Dữ liệu mở trong chuyển đổi Chính phủ số tại Việt Nam

TÓM TẮT:

Dữ liệu mở là một trong các yếu tố quan trọng trong quá trình chuyển đổi từ chính phủ điện tử sang chính phủ số tại Việt Nam. Các bộ dữ liệu mở cho phép công dân và tổ chức ở cả khu vực công và tư có thể truy cập và sử dụng cho các mục đích thương mại và phi thương mại. Ngoài ra, dữ liệu mở còn có tác động to lớn đến quản lý nhà nước, tăng cường tính minh bạch và giải trình, thúc đẩy sự tham gia của công dân và doanh nghiệp vào hoạt động quản lý nhà nước. Quá trình triển khai xây dựng dữ liệu mở tại Việt Nam gặp nhiều thách thức, do đó, cần các giải pháp đồng bộ và sự hợp tác từ nhiều phía để giải quyết.

Từ khóa: Dữ liệu mở, chính phủ số, quản lý nhà nước.

1. Đặt vấn đề

Quá trình xây dựng chính phủ điện tử vẫn đang triển khai mạnh mẽ tại Việt Nam. Tuy nhiên, dưới sự tác động của cách mạng khoa học 4.0, Chính phủ đã nhìn nhận kịp thời và chuyển đổi sang mô hình Chính phủ số với việc ban hành Quyết định số 749/QĐ-TTg ngày 03/6/2020 phê duyệt Chương trình chuyển đổi số Quốc gia đến năm 2025, định hướng đến năm 2030.

Bạn đang đọc: Dữ liệu mở trong chuyển đổi Chính phủ số tại Việt Nam

Tuy định nghĩa về nhà nước số chưa đơn cử, nhưng Tổ chức Hợp tác và Phát triển kinh tế tài chính ( OECD ), Ngân hàng Thế giới ( World Bank ) đều có quan điểm chung về sự độc lạ cơ bản giữa nhà nước điện tử và nhà nước số : chính là việc dữ liệu được tích hợp tại những đầu mối và san sẻ rộng khắp, đặc biệt quan trọng là Dữ liệu mở ( Open data ) với sự dữ thế chủ động tham gia của toàn bộ mọi công dân và tổ chức triển khai, doanh nghiệp. Hãng tư vấn công nghệ thông tin số 1 quốc tế là Gartner ( Mỹ ) đã đưa ra khái niệm về quy mô trưởng thành của nhà nước số cũng chỉ rõ sự quan trọng của dữ liệu trong quy trình tiến hành. Điều đó cho thấy yếu tố dữ liệu mở luôn sống sót và là một tiêu chuẩn đặc trưng của bất kể quy mô chính phủ nước nhà số nào đang được tiến hành bởi những vương quốc trên quốc tế .
Triển khai dữ liệu mở tại Nước Ta sẽ mang lại nhiều quyền lợi không những trong quy đổi chính phủ nước nhà số mà còn có giá trị về kinh tế tài chính, xã hội cho nhiều nhóm. Tuy nhiên, việc tiến hành dữ liệu mở tại Nước Ta cần nhiều giải pháp với sự phối hợp đồng bộ để xử lý những thử thách đang còn sống sót .

