Trang chủ Kỹ Thuật Số Đài Loan – Wikipedia tiếng Việt

Đài Loan – Wikipedia tiếng Việt

Đối với tên tuổi của Đài Loan trên những hoạt động giải trí quốc tế, xem Đài Bắc Nước Trung HoaBài này viết về một chính thể lúc bấy giờ. Đối với thực thể địa lý và lịch sử vẻ vang, xem Đài Loan ( hòn đảo )

Trung Hoa Dân Quốc (tiếng Trung: 中華民國; bính âm: Zhōnghuá Mínguó) là đảo quốc và là một quốc gia có chủ quyền thuộc khu vực Đông Á. Ngày nay, do ảnh hưởng từ vị thế lãnh thổ cùng nhiều yếu tố chính trị nên trong một số trường hợp, quốc gia này còn được gọi là Đài Loan (tiếng Trung: 臺灣 hoặc 台灣; bính âm: Táiwān) hay Đài Bắc Trung Hoa (tiếng Trung: 中華台北 hoặc 中華臺北; Hán-Việt: Trung Hoa Đài Bắc; bính âm: Zhōnghuá Táiběi).[12]

Đảo Đài Loan nằm ở phía Tây Bắc Thái Bình Dương, ở giữa quần đảo Ryukyu của Nhật Bản và quần đảo Philippines, tách rời khỏi lục địa Á-Âu đồng thời có đường biên giới trên biển giáp với Trung Quốc đại lục thông qua eo biển Đài Loan, Đài Loan có diện tích vào khoảng 36.000 km², là đảo lớn thứ 38 trên thế giới với khoảng 70% diện tích là đồi núi, vùng đồng bằng tập trung chủ yếu tại khu vực ven biển phía tây. Do nằm tại giao giới giữa khí hậu cận nhiệt đới và nhiệt đới nên cảnh quan tự nhiên cùng hệ sinh thái tương đối phong phú và đa nguyên.[13]

Thủ đô của Đài Loan được đặt tại Đài Bắc, [ 14 ] thành phố lớn nhất là Tân Bắc bao quanh Đài Bắc, tổng nhân khẩu được ước tính vào thời gian 23,5 triệu người với thành phần hầu hết là người Hán, dân nhập cư đến từ Trung Quốc đại lục, Hồng Kông, Khu vực Đông Nam Á và số ít thổ dân Đài Loan. [ 15 ]Những thổ dân Đài Loan địa phương đã cư trú trên hòn hòn đảo từ thời kỳ cổ đại và xã hội Đài Loan vẫn trong trạng thái nguyên thủy cho đến khi người Hà Lan đến. Các sắc tộc từ Quảng Đông, Phúc Kiến mở màn di cư tới Đài Loan với số lượng lớn vào thời kỳ chiếm đóng của thực dân Hà Lan và Tây Ban Nha trong quy trình tiến độ đầu của thế kỷ XVII. Năm 1661, Trịnh Thành Công thiết lập nhà nước tiên phong của người Hán trên hòn đảo và trục xuất người Hà Lan. Năm 1683, nhà Thanh vượt mặt chính quyền sở tại họ Trịnh và sáp nhập Đài Loan. Nhà Thanh cắt nhượng khu vực này cho Đế quốc Nhật Bản năm 1895 sau khi chiến bại. Trung Hoa Dân Quốc lật đổ nhà Thanh và giành quyền quản trị Trung Quốc đại lục năm 1911. Sau khi Nhật Bản thua trận và đầu hàng Đồng Minh trong Thế Chiến II, Trung Quốc Dân Quốc một lần nữa giành lại quyền trấn áp đại lục cũng như hòn đảo Đài Loan. Sau thất bại trong Nội chiến Quốc-Cộng, Tưởng Giới Thạch cùng chính phủ nước nhà Trung Quốc Dân Quốc rút đến đây, còn Đảng Cộng sản do Mao Trạch Đông chỉ huy xây dựng nước Cộng hòa Nhân dân Nước Trung Hoa tại đại lục. Nhiều năm sau, do ảnh hưởng tác động của chiến tranh Lạnh, Nước Trung Hoa Dân Quốc vẫn được nhiều vương quốc nhìn nhận là đại biểu hợp pháp duy nhất của Trung Quốc tại Liên Hiệp Quốc, đồng thời là một thành viên trong Hội đồng Bảo an. [ 16 ] [ 17 ] Năm 1971, Cộng hòa Nhân dân Nước Trung Hoa giành được quyền đại diện thay mặt cho Trung Quốc tại Liên Hiệp Quốc, Nước Trung Hoa Dân Quốc do đó đánh mất sự công nhận quốc tế trên quy mô lớn. [ 17 ]Trong quá trình cuối của thế kỷ XX, cơ quan chính phủ Trung Quốc Dân Quốc trên hòn đảo tập trung chuyên sâu tăng trưởng kinh tế tài chính và tiến hành nhiều cải cách dân chủ, lấy Học thuyết Tam Dân của Tôn Trung Sơn làm nòng cốt. [ 18 ] Nền kinh tế tài chính Đài Loan từ thập niên 1960 trở đi có sự tăng trưởng thần tốc, tạo nên Kỳ tích Đài Loan. Từ thập niên 1990, Đài Loan trở thành vương quốc tăng trưởng. Đài Loan lúc bấy giờ là trung cường quốc [ 19 ] và liên minh không thuộc NATO của Hoa Kỳ. Tuy nhiên, chủ trương ngoại giao thù địch dựa trên nguyên tắc Một Trung Quốc của Cộng hòa Nhân dân Trung Quốc đang cản trở sự tăng trưởng và hội nhập của Đài Loan .

Tên gọi

Có nhiều thuyết về nguồn gốc tên gọi nước “Đài Loan”, trong văn thư từ thời Minh trở đi, Đài Loan cũng được ghi là “Đại Viên” (大員, Dà yuán), Đài Viên (臺員, Tái yuán), hay Kê Lung Sơn (雞籠山, Jī lóngshān), Kê Lung (雞籠, Jī lóng), Bắc Cảng (北港, Běigǎng), Đông Phiên (東蕃, Dōng fān)[20] “Đại Viên” bắt nguồn từ Taian hoặc Tayan, dùng để gọi người ngoại lai trong ngôn ngữ của người Siraya tại Nam Đài Loan;[20] người Hà Lan trong thời kỳ thống trị Đài Loan gọi đảo là Taioan, dịch âm (tiếng Mân Nam) sang chữ Hán là Đại Viên (大員, Dà yuán), Đại Uyển (大苑, Dà yuàn), Đài Viên (臺員, Tái yuán), Đại Loan (大灣, Dà wān) hoặc Đài Oa Loan (臺窩灣, Tái wō wān), danh xưng này nguyên bản là chỉ phụ cận khu vực An Bình, Đài Nam hiện nay.[21] Thời kỳ Minh Trịnh, danh xưng “Đại Viên” (大員, Dà yuán) bị loại bỏ, gọi toàn đảo là “Đông Đô” (東都, Dōngdū), “Đông Ninh” (東寧, Dōng níng).[22] Sau khi đảo thuộc nhà Thanh, triều đình đặt phủ Đài Loan, từ đó, “Đài Loan” chính thức trở thành danh xưng cho toàn đảo.[23]

Năm 1554, tàu buôn của người Bồ Đào Nha đi qua vùng biển Đài Loan, thủy thủ nhìn từ xa thấy Đài Loan rất đẹp nên hô vang Ilha Formosa! – có nghĩa là ‘hòn đảo xinh đẹp’.[24] Trước thập niên 1950, các quốc gia châu Âu chủ yếu gọi Đài Loan là “Formosa”.[25]

Năm 1905, khi Tôn Trung Sơn triệu tập hội nghị trù bị Trung Quốc Đồng minh hội tại Nhật Bản, trong ” Trung Quốc Đồng minh hội minh thư ” đề xuất kiến nghị cương lĩnh ” xua đuổi Thát Lỗ, Phục hồi Nước Trung Hoa, sáng lập dân quốc, bình đẳng về ruộng đất “, đặt tên cho chính sách cộng hòa chưa được xây dựng tại Trung Quốc là ” Trung Quốc Dân Quốc “. [ 26 ] Ông nhận thấy rằng dù những chính sách cộng hòa đại đa số thi hành chính sách dân chủ đại nghị, tuy nhiên để xác lập rõ ràng cũng như riêng không liên quan gì đến nhau những nguyên tắc chủ quyền lãnh thổ quốc gia thuộc toàn thể quốc dân đồng thời hướng tới thực thi dân quyền trực tiếp như Thụy Sĩ và Hoa Kỳ đang thực thi thì phải chọn ra một tên tuổi hoàn hảo, nên mới chọn quốc hiệu là ” Nước Trung Hoa Dân Quốc “. [ 27 ]Sau khi Trung Hoa Dân Quốc dời sang Đài Loan vào năm 1949, từ thập niên 1950 đến thập niên 1960 được hội đồng quốc tế gọi là ” Trung Quốc vương quốc “, ” Trung Hoa tự do ” hay ” Trung Quốc dân chủ “, [ 28 ] phân biệt với ” Trung Hoa đỏ “, ” Trung Hoa cộng sản ” tức nhà nước cùng chính phủ nước nhà Cộng hòa Nhân dân Trung Quốc. [ 29 ] Sau khi quyền đại biểu cho Trung Quốc chuyển cho Đại lục theo Nghị quyết 2758 của Đại hội đồng Liên Hiệp Quốc năm 1971, [ 30 ] ” Trung Quốc ” trở thành xưng hô của hội đồng quốc tế với nước Cộng hòa Nhân dân Nước Trung Hoa. [ 28 ] Tại Đài Loan trong thập niên 1990, do thời hạn chia cắt đã khá lâu bền hơn, chủ nghĩa vương quốc Trung Quốc phai nhạt, ý thức về tính chủ thể của người Đài Loan tăng lên, [ 31 ] xã hội cũng như người dân nơi đây mở màn sử dụng phổ cập tên gọi ” Đài Loan ” làm quốc hiệu. [ 31 ] [ 32 ]

Chịu ảnh hưởng từ chủ trương “một Trung Quốc” của nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa,[33] Trung Hoa Dân Quốc khi tham dự hoạt động hoặc tổ chức quốc tế phải sử dụng các cách xưng hô khác nhau;[28][34] như “Trung Hoa Đài Bắc” trong Thế vận hội từ năm 1984 trở đi và trong vị trí quan sát viên Tổ chức Y tế Thế giới,[35][36] hay “khu vực thuế quan cá biệt Đài Bành Kim Mã” trong Tổ chức Thương mại Thế giới.[37] Do có chủ trương chủ quyền với “toàn Trung Quốc”, nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa nhìn nhận khu vực Đài Loan thuộc lãnh thổ thống trị của mình, cho nên đối với vùng lãnh thổ này trong các sản phẩm báo chí, tin tức, truyền thông thì gọi là “Đài Loan Trung Quốc”, “nhà đương cục Đài Loan” hay “khu vực Đài Loan”.[38][39] Chính phủ Trần Thủy Biển trong hoàn cảnh ngoại giao đổi sang tự xưng “Đài Loan”, trực tiếp gọi nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa là “Trung Quốc”. Chính phủ Mã Anh Cửu chuyển sang đồng thời sử dụng gọi tắt “Hoa” lẫn “Đài”,[40] dựa theo hiến pháp để gọi nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa là “Đại lục”.[41] Gần đây, Chính phủ của Tổng thống Thái Anh Văn và Thủ tướng Lại Thanh Đức luôn tuyên bố hai bờ là hai vùng riêng biệt: Đài Loan và Trung Quốc[42], cự tuyệt việc thống nhất dưới bất kỳ hình thức nào đồng thời biểu thị sẽ sẵn sàng tự vệ, đáp trả mọi động thái quân sự đến từ phía Đại lục. Không dừng lại ở đó, tới đầu năm 2021, chính phủ Đài Loan chính thức ra mắt hộ chiếu mới cho công dân của mình, trong đó, thiết kế nhấn mạnh vào tên gọi Taiwan (Đài Loan) và loại bỏ dòng chữ Republic of China (Trung Hoa Dân Quốc) bằng tiếng Anh ra khỏi trang bìa của cuốn hộ chiếu mới (nhưng vẫn giữ lại tên gọi này bằng tiếng Trung).[43]

Vị thế chính trị

Hiện tại, vị thế địa – chính trị của Nước Trung Hoa Dân Quốc đang sống sót nhiều tranh luận, bắt nguồn từ quan hệ hai bờ eo biển Đài Loan. Sau khi chính phủ nước nhà Trung Quốc Dân Quốc rút đến Đài Loan đã nhiều lần chiếu theo hiến pháp, chủ trương rằng bản thân là gia chủ hợp pháp duy nhất và có chủ quyền lãnh thổ trọn vẹn so với hàng loạt khu vực Trung Quốc. [ 44 ] [ 45 ] Tuy vậy, kể từ năm 1992 trở đi, cơ quan chính phủ Trung Quốc Dân Quốc quyết định hành động không còn đưa ” phản công Đại lục ” vào làm tiềm năng chính trị nữa, những yếu tố chủ quyền lãnh thổ theo hiến pháp sau đó liên tục gây ra nhiều sự tranh cãi, [ 46 ] thời nay, lập trường của cơ quan chính phủ phụ thuộc vào đa phần vào liên minh chính trị cầm quyền. [ 47 ] Tương tự cơ quan chính phủ Nước Trung Hoa Dân Quốc, chính phủ nước nhà nước Cộng hòa Nhân dân Nước Trung Hoa mặc dầu cũng không trấn áp được hết toàn bộ những vùng chủ quyền lãnh thổ dưới quyền tài phán của Nước Trung Hoa Dân Quốc trên thực tiễn, nhưng vẫn tự nhận là đại biểu hợp pháp duy nhất của hàng loạt chủ quyền lãnh thổ Trung Quốc, đơn phương coi Đài Loan là một tỉnh, đưa ra nhu yếu ” tịch thu ” Đài Loan tựa như như với những trường hợp của Hồng Kông và Ma Cao, đồng thời biểu thị sẽ sẵn sàng chuẩn bị sử dụng đến vũ lực nếu như nước này thất bại trong việc ngăn cản Đài Loan công bố độc lập bằng những giải pháp đối thoại, đàm phán hoặc không hề thống nhất trong tự do. [ 48 ] [ 49 ]Nhiều vương quốc và tổ chức triển khai trên quốc tế, do sức ép ngoại giao từ phía chính quyền sở tại Cộng hòa Nhân dân Trung Quốc nên không công nhận chính thức Đài Loan là một vương quốc độc lập. Tuy vậy, hầu hết những vương quốc trên quốc tế lúc bấy giờ vẫn đã và đang duy trì mối quan hệ chính trị, thương mại, ngoại giao, kinh tế tài chính, … song phương trong thực tiễn với Đài Loan, dù cho không phải dưới hình thức quan hệ ngoại giao chính thức. [ 50 ]

Lịch sử

Thời tiền sử

Đài Loan nối tiếp với đại lục châu Á trong thời kỳ Pleistocen muộn, lê dài đến khi mực nước biển dâng lên khoảng chừng 10.000 năm trước. Phát hiện những di cốt rời rạc của loài người trên hòn đảo, có niên đại từ 20.000 đến 30.000 năm trước, cũng như nhiều những đồ tạo tác sau này của một văn hóa truyền thống đồ đá cũ. [ 51 ] [ 52 ] [ 53 ]Khoảng tầm hơn 8.000 năm trước, người Nam Đảo lần tiên phong đã đi định cư tại Đài Loan. Hậu duệ của họ nay được gọi là thổ dân Đài Loan và có ngôn từ thuộc ngữ hệ Nam Đảo, một ngữ hệ trải rộng khắp Khu vực Đông Nam Á hải đảo, Thái Bình Dương và Madagascar. Ngôn ngữ thổ dân Đài Loan có mức độ phong phú lớn hơn nhiều so với phần còn lại của hệ Nam Đảo, do đó những nhà ngôn ngữ học yêu cầu Đài Loan là quê nhà của hệ, từ đây những dân tộc bản địa đi biển phân tán khắp Khu vực Đông Nam Á, Thái Bình Dương và Ấn Độ Dương. [ 56 ] [ 57 ]Người Hán Trung Quốc vốn biết đến khu vực Đài Loan từ thời Tam Quốc, nhưng chỉ khởi đầu định cư tại quần đảo Bành Hồ thuộc khu vực Đài Loan từ thời nhà Tống vào năm 1171, tuy nhiên do những bộ lạc thổ dân trên hòn đảo Đài Loan đối địch và thiếu tài nguyên mậu dịch có giá trị trong khu vực nên Đài Loan không lôi cuốn người Hán, tuy nhiên đôi lúc có những người mạo hiểm hoặc ngư dân tham gia mậu dịch với thổ dân cho đến thế kỷ XVI. [ 58 ] Năm 1281, nhà Nguyên đặt Bành Hồ tuần kiểm ty, cùng thời gian người Hán ra đây định cư, cơ quan chính quyền sở tại Trung Quốc tiên phong tại khu vực Đài Loan. Năm 1384, nhà Minh khởi đầu do thực thi chủ trương đóng biển nên đóng cửa sở quan tại Bành Hồ, đến năm 1563 thì đặt lại .

Thế kỷ XVII

Quang cảnh Pháo đài Zeelandia, vẽ khoảng năm 1635
Công ty Đông Ấn Hà Lan nỗ lực lập một trạm mậu dịch tại Bành Hồ gần sát hòn đảo Đài Loan vào năm 1622, tuy nhiên bị quân Minh vượt mặt và trục xuất. [ 59 ] Năm 1624, công ty này lập một thành trì mang tên Pháo đài Zeelandia trên hòn đảo nhỏ mang tên Tayouan ven bờ Đài Loan, nay là bộ phận của hòn đảo này. [ 21 ] Một nhân viên cấp dưới của công ty sống trên hòn đảo trong thập niên 1650 diễn đạt những khu vực đất thấp trên hòn đảo bị phân loại giữa 11 tù bang có quy mô khác nhau, từ hai đến 72 khu dân cư. Một số tù bang nằm dưới quyền trấn áp của Hà Lan, còn số khác duy trì độc lập. [ 21 ] [ 60 ] Công ty khởi đầu nhập khẩu lao động từ Phúc Kiến và Bành Hồ từ nhà Minh Trung Quốc theo những người Hà Lan để đến Đài Loan, nhiều người trong số họ ở lại định cư lâu bền hơn, đây chính là những người Hán tiên phong định cư trên hòn đảo. [ 59 ]Năm 1626, người Tây Ban Nha đổ xô và sở hữu miền bắc Đài Loan, tại những cảng Cơ Long và Đạm Thủy thời nay, nhằm mục đích lập địa thế căn cứ để bành trướng mậu dịch. Thời kỳ thực dân này lê dài trong 16 năm đến năm 1642, khi những thành trì ở đầu cuối của Tây Ban Nha rơi vào tay Hà Lan .Một nhân vật phản Thanh phục Minh là Trịnh Thành Công đem quân đội sang Đài Loan và chiếm được Pháo đài Zeelandia vào năm 1662, trục xuất cơ quan chính phủ và quân đội Hà Lan khỏi hòn đảo. Trịnh Thành Công lập chính quyền sở tại của người Hán tiên phong ở Đài Loan vào năm 1661, định đô tại Đài Nam thời nay. Ông và những người kế vị là Trịnh Kinh ( quản lý trong 1662 – 1682 ), và Trịnh Khắc Sảng, liên tục những cuộc tiến công vào khu vực ven biển đông nam Trung Quốc đại lục trong thời nhà Thanh trong toàn cảnh nhà Nam Minh đã bị nhà Thanh tàn phá trọn vẹn ở miền Nam Trung Quốc, đây là nơi ở đầu cuối của phe nhà Minh chống lại người Mãn Châu. [ 59 ]

Nhà Thanh quản lý

Năm 1683, quân họ Trịnh chiến bại trong hải chiến Bành Hồ trước quân Thanh dưới quyền Thi Lang, Trịnh Khắc Sảng buộc phải đầu hàng. Khang Hy Đế cho nhập miền tây hòn đảo vào map Đại Thanh, giao tỉnh Phúc Kiến quản trị, gọi là ” phủ Đài Loan “. [ 61 ] Ban đầu, nhà Thanh có chủ trương xấu đi với Đài Loan, trong quy trình khám phá miền tây hòn đảo không ngừng đàn áp những bộ lạc và chính quyền sở tại thổ dân vùng thấp, thống trị đất đai của họ. Nhà Thanh cưỡng chế hàng chục vạn người Hán cư trú tại Đài Loan về nguyên quán tại Đại lục, hạn chế khắt khe dân cư nội lục di cư sang Đài Loan. Tuy nhiên, có không ít người từ những tỉnh duyên hải đại lục mạo hiểm sang Đài Loan, định cư trong thời điểm tạm thời tại nửa phía tây của hòn đảo, sau đó từ từ khai khẩn nửa đông của hòn đảo, tuy nhiên số lượng không nhiều. Do quan lại được phái đến thời kỳ đầu có năng lực thấp, cách biệt về ngôn từ giữa quan và dân, cũng như chủ trương áp bức cao độ với dân cư Đài Loan, nên phát sinh nhiều khởi nghĩa vũ trang hoặc sự kiện rối loạn, như sự kiện Lâm Sảng Văn năm 1786 .
Hình săn hươu, vẽ năm 1746
Năm 1724, nhà Thanh giáng chỉ được cho phép dân Quảng Đông di cư sang Đài Loan, đến cuối thế kỷ XVIII khởi đầu Open di dân khai khẩn quy mô lớn. Do xung đột trong phân phối đất đai, tại Đài Loan phát sinh chiến đấu giữa những phân nhóm người Hán, tác động ảnh hưởng đến phân bổ dân cư trên hòn đảo sau này. Khi đó, người Hán không ngừng xâm lăng đất đai của thổ dân vùng thấp, khiến nhóm này bị Hán hóa hoặc phải lên vùng núi cao nương nhờ thổ dân địa phương. Trước hiện tượng kỳ lạ này, quan lại nhà Thanh yếu kém không ngăn ngừa nổi, quan địa phương thậm chí còn còn tận dụng để giảm năng lực bạo loạn chống triều đình .Đài Loan từ 1860 trở đi khởi đầu Open một bộ phận cảng cho ngoại thương. Trong thời kỳ Chiến tranh Nha phiến, hạm quân Anh Quốc có ý đồ chiếm cảng Cơ Long tại miền bắc và cảng Ngô Tê tại miền tây hòn đảo, tuy nhiên đều thất bại. Năm 1874, Nhật Bản nhân sự kiện người Lưu Cầu đi nhầm vào chủ quyền lãnh thổ người thổ dân Bài Loan, thực thi xuất binh đến bán đảo Hằng Xuân, tức ” sự kiện Mẫu Đơn Xã “. [ 62 ] Điều này tạo thành một cảnh báo nhắc nhở với chủ trương của nhà Thanh với Đài Loan, nhà Thanh phái Khâm sai đại thần Thẩm Bảo Trinh sang Đài Loan quản trị, tăng cường lực lượng phòng vệ, cải cách hành chính, tăng cường chủ trương để tăng trưởng Đài Loan. Người tiếp sau là Đinh Nhật Xương liên tục thi hành cải cách, khuyến khích dân cư Quảng Đông và Phúc Kiến sang Đài Loan khai khẩn, cho mở mỏ tài nguyên .Năm 1884, Chiến tranh Pháp-Thanh bùng phát do yếu tố Nước Ta, quân Pháp xuất binh đến quần đảo Bành Hồ và miền bắc Đài Loan. [ 63 ] Lưu Minh Truyền được triều đình phái sang Đài Loan, ông nhiều lần vượt mặt kế hoạch đổ xô Đài Loan của Pháp. Năm 1885, nhà Thanh tách Đài Loan khỏi tỉnh Phúc Kiến để lập tỉnh Đài Loan, [ 64 ] Lưu Minh Truyền làm tuần phủ. Lưu Minh Truyền tại nhiệm đến năm 1891, ông thiết lập giải pháp phòng ngự, chính lý quân bị, đồng thời tăng trưởng và kiến lập nhiều hạ tầng, tuyến đường tàu tiên phong trên hòn đảo từ Cơ Long đến Tân Trúc khai thông trong thời hạn ông tại nhiệm. [ 65 ]Tháng 12 năm Quang Tự thứ 20 ( 1894 ), Đường Cảnh Tùng nhậm chức Đài Loan tuần phủ. Do nhà Thanh chiến bại trong Chiến tranh Giáp Ngọ nên phải ký kết Hiệp ước Shimonoseki, cắt nhượng chủ quyền lãnh thổ Bành Hồ và Đài Loan cho Nhật Bản .

Nhật trị

Bản đồ Nhật Bản năm 1911, gồm cả Đài Loan.
Các quan viên thân sĩ địa phương Đài Loan kháng cự cắt nhượng cho Nhật Bản, tại Đài Bắc họ xây dựng Đài Loan Dân chủ quốc, Đường Cảnh Tùng là tổng thống lâm thời. Đến khi quân Nhật đổ xô, Đường Cảnh Tùng dời sang Hạ Môn, Lưu Vĩnh Phúc tiếp sau làm tổng thống tại Đài Nam. Trong vài tháng sau, quân Dân chủ quốc và quân Nhật phát sinh nhiều cuộc giao tranh ác liệt, khiến khoảng chừng 14.000 binh sĩ Đài Loan chiến tử, sử gọi là ” Chiến tranh Ất Mùi “, cũng là cuộc chiến tranh lớn nhất trong lịch sử dân tộc Đài Loan. [ 66 ]Sau khi xử lý thế lực phản kháng, Nhật Bản đặt chức tổng đốc Đài Loan làm quan thống trị tối cao trên hòn đảo. Thời kỳ đầu, chức vụ tổng đốc đều do quân nhân đảm nhiệm để bình định ; năm 1898, cơ quan chính phủ Minh Trị chỉ định tướng lĩnh lục quân Kodama Gentaro làm tổng đốc thứ 4, đồng thời phái Goto Shinpei làm trưởng quan dân chính để phụ tá, từ đó trở đi sử dụng chủ trương quản lý cả cương lẫn nhu. Nhật Bản dùng chính sách công an và chính sách bảo giáp để quản trị Đài Loan, đến Thời kỳ Đại Chính của Nhật Bản, chính cục Đài Loan dần không thay đổi .Năm 1908, toàn tuyến đường sắt bắc-nam Đài Loan thông suốt, giao thông vận tải bắc nam nay chỉ mất một ngày. Năm 1919, Nhật Bản phái Den Kenjiro làm tổng đốc quan văn tiên phong của Đài Loan, mở màn kiến thiết xây dựng lượng lớn những khuôn khổ hạ tầng như nước máy, điện lực, đường đi bộ, đường tàu, y tế, giáo dục. Người Nhật khuyến khích nông dân Đài Loan trồng mía, lúa ; đồng thời khai thác quy mô lớn những tài nguyên tự nhiên của Đài Loan để đáp ứng cho nhu yếu công nghiệp trong nước Nhật Bản. Nhật Bản triển khai giáo dục ái quốc so với người Đài Loan, tuy nhiên học viên Đài Loan thực tiễn bị phân biệt đối xử hoặc tẩy chay. Vào năm 1938, ước tính có khoảng chừng 309.000 người Nhật định cư tại Đài Loan, [ 67 ] sau thế chiến đại đa số họ quay trở lại Nhật Bản .Nhật Bản thi hành ” hoạt động hoàng dân hóa “, tiến trình một lê dài từ cuối năm 1936 đến năm 1940 với trọng điểm là ” xác lập nhận thức về thời cục, tăng cường ý thức vương quốc “. Giai đoạn hai lê dài từ năm 1941 đến năm 1945 có mục tiêu là thuyết phục người Đài Loan tận trung vì Nhật Bản. Khuyến khích người Đài Loan nói tiếng Nhật đồng thời thi hành giáo dục kiểu Nhật, mặc quần áo kiểu Nhật, thờ phụng Thần đạo Nhật Bản, trọn vẹn Nhật hóa trong hoạt động và sinh hoạt. [ 68 ] Nhật Bản vào năm 1945 còn tiến hành quân dịch tổng lực, đưa người Đài Loan sang mặt trận Trung Quốc và Khu vực Đông Nam Á. Sau năm 1944, do bị Đồng Minh 25 lần không kích, sản xuất nông-công nghiệp của Đài Loan giảm xuống mức thấp nhất vào trước khi kết thúc đại chiến. [ 69 ]Tháng 4 năm 1945, Thiên hoàng Hirohito ban bố chiếu thư về người Triều Tiên và Đài Loan tham chính, [ 70 ] đồng thời trải qua cải cách tuyển cử nghị viện, cấp cho người Đài Loan quyền tham chính và tham chiến như người Nhật Bản trong nước. Ngày 14 tháng 8 cùng năm, Thiên hoàng Hirohito ra công bố đầu hàng vô điều kiện kèm theo, Thế chiến II kết thúc. Tưởng Giới Thạch phái Trần Nghi cử hành lễ đảm nhiệm đầu hàng của quân Nhật tại Đài Bắc vào ngày 25 tháng 10 năm 1945, đồng thời thay mặt đại diện Đồng Minh sở hữu quân sự chiến lược Đài Loan và Bành Hồ .

Thời chuyên chính Dân quốc

Do những tác nhân như cơ quan quản trị hành chính Đài Loan thi hành chính sự sai lầm đáng tiếc, [ 71 ] [ 72 ] [ 73 ] Đài Loan vào năm 1947 bùng phát sự kiện 28 tháng 2 chống đối cơ quan chính phủ Quốc dân. [ 74 ] [ 75 ] [ 76 ] Ngày 25 tháng 12 năm 1946, Hiến pháp Nước Trung Hoa Dân Quốc được trải qua, tuy nhiên bị Đảng Cộng sản Trung Quốc bác bỏ, quan hệ Quốc – Cộng chính thức tan vỡ. [ 77 ] [ 78 ] Nhằm đối phó với nội chiến, Quốc hội vào năm 1948 trải qua ” Điều khoản lâm thời thời kỳ động viên dẹp loạn ” [ 79 ]. Tình thế cuộc chiến tranh dần trở nên bất lợi cho Quốc quân Trung Hoa Dân Quốc, sau cuối bị Quân Giải phóng Nhân dân Trung Quốc vượt mặt với hậu thuẫn của Liên Xô [ 80 ] [ 81 ], Đảng Cộng sản xây dựng nước Cộng hòa Nhân dân Nước Trung Hoa vào tháng 10 năm 1949 tại Bắc Kinh [ 82 ] [ 83 ]. Tháng 12 cùng năm, Tưởng Giới Thạch hạ lệnh chính phủ nước nhà rút sang khu vực Đài Loan, chọn Đài Bắc làm TP. hà Nội lâm thời [ 84 ] [ 85 ] [ 86 ]. nhà nước Quốc dân đưa vàng và ngoại hối dự trữ đến Đài Loan [ 79 ], rất nhiều bộ đội [ 79 ], và khoảng chừng 1-2 triệu dân cư cũng rút sang khu vực Đài Loan [ 87 ] [ 88 ] [ 89 ] .Ban đầu, Hoa Kỳ bỏ rơi nhà nước Trung Quốc Dân Quốc, đánh giá và nhận định Đài Loan sẽ nhanh gọn bị Đảng cộng sản sở hữu [ 90 ]. Tuy nhiên, sau khi bùng phát Chiến tranh Triều Tiên vào năm 1950 [ 91 ], Tổng thống Hoa Kỳ Harry S. Truman đổi khác lập trường, phái Hạm đội 7 đến trú tại eo biển Đài Loan [ 79 ], phòng ngừa hai bên phát sinh xung đột [ 82 ]. Đầu thập niên 1950, binh sĩ Nước Trung Hoa Dân Quốc cũng triệt thoái khỏi hòn đảo Hải Nam, hòn đảo Đại Trần, đặt trọng tâm vào Đài Loan, Bành Hồ, Kim Môn, Mã Tổ [ 90 ]. Sau đó, Hoa Kỳ trải qua ” Điều ước phòng ngự chung Trung-Mỹ ” và ” Quyết định Formosa 1955 ” nhằm mục đích can thiệp tình hình khu vực, khiến cho chính phủ nước nhà Nước Trung Hoa Dân Quốc hoàn toàn có thể duy trì thống trị khu vực Đài Loan [ 90 ]. nhà nước Trung Quốc Dân Quốc đồng thời chủ trương có chủ quyền lãnh thổ với Trung Quốc đại lục và Ngoại Mông Cổ [ 92 ]. Do ảnh hưởng tác động từ cục thế Chiến tranh Lạnh, Liên Hiệp Quốc và đa phần vương quốc phương Tây liên tục công nhận Nước Trung Hoa Dân Quốc là chính phủ nước nhà hợp pháp đại diện thay mặt cho ” Trung Quốc ” [ 93 ] .Mặc dù mất quyền quản lý Trung Quốc đại lục, khoanh vùng phạm vi thống trị chỉ còn khu vực Đài Loan, tuy nhiên cơ quan chính phủ Trung Quốc Dân Quốc vẫn lập kế hoạch quân sự chiến lược phản công đại lục [ 79 ]. Đối diện với phe trái chiều có chủ trương Đài Loan độc lập, cải cách bầu cử QH, thực thi dân chủ hoàn toàn có thể dẫn đến cạnh tranh đối đầu, và sự uy hiếp của quân đội Đảng cộng sản [ 94 ], Quốc hội dựa vào ” Điều khoản lâm thời thời kỳ động viên dẹp loạn ” sửa đổi để tăng trưởng chính thể chuyên chế, cơ quan chính phủ độc đảng do Quốc dân đảng nắm lợi thế tuyệt đối [ 95 ] [ 96 ]. Trung Quốc Quốc dân Đảng trong khi cải cách tổ chức triển khai từ thập niên 1950 đến thập niên 1960 [ 97 ], cũng không ngừng đàn áp người có lập trường chính trị sự không tương đồng, khiến về sau họ không hề tập hợp phản đối thế lực Quốc dân đảng [ 98 ]. Trong thời kỳ khủng bố trắng tại Đài Loan, có 140.000 người bị giam giữ hoặc hành quyết do bị cho là phản đối Quốc dân đảng, thân Đảng cộng sản [ 99 ] .