2. Tổng quan về dữ liệu mở

2.1. Khái niệm dữ liệu mở

Dữ liệu mở được định nghĩa theo nhiều quan điểm khác nhau như định nghĩa dữ liệu mở là dữ liệu được cấp phép theo giấy phép mở, được cho phép tất cả chúng ta tự do 3 việc sau đây : sử dụng và sử dụng lại, phân phối và phân phối lại ( hoàn toàn có thể tùy biến và trộn lẫn ) [ 12 ]. Còn theo Nghị định số 47/2020 / NĐ-CP ngày 09/4/2020 đã đưa ra định nghĩa “ Dữ liệu mở của cơ quan nhà nước : là dữ liệu được cơ quan nhà nước có thẩm quyền công bố thoáng rộng cho cơ quan, tổ chức triển khai, cá thể tự do sử dụng, tái sử dụng, san sẻ ” [ 2 ]. Dù định nghĩa theo cách nào thì dữ liệu mở luôn bảo vệ được 2 đặc trưng : năng lực chuẩn bị sẵn sàng và năng lực tiếp cận thuận tiện .
Hoạt động phân phối dữ liệu mở tuân thủ theo những nguyên tắc được lao lý tại Điều 17 Nghị định số 47/2020 / NĐ-CP :
– Dữ liệu mở phải toàn vẹn và phản ánh không thiếu nội dung thông tin cơ quan nhà nước cung ứng ;
– Là dữ liệu được update mới nhất ;
– Phải có năng lực truy vấn sử dụng được trên thiên nhiên và môi trường mạng ;
– Đảm bảo năng lực thiết bị số hoàn toàn có thể gửi, nhận, tàng trữ và giải quyết và xử lý được ;
– Tổ chức, cá thể được tự do truy vấn sử dụng dữ liệu mở, không nhu yếu khai báo định danh khi khai thác, sử dụng dữ liệu mở ;
– Dữ liệu mở ở định dạng mở ;
– Sử dụng dữ liệu mở là không lấy phí ;
– Ưu tiên phân phối dữ liệu mở so với dữ
liệu mà người dân, doanh nghiệp có nhu yếu sử dụng cao .
Tuy nhiên, không phải dữ liệu công nào cũng hoàn toàn có thể trở thành dữ liệu mở. Chẳng hạn, nội dung điều 6 và điều 7 Luật Tiếp cận thông tin năm nay của Nước Ta lao lý về những loại thông tin công dân không được tiếp cận hoặc tiếp cận có điều kiện kèm theo đã cho thấy dữ liệu mở của cơ quan nhà nước thường thì sẽ không gồm có những dữ liệu của cá thể ( mở so với những cơ quan hay cá thể được trao quyền tiếp cận ), dữ liệu bí hiểm hoặc dữ liệu quan trọng chỉ số ít người biết của đơn vị chức năng tổ chức triển khai, dữ liệu bí hiểm vương quốc .

2.2. Lợi ích của dữ liệu mở

Thứ nhất là tăng cường tính minh bạch và nghĩa vụ và trách nhiệm báo cáo giải trình của cơ quan chính phủ so với những dạng dữ liệu “ nhạy cảm ” trong quá khứ như tiêu tốn ngân sách, giải ngân cho vay góp vốn đầu tư công. nhà nước phải công bố những thông tin về ngân sách và tiêu tốn công đồng thời khi công bố thì cần phải hiệu chỉnh những dữ liệu này sao cho dân cư hoàn toàn có thể thuận tiện đọc hiểu. Bên cạnh đó, dân cư hoàn toàn có thể tìm hiểu và khám phá những chương trình, dịch vụ đang được góp vốn đầu tư và những khoản chi đơn cử cho những nhóm này .
Thứ hai là tiết kiệm chi phí công sức của con người và ngân sách để có được thông tin mong ước. Đối với cơ quan nhà nước thì hoàn toàn có thể san sẻ những nguồn dữ liệu ( thông tin người dân ) với nhau mà không cần mỗi cơ quan phải tự tích lũy và thiết kế xây dựng một bộ dữ liệu riêng. Ý thức được điều này, nhà nước Nước Ta từ lâu đã thiết kế xây dựng những bộ dữ liệu chung mở như Cơ sở dữ liệu vương quốc về văn bản pháp lý ( vbpl.vn/pages/portal.aspx ) hay Cổng dữ liệu vương quốc ( data.gov.vn/ ), tạo thời cơ cho công dân và tổ chức triển khai hoàn toàn có thể sử dụng những nguồn thông tin cơ quan chính phủ chiếm hữu
Thứ ba là tạo điều kiện kèm theo cho cá thể và tổ chức triển khai tham gia vào hoạt động giải trí kiểm tra giám sát, tăng độ minh bạch về quản trị thông tin và bộ dữ liệu mở, từ đó hoàn toàn có thể phát hiện những đặc tính hoặc yếu tố từ bộ dữ liệu mà bản thân chủ sở hữu dữ liệu ( chính phủ nước nhà ) chưa phát hiện ra. Điều này cũng giúp thôi thúc tính tích cực dữ thế chủ động tham gia của dân cư trong việc thiết kế xây dựng chính phủ nước nhà số .