Chuyển đổi chính trị và kinh tế tài chính

Thời kỳ đầu, chính phủ nước nhà tỉnh Đài Loan ngoài thi hành chủ trương tự trị địa phương, hợp tác xã, giáo dục cơ sở, còn triển khai những cải cách ruộng đất như giảm tô, chuyển nhượng ủy quyền đất công, giảm tiền thuê đất, giúp không thay đổi tăng trưởng nông nghiệp đồng thời cung ứng một lượng lớn nguyên vật liệu và thực phẩm [ 100 ]. Đồng thời dựa vào đó thi hành chế độ kinh tế hiện đại hội nhập thị trường, triển khai tăng trưởng doanh nghiệp dân doanh và công thương nghiệp, trở thành quy mô khuynh hướng gia công xuất khẩu [ 101 ] [ 102 ]. Thập niên 1960 đến thập niên 1970, cơ quan chính phủ thực thi can đảm và mạnh mẽ quy đổi hình thái kinh tế tài chính theo khuynh hướng công nghiệp hóa và kỹ thuật [ 103 ]. Nhờ tiền vốn từ Hoa Kỳ và nhu yếu mẫu sản phẩm của thị trường này [ 104 ], kinh tế tài chính Đài Loan tăng trưởng nhanh gọn, thậm chí còn được gọi là ” kỳ tích Đài Loan ” [ 103 ]. Thập niên 1970, tăng trưởng kinh tế tài chính Đài Loan chỉ đứng sau Nhật Bản tại châu Á, và được xếp vào nhóm Bốn con rồng châu Á cùng Hồng Kông, Nước Hàn, Nước Singapore [ 105 ] .
Năm 1971, Liên Hiệp Quốc trải qua ” Nghị quyết 2758 ” thừa nhận chính phủ nước nhà nước Cộng hòa Nhân dân Trung Quốc là đại biểu hợp pháp của ” Trung Quốc ” [ 104 ]. Sau đó, Trung Hoa Dân quốc chỉ còn duy trì quan hệ ngoại giao với thiểu số vương quốc, quốc tế cũng chuyển sang gọi là ” Đài Loan ” hoặc ” Nước Trung Hoa Đài Bắc ” [ 28 ] [ 106 ] [ 107 ]. Sau khi Tưởng Giới Thạch mất năm 1975, Nghiêm Gia Cam tiếp sau, sau đó Tưởng Kinh Quốc làm tổng thống trong hai nhiệm kỳ. [ 101 ]. Do chính phủ nước nhà vẫn lấy lệnh giới nghiêm để khống chế truyền thông online, đàn áp phe phản đối và cấm lập đảng, trong thập niên 1970 Trung Quốc Dân Quốc bị xem là vương quốc phi dân chủ [ 108 ] [ 109 ] [ 110 ]. Năm 1979, hoạt động giải trí kháng nghị tại thành phố Cao Hùng bị công an trấn áp, triển khai thế lực phản đối trong nước đoàn kết [ 111 ]. Đối diện áp lực đè nén quốc tế và hoạt động ngoài đảng, cơ quan chính phủ tiến hành công tác làm việc dân chủ hóa, đảng trái chiều tiên phong là Đảng Dân chủ Tiến bộ xây dựng vào năm 1986 [ 94 ] [ 111 ]. Năm sau, cơ quan chính phủ công bố giải trừ giới nghiêm, bỏ cấm lập đảng [ 101 ], Open nghành báo chí-xuất bản [ 112 ]. Sau khi Tưởng Kinh Quốc mất vào năm 1988, Lý Đăng Huy tiếp sau [ 101 ], ông nhiều lần sửa hiến pháp, triển khai bãi bỏ QH vạn niên ( đại biểu nhiệm kỳ vô hạn đại diện thay mặt cho những khu vực tại Đại lục ), cải cách tổng lực bầu cử QH [ 113 ] [ 114 ] [ 115 ] .Đài Loan diễn ra một loạt tăng trưởng dân chủ hóa, dẫn tới bầu cử tổng thống trực tiếp lần tiên phong vào năm 1996 [ 116 ], hiệu quả là Lý Đăng Huy thắng cử [ 117 ]. Năm 2000, ứng viên của Đảng Dân chủ Tiến bộ là Trần Thủy Biển đắc cử tổng thống [ 118 ], kết thúc thời kỳ Quốc dân đảng nắm quyền [ 94 ]. Trong tám năm chấp chính, Trần Thủy Biển triển khai bản địa hóa Đài Loan, tuy nhiên do đảng của ông không trấn áp Lập pháp viện nên gặp bất lợi trong thực thi chủ trương [ 119 ], cuối nhiệm kỳ liên tục chịu nghi vấn [ 120 ]. Ứng cử viên Quốc dân đảng là Mã Anh Cửu thắng cử tổng thống vào năm 2008 và năm 2012 [ 121 ] [ 122 ] [ 123 ], đồng thời đảng này liên tục giành đa phần ghế trong Lập pháp viện [ 124 ] [ 125 ]. Mã Anh Cửu chủ trương thực thi tăng trưởng kinh tế tài chính và cải tổ quan hệ hai bờ eo biển [ 126 ] [ 127 ] [ 128 ]. Năm năm nay, ứng viên của Đảng Dân chủ Tiến bộ là Thái Anh Văn đắc cử tổng thống, đảng này cũng lần đầu giành quá bán số ghế trong Lập pháp viện [ 129 ] .

Địa lý

Địa hình

Ảnh vệ tinh đảo Đài Loan.
Từ năm 1950 trở đi, 99 % chủ quyền lãnh thổ trong thực tiễn của Trung Quốc Dân Quốc là hòn đảo Đài Loan [ 130 ], 1 % còn lại là những hòn đảo nhỏ khác, tổng diện tích quy hoạnh chủ quyền lãnh thổ là 36.197 km² [ 131 ]. Đài Loan tách biệt Trung Quốc đại lục qua eo biển Đài Loan ở phía tây, phía bắc là biển Hoa Đông, phía đông giáp biển Philippines, qua eo biển Luzon ở phía nam là Philippines, phía tây nam là biển Đông. [ 132 ]. Đảo dài 400 km theo chiều bắc-nam, rộng 145 km theo chiều đông-tây [ 133 ]. Do hình dạng tựa như củ khoai lang, một bộ phận dân chúng tự gọi là ‘ con cháu khoai lang ‘ [ 134 ]. Ngoài Đài Loan và những hòn đảo phụ thuộc vào, Trung Quốc Dân Quốc còn quản trị quần đảo Bành Hồ cách Đài Loan 50 km về phía tây, và quần đảo Kim Môn, Mã Tổ, Ô Khâu nằm gần bờ biển tỉnh Phúc Kiến. Trên biển Đông, Nước Trung Hoa Dân Quốc quản trị quần đảo Đông Sa, hòn đảo Ba Bình thuộc quần đảo Trường Sa, tuy nhiên không có cư dân cư trú vĩnh cửu [ 135 ] .Đảo Đài Loan hình thành do va chạm giữa nền Dương Tử ở phía bắc và tây, mảng Okinawa ở phía đông bắc, và mảng di động Philippines ở phía đông và phía nam, địa thể nhô lên do xung đột giữa hai mảng lớn Á-Âu và Philippines [ 136 ]. Do tăng trưởng của thiết kế vỏ toàn cầu và kiến thiết sơn, Đài Loan có địa hình phong phú phức tạp [ 136 ], phần đông thiết kế địa chất do mảng Á-Âu tạo thành, mảng Philippines chỉ tạo ra đới hút chìm. [ 137 ]. Chịu ảnh hưởng tác động của những mảng như cung núi lửa Luzon, khu vực miền đông và miền nam có cấu trúc phức tạp, như thung lũng Hoa Đông song song nhưng có địa chất độc lạ với dãy núi Hải Ngạn. [ 138 ]. Đài Loan nằm tại giao giới giữa những mảng nên có nhiều di dời dẫn đến đứt gãy địa chất [ 139 ], như động đất ngày 21 tháng 9 năm 1999 khiến hơn 2.400 người tử trận [ 140 ] [ 141 ], map tai hại địa chấn của Cục Khảo sát Địa chất Hoa Kỳ xếp Đài Loan ở cấp cao nhất [ 142 ]. Đảo Đài Loan nằm trên Vành đai lửa Thái Bình Dương nên có 1 số ít địa hình núi lửa tắt, núi lửa ngủ, và núi lửa [ 143 ], tuy nhiên chỉ có nhóm núi lửa Đại Đồn và hòn đảo Quy Sơn có hoạt động giải trí rõ ràng [ 144 ] ; một lượng lớn suối nước nóng Open tại khu vực đứt gãy [ 131 ] .Có thể phân hòn đảo Đài Loan thành những loại địa hình như núi, đồi, đồng bằng, cao nguyên [ 145 ], vùng núi miền đông chiếm hơn một nửa diện tích quy hoạnh, trong khi đất hoàn toàn có thể canh tác chiếm 24 % [ 139 ]. Các dãy núi Đài Loan hầu hết có hướng tương tự như như cấu trúc địa chất, tại miền bắc có hướng đông bắc-tây nam, tại miền nam có hướng bắc tây bắc-nam đông nam, những dãy núi hầu hết xếp theo thứ tự đông sang tây là dãy núi Hải Ngạn, dãy núi Trung ương, dãy núi Tuyết Sơn, dãy núi Ngọc Sơn, dãy núi Gia Lý Sơn và dãy núi A Lý Sơn [ 136 ] [ 146 ]. Đài Loan xếp thứ tư quốc tế trong danh sách hòn đảo theo điểm trên cao nhất [ 147 ], nơi cao nhất hòn đảo là đỉnh Ngọc Sơn cao 3.952 trên mực nước biển, ngoài những còn có trên 200 đỉnh núi cao trên 3.000 m [ 131 ]. Từ những dãy Gia Lý Sơn và A Lý Sơn là những vùng chân núi, gò đồi và cao nguyên phẳng phiu hay nhấp nhô [ 145 ], phần đông gò đồi là cao nguyên đất đỏ bị sông suối xâm thực chia cắt, những vùng gò đồi hầu hết là Trúc Đông, Trúc Nam và Miêu Lật [ 146 ], cao nguyên hầu hết tạo thành do lớp đá vụn và đất đỏ tích tụ tạo thành, những cao nguyên trọng điểm là Lâm Khẩu, Đào Viên, Đại Đỗ, Bát Quái [ 146 ] .Chịu ảnh hưởng tác động từ dịch chuyển của vỏ toàn cầu, của dòng chảy và xâm thực, một số ít khu vực đồi núi hình thành bồn địa. So với xung quanh thì bồn địa phẳng phiu, thổ nhưỡng phì nhiêu, nguồn nước dồi dào, phần đông tăng trưởng thành khu vực dân cư, như bồn địa Đài Bắc, bồn địa Đài Trung, bồn địa Phố Lý, bồn địa Thái Nguyên [ 146 ]. Khu vực miền tây do ảnh hưởng tác động của bồi tích từ hạ du sông suối và dòng chảy bắt nguồn từ địa phận, hình thành đồng bằng phù sa bằng phẳng [ 146 ], đại đa số nhân khẩu trên hòn đảo cư trú trên đồng bằng [ 148 ]. Địa hình đồng bằng có đồng bằng Gia Nam là đa phần, ngoài những ở miền tây còn có đồng bằng Chương Hóa, đồng bằng Bình Đông, đồng bằng Tân Trúc, đồng bằng Thanh Thủy, ở miền đông có đồng bằng Lan Dương và đồng bằng thung lũng Hoa Đông [ 145 ]. Xung quanh hòn đảo Đài Loan có những hòn đảo nhỏ như hòn đảo núi lửa Lan Tự, Lục Đảo, Quy Sơn, Cơ Long, Miên Hoa, Bành Giai, Hoa Bình ; những hòn đảo đá ngầm sinh vật biển ở phía nam có Lưu Cầu, Thất Tinh Nham, Đông Sa, cũng như trấn áp hòn đảo Ba Bình [ 149 ] .

Khí hậu sinh thái

Ngọc Sơn là một biểu tượng của Đài Loan
Đài Loan có chí tuyến Bắc chạy qua, nằm tại giao giới giữa khí hậu nhiệt đới gió mùa hải dương và cận nhiệt đới hải dương, phía bắc chí tuyến bắc được phân thuộc khí hậu cận nhiệt đới còn phía nam được phân thuộc khí hậu nhiệt đới gió mùa [ 150 ] [ 151 ] ; khí hậu về tổng thể và toàn diện là mùa hạ lê dài và ẩm thấp, mùa đông khá ngắn và ấm cúng. Nhiệt độ trung bình mùa đông là 15 °C – 20 °C, còn nhiệt độ trung bình cao vào mùa hạ lên tới 28 °C [ 131 ]. Miền bắc do chịu tác động ảnh hưởng của gió mùa đông bắc nên từ tháng 1 đến tháng 3 bước vào mùa mưa [ 152 ], miền trung và miền nam không chịu tác động ảnh hưởng [ 153 ]. Từ tháng 5 là khởi đầu mùa mưa Đông Á [ 154 ], từ tháng 6 đến tháng 9 thời tiết oi bức và ẩm thấp, miền nam có mưa nhiều hơn miền bắc [ 155 ] [ 156 ]. Bão nhiệt đới gió mùa tiến công Đài Loan từ tháng 7 đến tháng 10, từ tháng 11 đến tháng 12 là mùa khô [ 157 ]. Lượng mưa trung bình năm của Đài Loan là 2.500 mm, gấp ba lần trung bình quốc tế, tuy nhiên 80 % tập trung chuyên sâu từ tháng 5 đến tháng 10. Lượng mưa trung bình mỗi người Đài Loan nhận được chỉ bằng 1/6 của quốc tế, 46,2 % lượng mưa chảy ra biển, 33,3 % lượng mưa bốc hơi, chỉ sử dụng được 20,5 %. Lượng mưa cũng phân chia không đều, có độc lạ giữa vùng núi và đồng bằng, miền đông và miền tây, miền nam và miền bắc [ 158 ] [ 159 ] .Đài Loan có 151 sông suối, những sông có chiều dài vượt quá 100 km là Trạc Thủy, Cao Bình, Đạm Thủy, Tăng Văn, Đại Giáp, Ô, Tú Cô Loan [ 139 ]. Trạc Thủy là sông dài nhất với 186,6 km [ 160 ], sông có lưu vực rộng nhất là Cao Bình [ 139 ]. Chịu tác động ảnh hưởng của hướng núi, dòng chảy thường theo hướng tây hay đông [ 139 ]. Do dãy núi Trung ương nằm lệch đông, những sông trọng điểm nằm tại nửa phía tây. Mặc dù Đài Loan có lượng mưa dồi dào, tuy nhiên chịu ảnh hưởng tác động của mùa mưa nên cạn vào mùa đông ; chỉ có những sông Đạm Thủy, Đại Hán, Cơ Long tại khu vực Đài Bắc có lượng nước không thay đổi quanh năm [ 161 ]. Đại đa số hồ nằm tại bên tây, song hồ tự nhiên chỉ là thiểu số, trong đó lớn nhất là hồ Nhật Nguyệt rộng 8 km² [ 157 ] .Tổng chiều dài đường bờ biển Nước Trung Hoa Dân Quốc hiện là hơn 1.813 km, địa hình ven biển Đài Loan độc lạ theo khu vực, phân thành bờ núi tạo thành mũi đất và vịnh biển tại miền bắc, bờ cát thẳng đơn điệu tại miền tây, bờ biển rạn sinh vật biển miền nam, bờ biển đứt đoạn tại miền đông do núi và biển liền kề [ 162 ]. Đài Loan có hệ động thực vật hoang dã nhiều mẫu mã, ước tính 11 % động vật hoang dã và 27 % thực vật là loài đặc hữu, như cá hồi Đài Loan [ 157 ] ; có hơn 3.000 loài thực vật có hoa, hơn 640 loài dương xỉ, hơn 3.000 loài cá, hơn 500 loài chim [ 139 ]. nhà nước lập 8 khu bảo hộ sinh thái tự nhiên với diện tích quy hoạnh chiếm gần 20 % chủ quyền lãnh thổ [ 163 ] [ 164 ] [ 165 ] [ 166 ] .

Chính trị

Kết cấu chính phủ nước nhà

nhà nước Trung Quốc Dân Quốc xây dựng dựa theo hiến pháp và Chủ nghĩa Tam Dân [ 167 ], hiến pháp định vị vương quốc là ” nước cộng hòa dân chủ của dân do dân vì dân ” [ 168 ] [ 169 ] [ 168 ]. Tham khảo ” ngũ quyền hiến pháp ” của Tôn Trung Sơn, hiến pháp phân cơ quan chính phủ thành năm cơ cấu tổ chức là Hành chính viện, Lập pháp viện, Tư pháp viện, Khảo thí viện, Giám sát viện [ 167 ] [ 170 ]. ( Ngũ quyền Phân lập ). Sau khi sửa đổi hiến pháp để thi hành chính sách bán tổng thống, tổng thống là nguyên thủ vương quốc và là người thống soái Quân đội Nước Trung Hoa Dân Quốc. Sau lần sửa đổi hiến pháp thứ ba vào năm 1994, tổng thống do công dân trực tiếp bầu ra, có nhiệm kỳ bốn năm và hoàn toàn có thể tái nhiệm một lần [ 116 ] [ 171 ]. Tổng thống có quyền phối hợp quản lý và điều hành sự vụ Hành chính viện, Lập pháp viện, Tư pháp viện, Khảo thí viện và Giám sát viện [ 167 ], đồng thời chỉ định viện trưởng Hành chính viện và quan chức nội những [ 116 ] .Hành chính viện đảm nhiệm công tác làm việc quản trị chủ trương vương quốc, bên dưới đặt những cơ quan giải quyết và xử lý việc làm hành chính như bộ, ủy ban, ngoài những còn có 7-9 người là ủy viên chính vụ [ 169 ] [ 172 ]. Cơ quan lập pháp tối cao là Lập pháp viện theo hình thức đơn viện, những ủy viên lập pháp chọn ra viện trưởng Lập pháp viện. Ủy viên lập pháp có 113 người được bầu theo hai thể thức là trực tiếp bầu cho cá thể và bầu theo list đảng, có nhiệm kỳ 4 năm [ 173 ] [ 174 ]. Viện trưởng Hành chính viện do Tổng thống chỉ định, không cần Lập pháp viện phê chuẩn, khiến khi cơ quan hành chính và lập pháp xung đột khó có khoảng trống hiệp thương [ 169 ] [ 175 ]. Trong quá khứ, Nước Trung Hoa Dân Quốc còn thiết lập Quốc dân đại hội đơn viện, tuy nhiên chính thức bị bãi bỏ vào năm 2005, quyền ” phức quyết ” chuyển sang do công dân đầu phiếu quyết định hành động [ 169 ] [ 176 ] [ 177 ] .Tư pháp viện Trung Quốc Dân Quốc là cơ quan tư pháp tối cao, hầu hết phân xử tố tụng dân sự, hình sự, hành chính, kỷ luật nhân viên cấp dưới công vụ. Viện trưởng Tư pháp viện cùng phó viện trưởng và 13 thẩm phán hợp thành hội nghị đại pháp quan, thống nhất lý giải hiến pháp, pháp lý, hay pháp lệnh, đồng thời triệu tập TANDTC hiến pháp phân xử luận tội tổng thống, phó tổng thống, và giải tán chính đảng vi hiến [ 171 ] [ 178 ] [ 179 ]. Khảo thí viện đảm nhiệm tuyển chọn tư cách nhân viên cấp dưới công vụ, hay sát hạch tuyển chọn quan chức cơ quan chính phủ [ 169 ]. Giám sát viện là cơ cấu tổ chức thường trực giám sát cơ quan chính phủ hoạt động giải trí, bên dưới đặt những ủy ban để hoàn toàn có thể thực thi tìm hiểu hành chính những cơ quan hành chính [ 171 ] [ 180 ]

Chế độ pháp lý

Tư pháp viện quản lý tòa án các cấp.
nhà nước Quốc dân dưới quyền Trung Quốc Quốc dân Đảng trải qua hiến pháp vào ngày 25 tháng 12 năm 1946 [ 181 ], từ ngày 25 tháng 12 năm sau bước vào ‘ thể chế hiến chính ‘, đồng thời cải tổ thành chính phủ nước nhà Nước Trung Hoa Dân Quốc [ 168 ]. Tuy nhiên, từ năm 1948 đến năm 1987, do ” thời kỳ động viện dẹp loạn ” nên rất nhiều lao lý mất hiệu lực thực thi hiện hành [ 182 ] [ 183 ]. Các đại biểu quốc dân đại hội, ủy viên lập pháp và ủy viên giám sát khóa 1 với nguyên do khu vực bầu cử bị Đảng Cộng sản Trung Quốc chiếm cứ nên được tự động hóa tái cử vô hạn. Đến cuối thập niên 1970, sau khi chính phủ nước nhà tiến hành cải cách chính trị, giải trừ giới nghiêm đã đề xuất kiến nghị dân chủ hóa và cải cách hiến chính [ 184 ], đến thập niên 1990 trở thành vương quốc dân chủ khai phóng theo thể chế đa đảng [ 185 ] .Hiến pháp Nước Trung Hoa Dân Quốc là bộ luật cơ bản cho chính sách tư pháp của vương quốc, xác lập quyền tư pháp độc lập với quyền hành pháp, quyền lập pháp, quyền khảo thí và quyền giám sát [ 186 ]. Hiến pháp đề xuất kiến nghị chính phủ nước nhà TW ngũ quyền phân lập, cùng những quốc sách cơ bản khác, tuy nhiên rất nhiều lao lý có nội dung chủ quyền lãnh thổ là ” Trung Quốc ” nên nhiều điều bị tạm đình chỉ để tương thích với trong thực tiễn [ 177 ]. Một bộ phận pháp lý theo mạng lưới hệ thống luật thành văn của dân luật châu Âu lục địa [ 187 ], chuẩn theo ” luật tiêu chuẩn pháp quy TW ” phân thành luật lao lý thường thì, luật lao lý đặc biệt quan trọng, điều lệ lao lý thời chiến, nguyên tắc chung quy phạm tổ chức triển khai [ 188 ]. Quá trình chế định và sửa đổi pháp lý cần phải trải qua Lập pháp viện thẩm nghị, sau đó do tổng thống công bố thi hành [ 189 ]. Hành chính viện, Khảo thí viện hoặc cơ quan khác hoàn toàn có thể ban bố tiến trình, quy tắc, giải pháp, cương yếu, tiêu chuẩn, và những mệnh lệnh khác [ 190 ], quyền lý giải nội dung thuộc về Tư pháp viện [ 186 ] .Tòa án đại trà phổ thông phân thành tòa án nhân dân tối cao, TANDTC cấp cao và tòa án nhân dân địa phương, bên dưới lập những TANDTC hình sự và dân sự [ 186 ], ngoài những còn có TANDTC hiến pháp đảm nhiệm giải quyết và xử lý tranh chấp hiến pháp [ 191 ], TANDTC hành chính giải quyết và xử lý tố tụng hành chính [ 192 ], tòa án nhân dân chuyên biệt giải quyết và xử lý sở hữu trí tuệ, thiếu niên, và việc làm mái ấm gia đình, cùng TANDTC quân sự chiến lược xét xử thời chiến [ 193 ] [ 194 ]. Tòa án xét xử không sử dụng thẩm phán bồi thẩm đoàn, mà sử dụng phương pháp thẩm phán chủ tọa và thẩm phán bồi thẩm cùng xét xử, đồng thời nhu yếu triển khai trong thực trạng công minh công khai minh bạch [ 169 ]. Hiện nay, Trung Quốc Dân Quốc duy trì án tử hình, tuy nhiên cơ quan chính phủ dần giảm số lượng người bị chấp hành, địa thế căn cứ tìm hiểu năm 2006 có khoảng chừng 80 % dân chúng đồng thuận duy trì tử hình [ 195 ]. Tháng 5 năm 2017, Lập pháp viện công bố rằng việc luật dân sự cản trở hôn nhân gia đình đồng tính luyến ái là vi hiến, nhu yếu sửa đổi. [ 196 ] Hôn nhân đồng giới ở Đài Loan hợp pháp vào ngày 24 tháng 5 năm 2019, trở thành vương quốc tiên phong ở châu Á hợp pháp hóa hôn nhân gia đình đồng tính, mặc kệ việc trưng cầu dân ý cho thấy 69 % cử tri Đài Loan phản đối việc công nhận hôn nhân gia đình đồng tính [ 197 ] [ 198 ]

Lập trường chính trị

Trung Hoa Dân Quốc dựng bức tường có ghi “Tam Dân chủ nghĩa thống nhất Trung Quốc” tại Kim Môn, hướng về phía bờ biển Hạ Môn, Phúc Kiến.
Tính đến năm năm ngoái, Nước Trung Hoa Dân Quốc tổng số có 286 chính đảng cùng nhiều phe phái khác nhau. [ 199 ] Các chính đảng ủng hộ thống nhất như Quốc dân Đảng, Thân dân Đảng, Tân đảng được gọi là ” phiếm Lam ” 泛藍, những chính đảng ủng hộ độc lập như Dân chủ Tiến bộ Đảng, Đài Loan Đoàn kết Liên minh được gọi là ” phiếm Lục ” 泛綠 [ 167 ], ngoài những còn có những chính đảng khác như Vô đảng Đoàn kết Liên minh [ 200 ]. Hai phái có độc lạ trong những quan điểm như về truyền thống vương quốc, ý thức Trung Quốc và ý thức Đài Loan, quan hệ hai bờ eo biển Đài Loan, vị thế chính trị Đài Loan, quy thuộc chủ quyền lãnh thổ, hàm ý ” Trung Quốc ” [ 201 ], ” phiếm Lam ” cho rằng Đài Loan là một bộ phận của ” Trung Quốc “, và Trung Quốc Dân Quốc là chính phủ nước nhà hợp pháp duy nhất, đồng thời ủng hộ khuynh hướng thống nhất Trung Quốc [ 202 ] [ 203 ] [ 204 ] ; ” phiếm Lục ” cho rằng Nước Trung Hoa Dân Quốc tức là Đài Loan độc lập về chủ quyền lãnh thổ, phản đối Đài Loan là một bộ phận của ” Trung Quốc “, đồng thời tìm kiếm công nhận ngoại giao chính thức hoặc công bố độc lập [ 205 ] [ 206 ]. Trong chủ trương ngoại giao, hai phái đều tích cực đề xướng tham gia tổ chức triển khai quốc tế [ 207 ] [ 208 ] [ 209 ], đồng thời cho rằng quốc dân quyết định hành động sự tăng trưởng của chủ quyền lãnh thổ [ 210 ] .Từ cuối thời nhà Nam Minh đến năm 1895, tổ tiên của ” người bản tỉnh ” ở khu vực miền Trung Quốc đại lục chuyển đến Đài Loan. Đến năm 1949, một lượng lớn khác dân chúng Trung Quốc đại lục chuyển đến hòn đảo Đài Loan [ 211 ], lúc bấy giờ 98 % nhân khẩu thuộc tộc Hán [ 212 ]. Có nguồn gốc văn hóa truyền thống tương đương với ở Trung Quốc đại lục, tuy nhiên phân ly khu vực do chính trị-ngoại giao, cộng thêm trong thời hạn dài ủng hộ chủ trương chủ quyền lãnh thổ toàn Trung Quốc, ngày này truyền thống vương quốc của Trung Quốc Dân Quốc là một nghị đề có sắc thái chính trị [ 213 ] [ 214 ]. Cùng với ý thức chủ thể và trào lưu Đài Loan độc lập nổi lên, ” Đài Loan ” dần trở thành tên tuổi thường dùng [ 215 ]. Tuyệt đại đa số dân chúng trong xã hội dân gian cho rằng Đài Loan và Trung Quốc không thuộc cùng một vương quốc [ 216 ], số lượng tự nhận có đặc thù và thực chất cũng như danh nghĩa và tên gọi ” người Đài Loan ” cũng cao hơn số lượng chỉ tự nhận là ” người Trung Quốc ” [ 217 ] .Mặc dù Nước Trung Hoa Dân Quốc thống trị khu vực Đài Loan từ thập niên 1950 có tính độc lập, đồng thời hầu hết dân chúng cho rằng tự thân có chủ quyền lãnh thổ vương quốc [ 218 ] [ 219 ], tuy nhiên do chịu uy hiếp quân sự chiến lược của nước Cộng hòa Nhân dân Nước Trung Hoa [ 220 ], khiến yếu tố Đài Loan độc lập cực kỳ phức tạp [ 221 ]. Đại bộ phận dân chúng kỳ vọng duy trì thực trạng hai bờ eo biển Đài Loan, tuy nhiên số lượng người chủ trương độc lập đông hơn người chủ trương thống nhất [ 222 ]. Ngoài ra, một bộ phận nhân sĩ chủ trương việc Nước Trung Hoa Dân Quốc tịch thu Đài Loan theo ” Tuyên bố Cairo ” có tranh nghị [ 223 ], cho rằng Nước Trung Hoa Dân Quốc chỉ đại diện thay mặt cho Đồng Minh sở hữu quân sự chiến lược Đài Loan và Bành Hồ [ 224 ] [ 225 ] ; đồng thời địa thế căn cứ theo Hiệp ước San Francisco công bố chủ quyền lãnh thổ Đài Loan chưa xác lập, cho rằng Trung Quốc Dân Quốc là cơ quan chính phủ lưu vong quốc tế từ miền eo biển bên kia [ 226 ] .