2.3. Ứng dụng dữ liệu mở tại các quốc gia

Theo nguồn opendatahandbook, dữ liệu mở đã mang lại rất nhiều giá trị cho những vương quốc. Tại Đan Mạch, sau 8 năm thiết kế xây dựng từ năm 2002 thì nguồn địa chỉ mở đã có hơn 1.000 doanh nghiệp và tổ chức triển khai sử dụng, mang lại giá trị trực tiếp tối thiểu 62 triệu Euro. Tại Anh, một nhân viên cấp dưới chỉ mất 15 phút để giúp nhà nước Anh tiết kiệm chi phí hàng triệu bảng Anh nhờ việc phát hiện những khoản chi trùng lặp trong dữ liệu tiêu tốn công của cơ quan chính phủ. Dữ liệu mở cũng giúp việc quản trị nguồn cứu trợ của những tổ chức triển khai phi chính phủ hiệu suất cao hơn ở Nepal .
Theo nguồn data.gov.vn, cơ quan chính phủ Nhật Bản đã tiến hành những Dữ liệu mở tương quan đến thiên tai. Cụ thể là : tin tức thiên tai và thông tin tương hỗ thảm họa dựa trên mạng lưới hệ thống thông tin địa lý đã được cung ứng trên web “ sinai.info ” được hội đồng chung tay kiến thiết xây dựng và phát hành chỉ 4 giờ sau trận động đất xảy ra ; Một hội đồng những công ty công nghệ tiên tiến sử dụng kỹ thuật để tương hỗ ứng phó ; Hơn 50 những ứng dụng đã được thiết kế xây dựng và đăng tải trên những website, những kho ứng dụng iOS, Android tương quan đến yếu tố thiên tai .
Để hoàn toàn có thể thiết kế xây dựng và tập hợp những bộ dữ liệu mở cần có một quy trình lâu dài hơn. Xu hướng chung trong quy trình kiến thiết xây dựng dữ liệu mở ở nhiều vương quốc là tập trung chuyên sâu vào hình thành những bộ dữ liệu rất quan trọng và mang lại quyền lợi cho đa phần người dân với tiềm năng triển khai xong nhanh với dữ liệu khá đầy đủ nhất hoàn toàn có thể. Ví dụ như những bộ dữ liệu về dữ liệu địa lý, đơn vị chức năng hành chính và cụ thể địa chỉ ( chi tiết cụ thể đến tọa độ, đường phố ) sẽ tương hỗ cho rất nhiều những nghành nghề dịch vụ khác như thương mại điện tử, giao thông vận tải vận tải đường bộ, kiến thiết xây dựng quy hoạch, …
Đối với Nước Ta cũng đã triển khai tiến hành thiết kế xây dựng những bộ dữ liệu mở và cần liên tục triển khai cũng như lan rộng ra ra những nghành khác. Một số nghành cần thiết kế xây dựng bộ dữ liệu mở tại Nước Ta được miêu tả trong Bảng 1 .

Bảng 1. Bảng đề xuất một số lĩnh vực cần bộ dữ liệu mở tại Việt Nam

Xem thêm: Giáo án dạy học Toán 11 theo định hướng phát triển phẩm chất năng lực – https://thomaygiat.com