Hành chính

Sau khi chính phủ nước nhà Trung Quốc Dân Quốc dời sang Đài Loan vào năm 1949, họ chỉ hoàn toàn có thể thống trị những hòn đảo thuộc tỉnh Đài Loan ( gồm có hòn đảo Đài Loan, quần đảo Bành Hồ ) và tỉnh Phúc Kiến ( gồm có Kim Môn, Mã Tổ ) [ 227 ]. Ngoài ra, cơ quan chính phủ Trung Quốc Dân Quốc còn khống chế quần đảo Đông Sa, và hòn đảo Ba Bình thuộc quần đảo Trường Sa trên biển Đông, giao những hòn đảo này cho thành phố Cao Hùng đảm nhiệm quản trị [ 157 ] [ 228 ]. Nước Trung Hoa Dân Quốc tham gia tranh chấp chủ quyền lãnh thổ quần đảo Trường Sa ( gọi là Nam Sa ) và quần đảo Senkaku ( gọi là Điếu Ngư đài ) [ 229 ] [ 230 ]. Từ năm 1949 trở đi, cơ quan chính phủ Trung Quốc Dân Quốc từng nhiều lần cải cách phân loại hành chính nhằm mục đích tổng hợp tăng trưởng khu vực [ 227 ]. Trong đó, tính năng của cơ quan chính phủ cấp tỉnh của tỉnh Phúc Kiến và tỉnh Đài Loan lần lượt được tinh giản vào năm 1956 và 1998, chỉ duy trì công tác làm việc mang tính tượng trưng [ 227 ] [ 231 ] [ 232 ] .Ngoài ra, vào năm 1967 và năm 1979, thành phố Đài Bắc và thành phố Cao Hùng lần lượt được tách khỏi tỉnh Đài Loan để chuyển sang thường trực TW [ 233 ]. Năm 2010, cơ quan chính phủ lại chuyển những thành phố Tân Bắc, Đài Trung, Đài Nam sang thường trực TW. Năm thành phố này cũng là năm thành thị trọng điểm nhất của Trung Quốc Dân Quốc lúc bấy giờ, trong đó Tân Bắc nguyên là huyện Đài Bắc, Đài Trung cùng Đài Nam và Cao Hùng hợp nhất với những huyện cùng tên [ 234 ] [ 235 ] [ 236 ]. Hiện nay, tỉnh Đài Loan được phân thành 12 huyện và 3 thành phố, tỉnh Phúc Kiến được phân thành 2 huyện [ 237 ], bên dưới là 157 khu thuộc những thành thị, và 211 hương trấn thuộc những huyện [ 238 ]. Năm năm trước, huyện Đào Viên được chuyển thành thành phố Đào Viên thường trực TW [ 239 ] [ 240 ]. Khu vực Nước Trung Hoa Dân Quốc quản trị trong thực tiễn hiện được phân loại như sau [ 241 ] ：

Ngoại giao

Quan hệ quốc tế

Quan hệ đối ngoại của Trung Hoa Dân Quốc:

 Khu vực khống chế thực tế của Trung Hoa Dân Quốc.

 Quốc gia thiết lập quan hệ ngoại giao đồng thời có đại sứ quán với Trung Hoa Dân Quốc.

 Quốc gia thiết lập quan hệ ngoại giao song chưa có đại sứ quán với Trung Hoa Dân Quốc.

 Quốc gia tuy chưa thiết lập quan hệ ngoại giao song có cơ cấu đại diện.

Đại sứ quán Trung Hoa Dân Quốc tại Eswatini.
Năm 1945, Trung Quốc Dân Quốc tham gia sáng lập Liên Hiệp Quốc [ 242 ], đồng thời với danh nghĩa ” Trung Quốc ” đảm nhiệm vị trí thành viên thường trực Hội đồng Bảo an Liên Hiệp Quốc [ 243 ]. Sau khi chính phủ nước nhà dời sang Đài Loan vào năm 1949, những vương quốc khối phương Tây vẫn duy trì quan hệ song phương [ 244 ]. Tuy nhiên, sau khi Đại hội đồng Liên Hiệp Quốc trải qua Nghị quyết 2758 vào ngày 25 tháng 10 năm 1971, qua đó nước Cộng hòa Nhân dân Nước Trung Hoa nhận được quyền đại diện thay mặt cho ” Trung Quốc ” tại Liên Hiệp Quốc [ 104 ], trong khi việc tranh thủ ” quyền đại biểu song trùng ” không có tác dụng, Trung Quốc Dân Quốc công bố rút khỏi Liên Hiệp Quốc [ 245 ] [ 246 ]. Chịu ảnh hưởng tác động của áp lực đè nén ngoại giao, trong thập niên 1970 có rất nhiều vương quốc thừa nhận nước Cộng hòa Nhân dân Trung Quốc, đồng thời theo nguyên tắc ” một Trung Quốc ” mà đoạn tuyệt quan hệ ngoại giao với Nước Trung Hoa Dân Quốc [ 247 ]. Hiện tại, do mất tư cách thành viên Liên Hiệp Quốc, thiếu thừa nhận ngoại giao quy mô lớn và những yếu tố khác, vị thế chính trị và pháp lý của Nước Trung Hoa Dân Quốc sống sót tranh luận [ 218 ] [ 248 ] .

Tính đến ngày 09 tháng 12 năm 2021 có 14 quốc gia thành viên Liên Hợp Quốc và Vatican đặt quan hệ ngoại giao với Đài Loan[249], các quốc gia bang giao của Trung Hoa Dân Quốc gồm: 4 quốc gia châu Đại Dương là Nauru, Palau, Quần đảo Marshall và Tuvalu; 9 quốc gia Mỹ Latinh-Caribe là Belize, Honduras, Haiti, Nicaragua, Paraguay, Saint Kitts và Nevis, Saint Lucia và Saint Vincent và Grenadines; một quốc gia châu Phi là Eswatini, cùng với Thành Vatican tại châu Âu. Các quốc gia duy trì quan hệ ngoại giao chính thức với Trung Hoa Dân Quốc, hầu hết đặt cơ cấu đại diện ngoại giao tại Đài Bắc[250]. Quốc gia gần đây nhất cắt đứt quan hệ ngoại giao với Đài Loan chính là Nicaragua vào ngày 09/12/2021. Bộ Ngoại giao Nicaragua khẳng định trong tuyên bố rằng: “Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa là chính phủ hợp pháp duy nhất đại diện cho toàn bộ Trung Quốc. Đài Loan là một phần lãnh thổ của Trung Quốc”.[251] Có hơn 60 quốc gia tuy đoạn tuyệt quan hệ ngoại giao chính thức nhưng lấy danh nghĩa tổ chức quần chúng để thiết lập cơ cấu đại diện chính thức, duy trì quan hệ chính trị, thương mại và văn hóa[252], đồng thời xử lý công tác lãnh sự[253]. Trung Hoa Dân Quốc thành lập các văn phòng đại diện kinh tế văn hóa Đài Bắc, phát triển ngoại giao thực chất và xúc tiến giao lưu phi chính thức[207][254], đồng thời làm cơ quan cung cấp phục vụ lãnh sự[255]. Tuy nhiên, nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa đoạn tuyệt quan hệ ngoại giao với các nước bang giao của Trung Hoa Dân Quốc[220], và yêu cầu nước bang giao của mình ủng hộ chủ trương “một Trung Quốc”[256]. Chịu ảnh hưởng từ chính sách “một Trung Quốc”[33], rất nhiều tổ chức quốc tế không nhìn nhận Trung Hoa Dân Quốc hoặc Đài Loan là quốc gia có chủ quyền[257][258].

Từ năm 1993 đến năm 2008, Nước Trung Hoa Dân Quốc mỗi năm đều nhu yếu gia nhập Liên Hiệp Quốc, tuy nhiên bị loại trừ tại Ủy ban Tổng vụ Đại hội đồng Liên Hiệp Quốc [ 259 ] [ 260 ] [ 261 ] [ 262 ]. Do chỉ được thừa nhận quốc tế hạn chế, Quỹ Dân chủ Đài Loan do cơ quan chính phủ hỗ trợ vốn lấy danh nghĩa ” Đài Loan ” gia nhập Tổ chức những Quốc gia và Dân tộc không được đại diện thay mặt ( UNPO ) [ 263 ] [ 264 ], Bộ Ngoại giao Trung Quốc Dân Quốc cũng thêm chữ ” TAIWAN ” trên hộ chiếu [ 265 ]. Đối diện với áp lực đè nén lê dài về yếu tố chủ quyền lãnh thổ, Nước Trung Hoa Dân Quốc sử dụng những danh nghĩa như ” Khu vực thuế quan đặc biệt quan trọng Đài-Bành-Kim-Mã “, ” Trung Quốc Đài Bắc “, ” Đài Loan ” gia nhập những tổ chức triển khai như Tổ chức Thương mại Thế giới, Diễn đàn Hợp tác Kinh tế châu Á – Thái Bình Dương, Ủy ban Olympic Quốc tế [ 266 ], đồng thời tích cực tham gia hoạt động giải trí của Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế [ 267 ], Tổ chức Y tế Thế giới, Tổ chức Hàng không Dân dụng Quốc tế và những tổ chức triển khai khác của Liên Hiệp Quốc [ 268 ] [ 269 ] .

Quan hệ hai bờ

Sau năm 1949, Trung Hoa Dân Quốc xúc tiến chính sách “phản cộng kháng Nga”, có kế hoạch dùng vũ lực phản công Đại lục. Ngược lại chính phủ Đại lục do Đảng Cộng sản Trung Quốc lãnh đạo cũng có kế hoạch thu hồi Đài Loan trong năm 1950. Ngày 5/1/1950, Tổng thống Mỹ Truman công bố chính sách của Mỹ đối với Đài Loan như sau: “Nước Mỹ không có ý định dùng lực lượng vũ trang để can dự vào tình thế hiện nay. Chính phủ Mỹ không bao giờ thực hiện phương châm dẫn đến việc bị lôi cuốn vào cuộc nội chiến của Trung Quốc. Tương tự như vậy, Chính phủ Mỹ sẽ không cung cấp viện trợ quân sự hoặc cố vấn quân sự cho Đài Loan“. Tuy nhiên, chiến tranh Triều Tiên nổ ra khiến Đại lục không thể thực hiện kế hoạch thu hồi Đài Loan còn Mỹ thay đổi chiến lược xem Đài Loan là một phần trong hệ thống phòng thủ chống Cộng của Mỹ và đặt Đài Loan dưới sự bảo vệ quân sự của Mỹ.[270] Chính phủ Đài Loan tiếp tục tồn tại vì chính phủ Trung Quốc e ngại việc dùng vũ lực thu hồi Đài Loan sẽ dẫn đến một cuộc chiến Triều Tiên thứ hai, chi phí mà họ bỏ ra để thống nhất lãnh thổ sẽ lớn hơn lợi ích mà họ đạt được.

Năm 2015, tại Singapore, Mã Anh Cửu và Tập Cận Bình cử hành hội kiến lần đầu tiên giữa người lãnh đạo hai bờ eo biển Đài Loan, hai bên xác nhận tính trọng yếu của Nhận thức chung 1992[271].
Sau khi giải trừ giới nghiêm năm 1986, giao lưu kinh tế tài chính và văn hóa truyền thống hai bờ eo biển Đài Loan ngày càng liên tục hơn, tuy nhiên chia cắt trong thời hạn dài khiến rất nhiều thương gia Đài Loan gặp khó khăn vất vả [ 272 ]. Năm 1991, chính phủ nước nhà Lý Đăng Huy lập ra ” Cương lĩnh Thống nhất Quốc gia “, chủ trương lấy nguyên tắc ” dân chủ, tự do, quân phú ” thống nhất Trung Quốc. Sau khi Quốc dân đại hội có nghị quyết, Lý Đăng Huy công bố kết thúc ” động viên dẹp loạn “, từ bỏ ” phản công Đại lục “. Tuy nhiên, do quan ngại tăng trưởng kinh tế tài chính và chính trị song phương quá mật thiết, Lý Đăng Huy đề xuất kiến nghị chủ trương ” giới cấp dụng nhẫn ” ( không nóng vội ). Sau khi Đảng Dân chủ Tiến bộ lên nắm quyền vào năm 2000, họ cũng quan ngại tương tác giữa hai bờ eo biển quá mật thiết, đồng thời vào năm 2006 yêu cầu chủ trương ” tích cực quản trị, hữu hiệu khai phóng “, giảm thiểu độ phụ thuộc vào vào kinh tế tài chính Trung Quốc [ 273 ]. Trần Thủy Biển còn đề xuất kiến nghị chủ trương ” mỗi bên một vương quốc “, biểu lộ bất kể quyết định hành động nào về chủ quyền lãnh thổ đều phải qua trình tự công dân đầu phiếu [ 274 ] .Năm 2008, sau khi Quốc dân đảng lên nắm quyền, cơ quan chính phủ chuyển sang chủ trương ngoại giao linh động [ 275 ]. Hai bên còn tiến hành nhiều lần hội đàm cấp cao giữa hội giao lưu hai bờ của mỗi bên [ 276 ], đồng thời mở những chuyến bay thẳng định kỳ [ 277 ]. Mã Anh Cửu còn yêu cầu học thuyết quan hệ đặc trưng không phải giữa hai vương quốc [ 278 ], chủ trương yếu tố chủ quyền lãnh thổ không hề lập tức xử lý, tuy nhiên đảng cầm quyền hai bên đồng ý chấp thuận lấy ” Nhận thức chung 1992 ” làm giải pháp lâm thời [ 279 ] [ 280 ] [ 281 ]. Năm 2012, Mã Anh Cửu đề xuất kiến nghị chủ trương ” một vương quốc hai khu vực “, làm cấu trúc cho việc làm giữa hai bờ eo biển [ 282 ]. Năm năm ngoái, tại Nước Singapore, Mã Anh Cửu và Tập Cận Bình lần tiên phong triển khai cuộc gặp gỡ giữa nhà chỉ huy hai bên, hai bên xác nhận tính trọng điểm của ” Nhận thức chung 1992 ” [ 283 ]. nhà nước Thái Anh Văn không có phản ứng với Nhận thức chung 1992, đồng thời cho rằng Đài Loan là vương quốc dân chủ [ 284 ]Nước Cộng hòa Nhân dân Trung Quốc công bố Nước Trung Hoa Dân Quốc đã bị họ thay thế sửa chữa [ 285 ], đồng thời gọi chính phủ nước nhà Nước Trung Hoa Dân Quốc là ” nhà đương cục Đài Loan “, không có vị thế độc lập [ 38 ] [ 39 ]. nhà nước nước Cộng hòa nhân dân Trung Quốc chủ trương chủ trương một Trung Quốc [ 286 ] [ 287 ], và bản thân là chính phủ nước nhà hợp pháp duy nhất đại diện thay mặt cho Trung Quốc [ 28 ] [ 285 ] [ 288 ] ; đồng thời trong thập niên 1980 đề xuất kiến nghị chủ trương ” một vương quốc, hai chính sách ” [ 289 ], chủ trương triển khai thống nhất tự do [ 290 ], tuy nhiên cự tuyệt việc từ bỏ sử dụng vũ lực [ 36 ] [ 291 ]. ” Luật chống ly khai quốc gia ” năm 2005 nêu ra ba loại trường hợp sẽ sử dụng vũ lực nhằm mục đích bảo vệ thống nhất [ 292 ]

Quân sự

Tàu hộ vệ lớp Khang Định của Hải quân Trung Hoa Dân Quốc.
Quốc quân Trung Hoa Dân Quốc có quy mô lớn và tiên tiến và phát triển, phân thành ba quân chủng là lục quân, thủy quân và không quân [ 293 ]. Nhiệm vụ đa phần là phòng ngự nước Cộng hòa Nhân dân Trung Quốc xâm lược [ 294 ] [ 295 ], xem trọng phong tỏa trên biển, đột kích hàng không, hay tập kích đạn tự hành [ 296 ]. Lục quân có truyền thống cuội nguồn chiếm địa vị chủ yếu, tuy nhiên trọng điểm đang chuyển dời sang không quân và thủy quân, quyền khống chế quân đội do cơ quan chính phủ dân sự quản trị [ 296 ] [ 297 ]. Trung Quốc Quốc dân Đảng tìm hiểu thêm chính sách quân sự chiến lược của Đảng Cộng sản Liên Xô để thành lập Quốc dân Cách mạng quân vào năm 1924, tiền thân của Quốc quân Trung Hoa Dân Quốc, dù là sau Bắc phạt hay sau khi thực thi hiến pháp thì quân đội và Quốc dân đảng đều đối sánh tương quan mật thiết [ 298 ], những nhánh quân sự chiến lược, công nghiệp vũ khí, đơn vị chức năng nghiên cứu và điều tra từ năm 1948 đến 1949 theo chính phủ nước nhà dời đến Đài Loan [ 299 ]. Do vậy, rất nhiều tướng lĩnh cấp cao trước kia ủng hộ ” phiếm Lam “, tuy nhiên sau khi những tướng lĩnh này về hưu, đồng thời có thêm nhiều người địa phương tham gia phục dịch, khuynh hướng chính trị của quân đội dần hướng đến vương quốc hóa và trung lập hành chính [ 300 ] .Từ năm 1997 trở đi, chính phủ nước nhà thực thi tinh giản chiến binh, số lượng nhân viên cấp dưới quân sự chiến lược giảm từ 450.000 năm 1997 xuống còn 380.000 vào năm 2001 [ 301 ]. Năm 2009, số binh sĩ tại ngũ ước tính là khoảng chừng 300.000 người [ 302 ]. Tuy nhiên, vào năm 2005, số lượng quân nhân dự bị lên đến 3,6 triệu người [ 303 ]. nhà nước nhu yếu phái mạnh từ đủ 18 tuổi có tư cách tương thích đều phải Giao hàng binh dịch [ 304 ], tuy nhiên cũng có những giải pháp sửa chữa thay thế như ship hàng cơ quan chính phủ nước nhà hoặc xí nghiệp sản xuất quốc phòng [ 293 ] [ 305 ]. Quân đội đang có kế hoạch chuyển sang chính sách tình nguyện tổng lực [ 306 ] [ 307 ] [ 308 ], thời hạn phục dịch giảm từ 14 xuống 12 tháng [ 309 ]. Sau khi thất bại trong nội chiến vào năm 1949, cơ quan chính phủ di tán Học viện Sĩ quan Lục quân, Học viện Sĩ quan Hải quân và Học viện Sĩ quan Không quân lần lượt đến Phượng Sơn [ 310 ], Cương Sơn và Tả Doanh đều thuộc Cao Hùng [ 311 ] .Mặc dù rất nhiều vương quốc châu Á không ngừng giảm thiểu ngân sách quốc phòng, Trung Quốc Dân Quốc không giảm thiểu tiêu tốn tương quan ; liên tục nhấn mạnh vấn đề tân tiến hóa năng lượng phòng ngự và tiến công ; đồng thời tiến hành quân sự chiến lược ở mức độ nhất định [ 293 ] [ 294 ]. Chiến lược của Bộ Quốc phòng Nước Trung Hoa Dân Quốc là tự triển khai chống cự nước Cộng hòa Nhân dân Trung Quốc xâm nhập hoặc phong tỏa, kiên trì đến khi Hoa Kỳ có phản ứng quân sự chiến lược [ 312 ]. Từ năm 2002 đến năm 2011, ngân sách quốc phòng là khoảng chừng 250 tỷ đến 330 tỷ Đài tệ, chiếm 15,52 % đến 19,51 % tổng ngân sách TW [ 313 ]. ” Luật Quan hệ Đài Loan ” của Hoa Kỳ có nội dung phân phối vũ khí mang tính phòng ngự [ 314 ], đến nay Nước Trung Hoa Dân Quốc đã mua từ Hoa Kỳ nhiều loại thiết bị quân sự chiến lược, nhằm mục đích duy trì năng lượng phòng ngự vừa đủ [ 111 ] [ 315 ] [ 316 ]. Trong quá khứ, Pháp và Hà Lan từng bán vũ khí và thiết bị phần cứng quân sự chiến lược cho Nước Trung Hoa Dân Quốc, tuy nhiên đình chỉ sau thập niên 1990 do áp lực đè nén từ nước Cộng hòa Nhân dân Nước Trung Hoa [ 317 ] [ 318 ] .

Kinh tế

Tình hình tăng trưởng

Đài Bắc 101 là tòa nhà cao nhất thế giới từ năm 2004 đến năm 2010
Tuntex Sky tại Cao Hùng là tòa nhà cao thứ hai tại Đài Loan
Quang cảnh thành phố Đài Trung
Sau khi dời sang Đài Loan vào năm năm 1949, nhà nước Trung Quốc Dân Quốc đề xuất kiến nghị nhiều kế hoạch kinh tế tài chính, trong thập niên 1960 tăng trưởng thành nền kinh tế tài chính tư bản chủ nghĩa định hướng xuất khẩu. Ngày nay, cơ quan chính phủ dần giảm thiểu can dự vào góp vốn đầu tư và ngoại thương, 1 số ít ngân hàng nhà nước quốc hữu và doanh nghiệp quốc doanh liên tục được tư hữu hóa [ 319 ]. Năm năm trước, tổng loại sản phẩm quốc nội đạt 523,567 tỷ USD, GDP / người đạt 22.317 USD [ 320 ]. Chấp hành chủ trương, xuất khẩu thương phẩm, đầu tư sản xuất trở thành động lực đa phần của cải cách sản xuất [ 321 ], loại sản phẩm cơ giới công nghiệp là mẫu sản phẩm xuất khẩu lớn nhất [ 322 ]. Xuất siêu khổng lồ khiến dự trữ ngoại hối của Đài Loan chỉ đứng sau nước Cộng hòa Nhân dân Nước Trung Hoa, Nhật Bản và Nga ( năm trước ) [ 323 ] [ 324 ], dự trữ ngoại hối cuối tháng 7 năm năm ngoái là 421,96 tỷ USD [ 325 ]. Đài Loan cùng với Hồng Kông, Nước Hàn và Nước Singapore được xếp vào nhóm Bốn con rồng châu Á [ 326 ]. Năm năm trước, GDP trung bình đầu người theo nhu cầu mua sắm tương tự của Đài Loan là 45.853,742 USD, xếp thứ 19 quốc tế [ 327 ] .Năm năm ngoái, Báo cáo cạnh tranh đối đầu toàn thế giới của Diễn đàn Kinh tế quốc tế xếp Đài Loan ở vị trí thứ 14 [ 328 ]. Căn cứ theo thống kê của Bộ Tài chính Nước Trung Hoa Dân Quốc, năm năm trước tổng kim ngạch xuất nhập khẩu đạt 588,07 tỷ USD, tổng kim ngạch xuất khẩu và nhập khẩu lần lượt là 313,84 tỷ USD và 274,23 tỷ USD [ 329 ]. Sản xuất nông nghiệp chiếm tỷ suất 32,1 % GDP vào năm 1952 [ 330 ], và giảm xuống còn 1,7 % vào năm 2013 [ 331 ]. Không giống những vương quốc như Nước Hàn hay Nhật Bản, kinh tế tài chính Đài Loan đa phần là doanh nghiệp vừa và nhỏ, thay vì những tập đoàn lớn quy mô lớn [ 332 ]. Đài Loan nhập khẩu nhiều nhất từ nước Cộng hòa Nhân dân Trung Quốc [ 333 ], Nhật Bản, Hoa Kỳ, Ả Rập Xê Út và Nước Hàn [ 334 ], những vương quốc Đài Loan xuất khẩu nhiều nhất là nước Cộng hòa Nhận dân Trung Quốc, Hồng Kông, Hoa Kỳ, Nhật Bản và Nước Singapore, những đối tác chiến lược mậu dịch đa phần khác là Malaysia, Đức, Úc, Indonesia, Philippines, Nước Ta, Vương Quốc của nụ cười [ 335 ] .Năm 2008, Đài Loan góp vốn đầu tư sang nước Cộng hòa Nhân dân Trung Quốc hơn 150 tỷ USD [ 336 ], ước tính có 50.000 thương gia, và một triệu người kinh doanh Đài Loan cùng thành viên mái ấm gia đình định cư tại Trung Quốc đại lục [ 337 ]. Nhằm giảm giá tiền sản xuất, rất nhiều ngành công nghiệp sản xuất và công nghiệp thâm dụng lao động chuyển dời từ Đài Loan sang Trung Quốc đại lục và Khu vực Đông Nam Á, gây ra thực trạng phi công nghiệp hóa [ 338 ] [ 339 ]. Tình trạng này khiến tỷ suất thất nghiệp đạt mức cao nhất kể từ khủng hoảng cục bộ dầu mỏ [ 340 ], từ năm 2000 đến năm 2008 tỷ suất thất nghiệp trung bình vượt quá 4 % [ 341 ] [ 342 ]

Giao thông vận tải đường bộ

Tuyến đường Tam Dân đông đúc tại Đài Trung.
Bộ Giao thông Nước Trung Hoa Dân Quốc chịu nghĩa vụ và trách nhiệm về mạng lưới giao thông vận tải quy mô lớn tại Đài Loan, Sở Nghiên cứu Vận tải thuộc bộ này được lập ra nhằm mục đích xử lý thực trạng ùn tắc giao thông vận tải [ 343 ]. Hệ thống công lộ của Trung Quốc Dân Quốc theo quy định phân thành quốc đạo, tỉnh đạo, thị đạo, huyện đạo, khu đạo và hương đạo, ngoài những còn có công lộ chuyên được dùng [ 344 ]. Hệ thống công lộ và cầu trên hòn đảo Đài Loan tổng số dài khoảng chừng 47.000 km [ 345 ], đại bộ phận tập trung chuyên sâu tại khu vực miền tây tăng trưởng hơn [ 346 ]. Hai tuyến đường dài nhất đều link miền bắc và miền nam Đài Loan, lần lượt là Công lộ cao tốc Trung Sơn thông xe năm 1978 và dài 373 km, Công lộ cao tốc Formosa thông xe năm 1997 và dài 432 km [ 347 ]. Ngoài ra, khu vực tăng trưởng tại miền đông cũng có tuyến đường hoàn toàn có thể đi với vận tốc cao [ 348 ], từ Đài Bắc đến huyện Nghi Lan có đường hầm Tuyết Sơn và Công lộ cao tốc Tương Vị Thủy [ 349 ] [ 350 ] .Trên nghành vận tải đường bộ công cộng, những địa phương lập điểm Giao hàng xe buýt đường dài trên quy mô lớn, trong năm 2008 ước tính có 7.200 lượt Giao hàng xe buýt đường dài. Cục Quản lý Đường sắt Đài Loan quản trị một mạng lưới đường tàu xum xê, mạng lưới hệ thống vận tải đường bộ đường tàu ước tính dài khoảng chừng 1.066,6 km [ 351 ]. Căn cứ thống kê năm 2013, số lượt người sử dụng mạng lưới đường tàu của cục hàng ngày là 622.705 [ 352 ]. Tháng 1 năm 2007, chính phủ nước nhà ủy thác Công ty Đường sắt cao tốc Đài Loan kinh doanh thương mại mạng lưới hệ thống đường tàu cao tốc Đài Loan dài 345 km. Đường sắt cao tốc rút ngắn thời hạn đi lại giữa những đô thị lớn, thời hạn vận động và di chuyển giữa Đài Bắc và Cao Hùng giảm chỉ còn 90 phút, năm 2013 có tổng số 47,49 triệu lượt người đi đường sắt cao tốc [ 353 ]. Đại đô thị Đài Bắc và khu vực đô thị của Cao Hùng có mạng lưới hệ thống tàu điện ngầm, những mạng lưới hệ thống tàu điện ngầm tại Đài Trung và Đào Viên đang được kiến thiết xây dựng [ 350 ] [ 354 ] .Trên hòn đảo Đài Loan có 7 thương cảng trọng điểm [ 355 ], 5 cảng luân chuyển quốc tế hầu hết là cảng Cơ Long, cảng Tô Áo, cảng Đài Trung, cảng Cao Hùng và cảng Hoa Liên ; cơ quan chính phủ lập khu cảng mậu dịch tự do tại cảng Tô Áo, cảng Đài Bắc, cảng Đài Trung, cảng An Bình và cảng Cao Hùng [ 356 ]. Đến cuối năm 2013, tổng số 72 cảng có hoạt động giải trí kinh doanh thương mại, lượng sản phẩm & hàng hóa và giá trị lần lượt đạt 14,093 triệu tấn và 501,75 tỷ USD [ 350 ] [ 355 ], cảng Cao Hùng là cảng lớn nhất Đài Loan và đứng thứ 13 quốc tế về số lượng container ( 2012 ) [ 357 ]. Các trường bay quốc tế hầu hết của Đài Loan là trường bay Tùng Sơn Đài Bắc, trường bay Đào Viên Đài Loan, trường bay Thanh Tuyền Cương Đài Trung, trường bay quốc tế Cao Hùng. Năm 2013, tổng số có 63 công ty hàng không khai thác những chuyến bay đi và đến Đài Loan, Nước Trung Hoa Airlines và EVA Air nằm trong những hãng đa phần có đường bay quốc tế [ 358 ]. Ngoài ra còn có 15 trường bay quốc nội, link giao thông vận tải với những hòn đảo [ 359 ], tuy nhiên lượt luân chuyển hành khách quốc nội bằng máy bay giảm đáng kể từ sau khi Đường sắt cao tốc Đài Loan hình thành [ 360 ] .

Công ích

Công ty Điện lực Đài Loan đảm nhiệm công tác làm việc phát điện, truyền tải điện, điều độ điện của mạng lưới hệ thống phân phối điện. Công ty này cũng kinh doanh thương mại 78 nhà máy sản xuất phát điện, trong đó có 39 nhà máy sản xuất thủy điện, 27 nhà máy sản xuất nhiệt điện, 3 nhà máy sản xuất điện hạt nhân, và 9 xí nghiệp sản xuất phong điện, ngoài ra công ty còn mua điện năng của 1 số ít doanh nghiệp tư nhân [ 361 ]. Cơ quan Nước Đài Bắc đảm nhiệm đáp ứng nước cho khu vực Đài Bắc [ 362 ], Công ty Nước Đài Loan đảm nhiệm đáp ứng nước cho những khu vực còn lại [ 363 ]. Công ty Bưu chính Nước Trung Hoa xây dựng vào năm 2003 cung ứng dịch vụ bưu chính, tiền thân của công ty là Tổng cục Bưu chính thuộc Bộ Giao thông [ 364 ]Cho đến trước năm 1996, Chunghwa Telecom là công ty duy nhất đáp ứng dịch vụ điện tín, sau đó khởi đầu có doanh nghiệp tư nhân tiến vào thị trường này, hiện những đối thủ cạnh tranh lớn nhất của Chunghwa Telecom trên thị trường là FarEasTone và Taiwan Mobile [ 343 ]. Chunghwa Telecom cũng đã chuyển hướng từ doanh nghiệp quốc doanh sang tư hữu hóa [ 343 ], trong năm năm trước có 35,29 % CP của công ty thuộc chiếm hữu của chính phủ nước nhà [ 365 ]. Đài Loan là một trong số những vương quốc châu Á tích cực tăng trưởng công nghệ tiên tiến Internet, đến cuối năm 2008 có trên 7 triệu hộ sử dụng liên kết mạng băng thông rộng [ 366 ] .