3. Thách thức và giải pháp trong xây dựng và triển khai dữ liệu mở tại Việt Nam

3.1. Thách thức trong xây dựng dữ liệu mở

* Về khung pháp lý
Đây là thử thách lớn nhất lúc bấy giờ trong việc tiến hành dữ liệu mở tại Nước Ta. Dù nhà nước đã phát hành Nghị định số 47/2020 / NĐ-CP tạo ra cơ sở pháp lý cho việc san sẻ dữ liệu số của những cơ quan nhà nước, nhưng vẫn cần những văn bản hướng dẫn đơn cử để những đơn vị chức năng có đủ năng lực tiến hành. Ngoài ra, tư tưởng “ Mặc định đóng ” còn sống sót thông dụng trong những cơ quan nhà nước với nhận định và đánh giá rằng những dữ liệu tương quan đến nhà nước đều cần bảo vệ và không nên bật mý ra công chúng, trừ trường hợp bị bắt tuân thủ theo pháp luật của pháp lý .
Sự phân loại giữa dữ liệu mở ( hoàn toàn có thể công khai minh bạch ) và dữ liệu bí hiểm còn sống sót nhiều cách hiểu khác nhau dẫn đến sự lo lắng của những cơ quan trong việc cung ứng thông tin công mở. Chẳng hạn năm 2019 đã có những tranh cãi và bàn luận xung quanh việc đóng dấu mật cho thông tin về giải pháp kiểm soát và điều chỉnh giá điện nên hay không nên, với những luận cứ đến từ những bên khác nhau cho thấy có sự độc lạ giữa những nhóm, những cơ quan và người dân trong nhìn nhận và phân loại dữ liệu mở và dữ liệu bí hiểm .
Đối với những cơ sở dữ liệu có tiềm ẩn thông tin cá thể thì đây là một vùng xám giữa việc giữ bí hiểm hay công khai minh bạch. Nguyên nhân là do những văn bản quy phạm pháp luật lúc bấy giờ chưa đề cập nhiều đến thông tin cá thể, bảo vệ thông tin cá thể cũng như những chế tài xử phạt còn rất nhẹ nhàng so với những hành vi xâm phạm thông tin cá thể. Từ đó dẫn đến việc những cơ quan nhà nước đều gặp nhiều khó khăn vất vả trong việc nhìn nhận thông tin cá thể nào cần được bảo vệ và phương pháp bảo vệ như thế nào. [ 4 ]
* Về năng lượng của những đơn vị chức năng
Hiện nay, những cơ quan nhà nước đều đang thiếu đội ngũ chuyên viên kỹ thuật về dữ liệu và dữ liệu mở, về bảo vệ bảo đảm an toàn dữ liệu, về định dạng dữ liệu …. Điều này tác động ảnh hưởng đến chất lượng của dữ liệu mở trên những phương diện về tính vừa đủ, tính update, tính phân cấp ( phân quyền tiếp cận thông tin khác nhau cho những nhóm khác nhau ). Nguyên nhân là do nghành khoa học dữ liệu ( data science ) còn rất mới nên chưa đào tạo và giảng dạy được nguồn nhân lực dồi dào. Bên cạnh đó, điều kiện kèm theo và phúc lợi tại khu vực tư dễ lôi cuốn đội ngũ nhân lực này sang thao tác và khiến cho khu vực công khó lôi cuốn được người hoặc khó giữ chân được người thao tác .
Việc cung ứng những dữ liệu mở này được xem như thể một mô hình dịch vụ với sản phẩm & hàng hóa ở đây là thông tin. Vì vậy, khi những cơ quan đơn vị chức năng tiến hành công bố dữ liệu mở thì phải kèm với những lao lý, lao lý sử dụng và bản quyền được cho phép sử dụng để người truy vấn hoàn toàn có thể sử dụng, tái sử dụng hợp pháp và không phát sinh tranh chấp pháp lý về sau. Những nội dung này vẫn chưa được đội ngũ nhân lực trong những đơn vị chức năng hiểu biết tường tận .
* Về đồng nhất dữ liệu giữa những bên
Thách thức này tương quan đến việc link đồng nhất dữ liệu giữa những cơ quan từ Trung ương đến địa phương, từ cấp vương quốc đến cấp tỉnh / thành phố và cấp Q. / huyện. Báo cáo của Ngân hàng Thế giới đã đưa ra dẫn chứng là đại diện thay mặt của TP.HN và thành phố Hồ Chí Minh đều cho biết chưa ổn về đồng nhất dữ liệu khá rõ ràng tại hai thành phố. Nguyên nhân là do sự phổ cập của việc sử dụng những nền tảng số ( ứng dụng di động ) để truy vấn trong khi thông tin lại được tập trung chuyên sâu tại một đầu mối tại Trung ương dẫn đến thực trạng chính quyền sở tại thành phố không hề truy vấn và chớp lấy thông tin trên địa phận quản trị .
Đại diện hai thành phố đã đưa ra ví dụ về ĐK kinh doanh thương mại, khi người dân trực tiếp ĐK trên Cổng thông tin vương quốc về ĐK doanh nghiệp ( dangkykinhdoanh.gov.vn ) thì thành phố gặp khó khăn vất vả để truy vấn lấy thông tin không thiếu về những doanh nghiệp được ĐK trên địa phận mình. Lý do là do hàng loạt quy trình ĐK được triển khai trực tuyến và quản trị trực tiếp ở cấp Trung ương trong khi 2 thành phố không đủ quyền hạn truy vấn vào những cơ sở dữ liệu này vì tương quan đến thông tin của những khu vực hành chính khác .