Khoa học kỹ thuật

Khi dời sang Đài Loan vào năm 1949, nhà nước Trung Quốc Dân Quốc cũng mang theo nhân tài học thuật và khoa học kỹ thuật từ Trung Quốc đại lục, làm cơ sở cho tăng trưởng khoa học kỹ thuật về sau [ 367 ] [ 368 ]. Qua nhiều năm tăng trưởng, khunh hướng khoa học kỹ thuật Đài Loan hoàn toàn có thể phân thành xu thế khoa học kỹ thuật nông nghiệp sản xuất hoa với đại biểu là lan hồ điệp, kỹ thuật sản xuất xu thế sản xuất truyền thống cuội nguồn, khoa học kỹ thuật quy đổi quy mô với đại biểu là dệt, và tự thân ra sức tăng trưởng sản xuất công nghệ cao như chất bán dẫn, thiết bị ngoại vi, khoa học kỹ thuật quang điện, tiếp thị quảng cáo nổi danh trên quốc tế [ 369 ]. Ngoài ra, vào tháng 1 năm 1999, sau 10 năm tăng trưởng kế hoạch khoảng trống, Đài Loan triển khai xong phóng vệ tinh Formosat-1, qua đó Đài Loan thiết lập kỹ thuật khoảng trống riêng, và thôi thúc ngành công nghiệp trong nước tăng trưởng năng lượng linh phụ kiện vệ tinh [ 370 ]. Tuy nhiên, chịu ảnh hưởng tác động từ thực trạng sản xuất chuyển dời ra hải ngoại, Đài Loan phải đối lập với những yếu tố như nâng cao hiệu suất lao động, tăng trưởng kinh tế tài chính trở nên đa nguyên hơn, nâng cao năng lượng điều tra và nghiên cứu tăng trưởng khoa học để doanh nghiệp lưu lại Đài Loan .Từ năm 1980 trở đi, cơ quan chính phủ xây dựng những khu khoa học như Khu Công nghiệp Khoa học Tân Trúc, Khu Công nghiệp Khoa học Nam Bộ và Khu Công nghiệp Khoa học Trung Bộ, ra sức triển khai góp vốn đầu tư trong và ngoài nước vào sản xuất công nghệ cao như vi mạch, máy tính, kỳ vọng hoàn toàn có thể sửa chữa thay thế công nghiệp truyền thống lịch sử bằng công nghiệp tập trung chuyên sâu kỹ thuật cao tiêu tốn ít nguồn năng lượng, ô nhiễm thấp, giá trị ngày càng tăng cao [ 371 ]. Ngày nay, công nghệ cao trở thành huyết mạch kinh tế tài chính trọng điểm của Đài Loan, rất nhiều công ty liên tục tăng trưởng thị trường của mình từ Đài Loan ra toàn thế giới, như Acer và Hãng Asus sản xuất máy tính cá thể, HTC sản xuất điện thoại di động, doanh nghiệp công nghiệp điện tử Foxconn. Tháng 5 năm 2009, cơ quan chính phủ công bố trong tương lai chuyển từ chú trọng công nghiệp công nghệ thông tin, chất bán dẫn, tiếp thị quảng cáo, bảng tinh chỉnh và điều khiển sang tăng trưởng sáu ngành công nghiệp mới nổi là nông nghiệp mưu trí, công nghệ sinh học, chăm nom y tế, du lịch lữ hành, nguồn năng lượng xanh và phát minh sáng tạo văn hóa truyền thống. [ 372 ] .

Nhân khẩu

Phân bổ quần thể

Tháp dân số Đài Loan năm 2016
Người dân có quốc tịch Trung Quốc Dân Quốc thông thường theo thông tục thường thì được nhận ” thẻ thân phận quốc dân Nước Trung Hoa Dân Quốc “, hộ chiếu, và những giấy chứng minh khác do cơ quan chính phủ cấp. Người chưa đủ 14 tuổi chưa được cấp thẻ, dựa vào hộ khẩu để chứng tỏ thân phận. Theo thống kê năm 2013 của Bộ Nội chính Nước Trung Hoa Dân Quốc, hàng loạt nhân khẩu là khoảng chừng 23,37 triệu người, trong đó 59,92 % tập trung chuyên sâu tại những thành phố thường trực TW ; tỷ lệ dân số là 646 người / km², chỉ sau Bangladesh trong số những vương quốc có dân số từ 10 triệu trở lên [ 373 ]. Cư dân đa phần cư trú trên hòn đảo Đài Loan, đông nhất là tại đồng bằng miền tây Đài Loan. Ngoài ra, còn có 103.263 người cư trú tại quần đảo Bành Hồ, 135.114 người cư trú tại quần đảo Kim Môn và 12.595 người cư trú tại quần đảo Mã Tổ ( cuối tháng 12 năm năm nay ), ngoài những còn có vài chục nghìn công dân không có hộ tịch tại Đài Loan [ 374 ] .Thành phần dân tộc bản địa lúc bấy giờ của Trung Quốc Dân Quốc : 98 % là người có nguồn gốc từ Trung Quốc đại lục, khoảng chừng 2 % là thổ dân Đài Loan nói ngôn từ Nam Đảo [ 375 ]. Trong số kể trên thì 84 % người Trung Quốc là hậu duệ của những di dân khởi đầu từ Trung Quốc đại lục, cư trú tại Đài Loan trước 1949 gọi là ” bản tỉnh nhân ” [ 15 ]. Cộng đồng này từ thế kỷ XVII mở màn di cư từ khu vực Đông Nam Trung Quốc, hoàn toàn có thể phân thành : nhóm dân Mân Nam chiếm 70 % tổng nhân khẩu có nguồn gốc từ duyên hải miền nam tỉnh Phúc Kiến, nhóm dân Khách Gia chiếm 13,5 % tổng nhân khẩu có nguồn gốc từ khu vực ngoại vi của tỉnh Quảng Đông [ 376 ]. 14 % dân số di cư từ những tỉnh tại Trung Quốc đại lục sau khoảng chừng tầm năm 1949, theo cơ quan chính phủ Trung Quốc Dân Quốc dời sang Đài Loan, gọi là ” ngoại tỉnh nhân “, trong số đó có nhóm dân Phúc Châu về sau hầu hết cư trú tại quần đảo Mã Tổ .
Nhà truyền thống để giáo dục thiếu niên của người Puyuma.

Thổ dân Đài Loan chiếm 2,33% tổng nhân khẩu, với số lượng 546.698 người, họ được chính phủ phân thành 16 dân tộc chủ yếu[377][378]. Trong đó, các dân tộc Amis, Atayal, Bunun, Kavalan, Paiwan, Puyuma, Rukai, Saisiyat, Sakizaya, Seediq, Thao, Truku, Tsou, Saaroa, Kanakanavu cư trú về phía đông của đồng bằng miền tây Đài Loan, còn dân tộc Yami cư trú trên đảo Lan Tự[379][380].

Ngoài ra, sau khi tăng trưởng giao lưu hai bờ và quốc tế hóa, Nước Trung Hoa Dân Quốc ( Đài Loan ) hiện có khoảng chừng tầm vài chục nghìn phối ngẫu với người dân tộc bản địa ở tại bên Trung Quốc, khoảng chừng tầm hơn 100 nghìn phối ngẫu ngoại bang cùng với 300 nghìn lao công ngoại bang, tổng số nhân khẩu ngoại tịch ước tính là khoảng chừng 562 nghìn người. Trong hội đồng mới này, có khoảng chừng 434 nghìn người đến từ nơi khu vực Khu vực Đông Nam Á, khoảng chừng 89 nghìn người đến từ 3 khu vực : Trung Quốc đại lục, Hồng Kông và Ma Cao ( Trung Quốc ) [ 381 ]. Ngày nay, Đài Loan dùng cụm từ ” dân cư mới ” để gọi những cô dâu lấy chồng Đài Loan thay cho cụm từ ” cô dâu ngoại bang “, ” người di dân “. [ 382 ]

Ngôn ngữ

Do đại bộ phận nhân khẩu là người đến từ Trung Quốc đại lục, do đó chính phủ nước nhà đưa tiếng Hán tiêu chuẩn văn minh làm ngôn từ chính thức. Sau khi dời sang Đài Loan, một thời hạn dài chính phủ nước nhà pháp luật quốc ngữ dựa trên ngữ âm Bắc Kinh làm ngôn từ giảng dạy đa phần [ 383 ], đồng thời lan rộng ra truyền bá Trung văn chính thể làm mạng lưới hệ thống chữ viết [ 384 ], trong giáo dục cơ sở giảng dạy ngữ văn quốc ngữ chiếm thời hạn nhiều nhất [ 385 ]. Tuy vậy, dưới chính quyền sở tại của Đảng Dân tiến với chủ trương bản thể hóa Đài Loan đã có lúc đưa những ngôn từ địa phương để phổ cập và bảo tồn bằng luật bình đẳng ngôn từ .Ngày nay Quốc ngữ Trung Quốc Dân Quốc và Trung văn chính thể vẫn là ngôn từ và văn tự dùng trong công văn pháp luật, giảng dạy [ 385 ], và đa phần trong truyền thông online [ 386 ]. Tuy nhiên, hội đồng Mân Nam ngoài tiếng Hán tiêu chuẩn tân tiến còn có tiếng mẹ đẻ là tiếng Đài Loan hoặc thông hiểu nhất định ngôn từ này, hội đồng Khách Gia cũng thường đàm thoại bằng tiếng Khách Gia Đài Loan [ 387 ]. Tuyệt đại bộ phận ” ngoại tỉnh nhân ” sử dụng tiếng Hán tiêu chuẩn hiện đại để tiếp xúc [ 388 ], tuy nhiên đại đa số dân cư huyện Liên Giang và hương Ô Khâu có tiếng mẹ đẻ tương ứng là tiếng Phúc Châu và tiếng Phủ Tiên [ 389 ]. Thổ dân Đài Loan nguyên sử dụng ngữ hệ Nam Đảo, tuy nhiên số lượng biết sử dụng ngôn từ tổ tiên ngày càng giảm [ 390 ], trong khi tỷ suất sử dụng tiếng Hán tiêu chuẩn văn minh tăng lên. Hiện nay, trong số 14 ngôn từ thổ dân còn sống sót, có 5 ngôn từ được nhận định và đánh giá gặp nguy hại tuyệt diệt [ 391 ] .Theo luật bảo vệ bình đẳng ngôn từ trong vận tải đường bộ công cộng, tiếng Mân Nam, tiếng Khách Gia, tiếng Thổ Dân Đài Loan và tiếng Phúc Châu cùng Quốc ngữ Nước Trung Hoa Dân Quốc có vị thế bình đẳng. Phương tiện vận tải đường bộ công cộng ngày càng tăng truyền thanh bằng tiếng Mân Nam và tiếng Khách Gia, ngoài những còn thêm tiếng thổ dân và tiếng Phúc Châu tùy theo đặc thù địa phương. Căn cứ tìm hiểu nhân khẩu năm 2010, số lượng nhân khẩu thường trú từ 6 tuổi trở lên sử dụng Quốc ngữ và tiếng ‘ Mân Nam ‘ Đài Loan tại nhà lần lượt là 83,6 % và 81,9 %, 6.6 % so với tiếng Khách Gia và 1,4 % so với những ngôn từ thổ dân, tuy nhiên việc sử dụng tiếng Mân Nam, tiếng Khách Gia và tiếng thổ dân giảm thiểu cùng với độ tuổi [ 392 ]. Sau khi dân chủ hóa xã hội và một số ít huyện thị thi hành giáo dục tiếng mẹ đẻ, cơ quan chính phủ bãi bỏ hạn chế ngôn từ giảng dạy. Ủy ban Thi hành Quốc ngữ Bộ Giáo dục đào tạo cũng chỉnh lý yếu tố bính âm tiếng mẹ đẻ và dùng chữ, yêu cầu giảng dạy tiếng Mân Nam, tiếng Khách Gia và tiếng Thổ Dân [ 393 ], kỳ vọng những ngôn từ hoặc phương ngữ khác hoàn toàn có thể dần hồi sinh trải qua giảng dạy. Ví dụ do bảo lãnh sử dụng tiếng Phúc Châu, cấp tiểu học tại quần đảo Mã Tổ hoàn toàn có thể phong cách thiết kế giảng dạy phương ngữ [ 384 ] .Chính quyền Đài Loan còn có dự tính sẽ sớm đưa tiếng Anh trở thành ngôn từ chính thức thứ hai tại đây, nhằm mục đích tăng tính cạnh tranh đối đầu quốc tế cho vương quốc này. [ 394 ]

Tôn giáo

Miếu Khổng Tử tại Cao Hùng.

Tôn giáo tại Đài Loan ( 2005 ) [ 395 ]

 Phật giáo (35.1%)

 Đạo giáo (33.0%)

 Không tôn giáo (18.7%)

 Kitô giáo (3.9%)

 Nhất quán đạo (Nhất quán đạo ( XTD ) ( 3.5 % ) Thiên đế giáo (Thiên đế giáo ( XTD ) ( 2.2 % ) Di Lặc Đại đạo (Di Lặc Đại đạo ( XTD ) ( 1.1 % )

 Tại Lý giáo (0.8%)

 Hiên Viên đạo (0.7%)

 Khác (1%)

Hiến pháp Trung Quốc Dân Quốc bảo vệ nhân dân được hưởng quyền lợi và nghĩa vụ tự do tôn giáo và triển khai nghi thức tín ngưỡng [ 396 ] [ 397 ]. Do tác động ảnh hưởng từ quy trình di dân, truyền thống lịch sử tín ngưỡng Phật giáo và Đạo giáo của người Hán trở nên phổ cập và tăng trưởng trong thời hạn dài, những đạo Tin Lành, Công giáo La Mã, và Hồi giáo cũng có không ít Fan Hâm mộ [ 398 ]. Căn cứ tìm hiểu nhân khẩu năm 2005, có 18.718.600 người ( chiếm 81,3 % ) có tín ngưỡng tôn giáo, 14 % – 18 % dân số không tín ngưỡng tôn giáo. Điều tra của chính phủ nước nhà phân loại 26 tôn giáo, những tôn giáo đứng đầu là Phật giáo ( 8.086.000 người, chiếm 35,1 % nhân khẩu ), Đạo giáo ( 7.600.000 người, 33 % ), Nhất Quán đạo ( 810.000 người, 3,5 % ), Tin Lành ( 605.000 người, 2,6 % ) và Công giáo La Mã ( 298.000 người, 1,3 % ) [ 399 ]. ” The World Factbook ” của Cơ quan Tình báo Trung ương Hoa Kỳ thì cho rằng trên 93 % nhân khẩu tin vào đa thần, phối hợp tôn giáo dân gian, Phật giáo Đại thừa, Nho giáo, sùng bái tổ tiên và Đạo giáo [ 396 ], có 4,5 % nhân khẩu tin theo Tin Lành, Công giáo La Mã, ngoài những có 2,5 % dân chúng tin theo những tôn giáo khác như Hồi giáo [ 15 ] [ 396 ] [ 400 ] .Dân cư Đài Loan thông dụng tế bái Quan Thế Âm Bồ Tát, Thích Ca Mâu Ni, Bảo Sinh Đại Đế, Huyền Thiên Thượng đế, Ma Tổ, Ngọc Hoàng Thượng đế, Quan Thánh Đế Quân, Thành Hoàng, Thổ Thần …, dung hợp những tín ngưỡng Phật giáo, Đạo giáo [ 401 ] [ 402 ]. Hiện nay có gần 80 % dân chúng tin theo tín ngưỡng dân gian Đài Loan, trên 50 % thường tham gia những mô hình nghi lễ tôn giáo [ 396 ]. Tư tưởng Nho giáo do Khổng Tử đề xướng là một loại triết học tại Trung Quốc trong quá khứ, một sự tích hợp đạo đức, luân lý, phép tắc trong xã hội thế tục hữu quan, về sau trở thành cơ sở giữa văn hóa truyền thống Nước Trung Hoa và văn hóa truyền thống Đài Loan [ 403 ]. Đại đa số dân chúng thường phối hợp tín ngưỡng tôn giáo với tư tưởng Nho giáo, qua đó đề xướng ý niệm luân lý đạo đức xã hội [ 404 ]. Ngoài ra, thổ dân Đài Loan là hội đồng hầu hết theo Tin Lành, với trên 64 % số lượng dân chúng thổ dân tin theo, nhiều nhà thời thánh trở thành tín hiệu rõ ràng nhất của bộ lạc [ 405 ]. Tính đến năm 2008, khu vực Đài Loan tổng số có 14.993 chùa miếu và giáo đường, gồm 11,731 chùa miếu thờ thần Đạo giáo, 3.262 giáo đường, trung bình mỗi 1500 thị dân lại có một khu vực tôn giáo hoàn toàn có thể cung phụng và sùng bái [ 406 ] .