3.2. Một số giải pháp kiến nghị

Thứ nhất là cơ quan nhà nước những cấp cần thiết kế xây dựng những kế hoạch tiến hành cơ sở Dữ liệu mở tương thích với công dụng thẩm quyền. Đồng thời, những đơn vị chức năng phải phát hành những quy định, pháp luật khai thác, sử dụng dữ liệu mở. Đây chính là những địa thế căn cứ pháp lý để những nhóm tham gia ( công chức, công dân, doanh nghiệp, … ) hoàn toàn có thể tham gia đúng pháp luật và đúng quyền hạn. Ngoài ra, quy trình thiết kế xây dựng văn bản cần chú ý quan tâm đến lao lý về truy vấn và san sẻ thông tin giữa những bộ dữ liệu mở để bảo vệ tính đồng nhất và bảo vệ tính truy vấn giữa chính quyền sở tại địa phương với Trung ương .
Thứ hai là cần chăm sóc đến công tác làm việc tuyển dụng đội ngũ kỹ sư khoa học dữ liệu ship hàng cho công tác làm việc cung ứng và khai thác hiệu suất cao nguồn dữ liệu mở. Đây là một nhu yếu rất là cấp bách nhất là trong toàn cảnh Nước Ta đang tăng nhanh thiết kế xây dựng kinh tế tài chính số và nhu yếu về nhân lực khoa học dữ liệu tăng cao trong cả khu vực công và tư. Bên cạnh đó, không những đội ngũ nhân lực công nghệ thông tin và cả những nhân sự khác cần được huấn luyện và đào tạo, tu dưỡng những kiến thức và kỹ năng về phương pháp kiến thiết xây dựng, tổ chức triển khai, san sẻ, khai thác và update dữ liệu mở. Từ đó hình thành lực lượng nhân sự về khoa học dữ liệu ngay trong nội bộ đơn vị chức năng .
Thứ ba là tăng cường những ứng dụng công nghệ thông tin trong dữ liệu mở. Khi tiến hành những bộ dữ liệu mở thì công tác làm việc bảo vệ bảo đảm an toàn thông tin, bảo mật an ninh mạng và sao lưu hồi sinh là vô cùng cấp thiết. Tấm gương về thiệt hại nặng nề khi bị tiến công mạng, tiến công khóa dữ liệu ( Ransomware ) những cơ sở dữ liệu tại một số ít vương quốc từ nắm 2017 đến nay là tín hiệu cảnh báo nhắc nhở Nước Ta cần đặt yếu tố bảo mật thông tin lên số 1, vốn là một trong những yếu điểm sống sót rất lâu tại Nước Ta. Ngoài ra, với những kế hoạch tiến hành mạng 5G đang được triển khai thì đây là một tiền đề quan trọng để mang lại thời cơ tiếp cận dữ liệu mở cho tổng thể mọi người dân ở bất kể nơi đâu tại Nước Ta .
Thứ tư là chú trọng công tác làm việc tuyên truyền và công khai thông tin về san sẻ dữ liệu mở. Tác dụng của dữ liệu mở chỉ phát huy tốt nhất khi có sự tham gia tích cực từ cá thể và tổ chức triển khai, doanh nghiệp trong xã hội. Chính thế cho nên, cần có giải pháp cho mỗi công dân nhìn ra được ích lợi khi tham gia, sử dụng và góp phần cho bộ dữ liệu mở, thôi thúc tính tính cực và chuyển biến về tâm thế khi tham gia hoạt động giải trí quản trị nhà nước của công dân. Đây cũng là tiền đề để hoàn toàn có thể thiết kế xây dựng nhà nước số thành công xuất sắc .

4. Kết luận

Việc kiến thiết xây dựng và tiến hành những bộ dữ liệu mở là xu thế tất yếu và là một hoạt động giải trí không hề thiếu trong quy trình thiết kế xây dựng và quy đổi từ Chính phủ điện tử sang nhà nước số. nhà nước đã kịp thời chớp lấy và phát hành chủ trương, những văn bản pháp luật và thực thi một loại những giải pháp nhằm mục đích tăng nhanh việc công khai thông tin công mở tại những cơ quan nhà nước từ Trung ương đến địa phương. Cụ thể như nhà nước đang tiến hành những đầu mối dữ liệu như cổng ĐK doanh nghiệp, cổng dịch vụ công quốc gia, cổng thông tin vương quốc về góp vốn đầu tư quốc tế, cổng thông tin đấu giá gia tài, …
Để hoàn toàn có thể xử lý những thử thách trên, cần có sự phối hợp đồng bộ giữa nhiều bên từ cơ quan chính phủ, những chuyên viên trên nhiều nghành nghề dịch vụ, những cơ quan và đơn vị chức năng cấp dưới … để hoàn toàn có thể phát huy hết tiềm năng và quyền lợi của dữ liệu mở so với những mặt trong đời sống .

TÀI LIỆU THAM KHẢO:

Quốc hội (2016). Luật số 104/2016/QH13: Luật Tiếp cận thông tin, ban hành ngày 06 tháng 4 năm 2016.

Chính phủ (2020). Nghị định số 47/2020/NĐ-CP của Chính phủ ban hành ngày 09/4/2020 về Quản lý, kết nối và chia sẻ dữ liệu số của cơ quan nhà nước.

Thủ tướng Chính phủ (2020). Quyết định số 749/QĐ-TTg ban hành ngày 03/6/2020 về Phê duyệt “Chương trình chuyển đổi số quốc gia đến năm 2025, định hướng đến năm 2030”.

World Bank. (2019). Digital Government and Open Data Readiness Assessment (Prepared for the Government of the Socialist Republic of Vietnam)

Rob van der Meulen. (2016). When Less Becomes More: The Journey to Digital Government, truy cập tại https://www.gartner.com/smarterwithgartner/when-less-becomes-more-the-journey-to-digital-government

Open data handbook. What is Open Data?, truy cập tại http://opendatahandbook.org/guide/en/what-is-open-data/

Lưu Vĩnh Toàn (2019). Dữ liệu mở trong quá trình trình chuyển đổi số. Truy cập tại https://tiasang.com.vn/-doi-moi-sang-tao/Du-lieu-mo-trong-qua-trinh-trinh-chuyen-doi-so-20620

THE ROLE OF OPEN DATA

IN THE DIGITAL GOVERNMENT DEVELOPMENT IN VIETNAM

• Master. TRAN QUANG SON

• Master. BUI THI HUE

National Academy of Public Administration – Ho Chi Minh City Campus

ABSTRACT:

Xem thêm: Lịch sử Internet – Wikipedia tiếng Việt

Open data is one of the fundamental factors in the transformation from the e-government to the digital government Model in Vietnam. Open data sets would allow cititzens and organizations in both public and private sectors access and use them for commercial and non-commercial purposes. Moreover, open data sets have great influences on the public administration, improving the transparency and accountability of the government, and encouraging the attentions of citizens and businesses to the public administration. However, the open data deployment in Vietnam has faced some challenges, requiring synchronized solutions and cooperation among agencies and organizations to solve these problems .

Keywords: Open data, digital government, public administration.