Xã hội

Phúc lợi xã hội

Y tế Trung Quốc Dân Quốc được xây dựng vào tháng 4 năm 1928 với tên ” Sở y tế thường trực Bộ Nội chính ( Trung Quốc Dân Quốc ) ” Sau nhiều lần đổi tên vào năm 2013 đổi khác thành tên chính thức ” Bộ Y tế và Phúc lợi Trung Quốc Dân Quốc “. Với tiềm năng là đảm nhiệm y tế công cộng, dịch vụ y tế, và phúc lợi xã hội [ 407 ], Bảo hiểm Y tế Toàn dân mở màn từ năm 1995 cũng do bộ này quản trị [ 408 ] [ 409 ]. Hiện nay, có 99,5 % công dân tham gia bảo hiểm y tế toàn dân, bảo hiểm y tế toàn dân cũng trợ cấp ngân sách y tế cho hộ thu nhập thấp, quân nhân xuất ngũ, trẻ dưới ba tuổi, người thất nghiệp, hộ gặp nạn, người già, và người tàn tật [ 410 ]. Bảo hiểm y tế toàn dân chiếm khoảng chừng 5,44 % GDP, hoàn toàn có thể do chủ sử dụng lao động hoặc cá thể trả phí bảo hiểm .Năm 2013, trung bình tuổi thọ của công dân là 79,5 tuổi, tuổi thọ của phái đẹp cao hơn của phái mạnh [ 411 ]. Năm năm trước, Đài Loan là vương quốc có tổng tỷ suất sinh thấp nhất quốc tế [ 412 ], số người từ 65 tuổi trở lên cũng chiếm trên 10 % tổng dân số [ 413 ]. Theo dự báo, đến năm 2025 số người già sẽ ở quanh mức 20 % dân số [ 414 ], Ngày nay, đại bộ phận người cao tuổi do thành viên trong mái ấm gia đình chăm nom, tính đến năm 2008 những địa phương đã lập 1.074 viện dưỡng lão. Chi tiêu hàng tháng của những viện dưỡng lão hầu hết lấy từ lương hưu của người cao tuổi ; mái ấm gia đình không có tiết kiệm chi phí hưu trí được nhận trợ cấp xã hội. Tính đến năm 2007, bất kể người nào từ 25 đến 65 tuổi không được cung ứng bảo hiểm xã hội tại nơi thao tác đều phải tham gia bảo hiểm ” Quốc dân niên kim ” [ 415 ] .nhà nước xác lập mức hoạt động và sinh hoạt tối thiểu là 60 % thu nhập khả dụng trung bình, đủ điều kiện kèm theo nhận phúc lợi xã hội và trợ cấp tương quan. Từ năm 2008 trở đi, chính phủ nước nhà trợ cấp cho cha mẹ có thu nhập không quá 1,5 triệu tệ / năm và có con dưới 2 tuổi mỗi tháng 3.000 tệ, và cũng phân phối viện trợ xã hội cho mái ấm gia đình có trẻ bị khuyết tật về ý thức và sức khỏe thể chất. Ngoài ra, cơ quan chính phủ cung ứng cho người có huyết thống thổ dân Đài Loan thêm nhiều thời cơ, lao lý những cơ quan, trường học, và doanh nghiệp trên 100 người của chính phủ nước nhà phải có tối thiểu 1 % thành viên là người thổ dân ; thổ dân còn được hưởng lãi suất vay khá thấp khi vay mua nhà, được hưởng pháp luật khuyễn mãi thêm khi thuê nhà, trẻ nhỏ được trao thêm thời cơ học bổng .Tính đến tháng 7 năm năm nay, Đài Loan có gần 10.500 shop tiện nghi, như những chuỗi 7 – Eleven, FamilyMart, Hi – Life, OK và TTL. Đó như những ẩm thực ăn uống liên kết với văn phòng đa năng được Internet hóa, tuy quy mô nhỏ nhưng có rất nhiều dịch vụ như ẩm thực ăn uống, giao thông vận tải, shopping, giao dịch thanh toán và những dịch vụ văn phòng hay giao dịch thanh toán những loại phí. [ 416 ] [ 417 ]

Y tế

Năm 2013, tỷ suất tử trận trẻ sơ sinh tại Đài Loan là 3,9 ‰, mỗi 10 nghìn người có 20,02 bác sĩ, 5,31 nha sĩ và 69,01 giường bệnh ship hàng [ 418 ]. Tính đến năm 2012, Đài Loan tổng số có 502 bệnh viện và 20.935 phòng khám, trong đó có 82 bệnh viện công lập và 447 phòng khám công lập [ 418 ]. Nhờ mạng lưới hệ thống y tế dần triển khai xong, tuổi thọ dự trù của nam và nữ lần lượt nâng lên 76,2 và 83 tuổi. Năm 2012, những bệnh gây tử trận nhiều nhất là ung thư, bệnh tim, bệnh động mạch vành, và viêm phổi .Nhằm giảm bớt số bệnh nhân qua đời vì ung thư phổi, ngoài quản trị chế phẩm thuốc lá, chính phủ nước nhà còn cấm chỉ dân chúng hút thuốc lá tại nơi thao tác, trường học, nhà hàng quán ăn và ga tàu hỏa và những nơi khác, thực thi lập những khu vực hút thuốc có thông gió được chỉ định [ 419 ]. Ngoài sử dụng y học tân tiến, tại Đài Loan còn sử dụng thoáng đãng chẩn đoán trị liệu Trung y, toàn chủ quyền lãnh thổ có 14 bệnh viện Trung y, 3.462 phòng khám Trung y và có 77 bệnh viện Tây y có khoa Trung y [ 420 ]. Cơ quan Quản lý Bệnh tật thuộc Bộ Y tế và Phúc lợi đa phần đảm nhiệm giám sát, tìm hiểu, tuyên truyền và điều trị bệnh dịch, nhiều lần ứng phó với những bệnh lao, sốt xuất huyết Dengue, virus đường ruột, hội chứng hô hấp cấp tính nặng, virus cúm A phân nhóm H7N9 [ 421 ]. Ngoài ra, còn có Cơ quan Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm thuộc Bộ Y tế và Phúc lợi, đảm nhiệm tính bảo đảm an toàn và hiệu quả của dược phẩm, vắc-xin, thiết bị y tế, thực phẩm, thực phẩm tính năng và hóa mỹ phẩm [ 422 ] .

Giáo dục đào tạo

Chế độ giáo dục Đài Loan hầu hết là tổng hợp đặc thù thể chế giáo dục Trung Quốc và Hoa Kỳ mà thành [ 423 ] [ 424 ]. nhà nước sử dụng phương pháp pháp lý chế định để khiến nhân dân được hưởng giáo dục nghĩa vụ và trách nhiệm 9 năm, sau đó tiến đến tăng trưởng thành chương trình thông suốt 9 năm [ 425 ] [ 426 ], tuy nhiên vào năm 2012 có 99,15 % học viên liên tục theo học trung học hạng sang hay trung học hạng sang kỹ thuật [ 427 ]. Hiện nay, mạng lưới hệ thống giáo dục Đài Loan gồm có giáo dục tiểu học 6 năm, giáo dục trung học vương quốc 3 năm, giáo dục trung học hạng sang 3 năm, giáo dục bậc ĐH lê dài 4 năm, những ĐH khét tiếng là Đại học quốc lập Đài Loan, Đài học Quốc lập Thanh Hoa, Đại học Quốc lập Giao thông, Đại học Quốc lập Thành Công, Đại học Quốc lập Trung Sơn, Đại học quốc lập Đài Loan [ 428 ] .Hiện nay, giáo dục khiến học viên đạt điểm số cao trong toán học, khoa học [ 429 ], tuy nhiên bị chỉ trích là tạo áp lực đè nén quá lớn cho học viên, quá nhấn mạnh vấn đề học thuộc và lại giảm thiểu sức phát minh sáng tạo [ 430 ] [ 431 ]. Sinh viên sau bốn năm ĐH đạt được học vị cử nhân, hoàn toàn có thể liên tục học tập để đạt học vị thạc sĩ, tiến sỹ [ 425 ] ; mỗi năm cũng có rất nhiều học viên sang học tại ngoại bang, đông nhất là sang Hoa Kỳ [ 432 ]. Bộ Giáo dục đào tạo trong một thời hạn dài hướng tới lôi cuốn sinh viên người Hoa hải ngoại tại Đông Á và Khu vực Đông Nam Á, gần đây tích cực lan rộng ra số du học sinh quốc tế và Trung Quốc đại lục, đặt trọng điểm vào chương trình giảng dạy bằng tiếng Anh để cung ứng nhu yếu quốc tế hóa [ 433 ]. Tính đến cuối năm 2012, số người Đài Loan không biết đọc chiếm khoảng chừng 1,71 % tổng dân số [ 434 ] .

Truyền thông

Năm 1999, Đài Loan bãi bỏ những hạn chế pháp lý so với tự do báo chí truyền thông, số cơ quan truyền thông online do đó Open với số lượng lớn. Năm 2008, có trên 1.300 cơ quan tin tức hoạt động giải trí, tuyệt đại đa số là doanh nghiệp quy mô nhỏ thuộc chiếm hữu tư nhân. Thông tấn xã Trung ương ( CNA ) là thông tấn xã vương quốc của Trung Quốc Dân Quốc, cơ quan tin tức trọng điểm khác là Thông tấn xã Kinh tế Trung Quốc ( CENS ) tuy nhiên hầu hết đưa tin về kinh tế tài chính và kinh tế tài chính [ 435 ]. Hiện tại, Trung Quốc Dân Quốc có khoảng chừng 2000 báo chí truyền thông xuất bản, tuy nhiên chỉ có 30 tờ tiếp tục Open trên thị trường, bốn tờ có lượng phát hành nhiều nhất là ” Tự Do thời báo “, ” Tần Quả nhật báo “, ” Liên Hiệp báo “, ” Trung Quốc thời báo “. Trong đó, ” Tự Do thời báo ” có kỷ lục phát hành 720 nghìn bản / ngày, còn ” Tần Quả nhật báo ” với kiểu báo khổ nhỏ đạt thành tích 520 nghìn bản ( 2008 ) [ 436 ], ngoài những trên những phương tiện đi lại giao thông vận tải công cộng như tàu điện ngầm còn có báo chí truyền thông không tính tiền cấp cho công chúng .Tính đến tháng 10 năm 2013, Đài Loan có 1.737 nhà xuất bản thư tịch ĐK, đại đa số là doanh nghiệp quy mô nhỏ về kinh tế tài chính và nhân lực [ 437 ]. Các nhà xuất bản này cho sinh ra rất nhiều tạp chí, trong đó có trên 6.000 tạp chí có ĐK với chính phủ nước nhà, 91 % tạp chí xuất bản tại Đài Bắc. Các tạp chí được đón đọc nhiều nhất là về những nghành nghề dịch vụ kinh tế-tài chính, chuyện tầm phào, thời trang và du lịch, tạp chí chuyện tầm phào được lưu hành nhiều nhất là ” Nhất Chu khan ” [ 435 ]. Đến tháng 12 năm 2013, toàn nước có 171 đài phát thanh hoạt động giải trí [ 437 ], trong đó những đài phát thanh âm nhạc được đón nghe nhiều [ 438 ]. Đài phát thanh đa phần sử dụng tiếng Hán tiêu chuẩn văn minh và tiếng Mân Nam, tuy nhiên cũng bảo vệ quyền hạn thu nghe chương trình những ngôn từ mẹ đẻ của thổ dân Đài Loan theo pháp lý .Dịch Vụ Thương Mại truyền hình tại Đài Loan được cung ứng từ năm 1962, sau đó do Công ty Truyền hình Đài Loan, Công ty Truyền hình Trung Quốc và Công ty Truyền hình Nước Trung Hoa chủ yếu tăng trưởng thị trường, kể từ năm 1993 khi tiến hành truyền hình cáp và truyền hình vệ tinh thì mới có thêm những đài truyền hình khác [ 437 ]. Các công ty truyền hình sớm nhất đều thuộc chiếm hữu của chính phủ nước nhà, sau này việc vương quốc, chính đảng và tài phiệt chiếm hữu CP trong đài truyền hình bị pháp lý hạn chế. Các kênh được nhiều người xem nhất là TVBS tin tức, Tam Lập tin tức, Trung Thiên tin tức, Đông Sâm tin tức [ 435 ] .

Văn hóa

Ẩm thực

Một bữa ăn sáng theo phong cách hiện đại ở Đài Bắc.
Văn hóa nhà hàng Đài Loan dung hợp phong thái nhà hàng những khu vực, những phe phái hầu hết là nhà hàng siêu thị Mân Nam Đài Loan, ẩm thực Khách Gia Đài Loan, những phong thái ngoại tỉnh Hồ Nam, Sơn Đông, Quảng Đông [ 440 ]. Do đại bộ phận nhân khẩu là người Hán, những món ăn đại đa số là món ăn Trung Quốc, đồng thời hỗn hợp những phong thái phương Nam như Hồng Kông, Tứ Xuyên, Giang Tô, Chiết Giang. Đài Loan từng bị Nhật Bản thống trị trong 50 năm, góp thêm phần hình thành những món ăn của người Mân Nam và người Khách Gia tại Đài Loan, và ảnh hưởng tác động của văn hóa truyền thống siêu thị nhà hàng Nhật Bản lúc bấy giờ [ 441 ] [ 442 ]. Do đất canh tác rải rác khiến lương thực không như nhau, lương thực hầu hết của dân chúng là gạo, khoai lang hay khoai môn [ 440 ]. Do có Hải lưu Kuroshio đi qua và không khí lạnh tràn xuống vào mùa đông, khiến tài nguyên món ăn hải sản vùng biển quanh hòn đảo Đài Loan có sự nhiều mẫu mã, dân chúng thường ăn những loại sinh vật hải dương như cá, sò hến, hay loài giáp xác [ 443 ]. Do Ngân sách chi tiêu đắt nên những loại thịt gà, lợn, bò hay dê Open khá ít .Quy trình chế biến những món ăn hầu hết có đặc thù là chú ý quan tâm đến kỹ thuật nấu và phối trộn nguyên vật liệu, trên bàn tiệc thường thấy những món Phật trèo tường ( chữ Hán : 佛跳墙 ), thịt Đông Pha, chân giò Vạn Loan [ 444 ]. Do ảnh hưởng tác động từ tín ngưỡng Phật giáo, bảo vệ thiên nhiên và môi trường, và sức khỏe thể chất nên những khu vực đều có những nhà hàng quán ăn chuyên món ăn chay [ 445 ]. Trong văn hóa truyền thống nhà hàng siêu thị Đài Loan còn có văn hóa truyền thống đồ ăn nhẹ nổi tiếng, sau khi nấu xong chúng được cho vào những khay nhỏ để ăn .Chợ đêm tại những đô thị do bày bán rất nhiều đồ ăn nhẹ nên lôi cuốn nhiều khách tới, trở thành một đại diện thay mặt quan trọng cho hoạt động và sinh hoạt văn hóa truyền thống [ 446 ], những đồ ăn nhẹ thông dụng là trứng chiên hàu, ức gà chiên, đậu phụ thối, gà rán mặn, bánh bao chiên, bánh cơm tiết, mì hàu, cơm thịt hầm, bánh tro, nhục viên, mì đam tử, mì thịt bò, tiểu long bao [ 439 ] [ 447 ]. Đồ uống nổi tiếng của Đài Loan có hồng trà khủng hoảng bong bóng và trà sữa trân châu, hồng trà khủng hoảng bong bóng do có fructose nên sau khi lắc đều sẽ có bọt phía trên, trà sữa trân châu có những hạt bột sắn, hai loại đồ uống này cũng được đảm nhiệm khi phổ cập sang Nước Singapore, Malaysia, Nước Hàn, Nước Ta, nước Australia, châu Âu và Bắc Mỹ [ 448 ] .

Nghệ thuật và vui chơi

Do tác động ảnh hưởng từ lịch sử dân tộc, Đài Loan lúc bấy giờ có tính đa nguyên văn hóa mang rực rỡ địa phương [ 449 ]. nhà nước đánh giá và nhận định văn hóa truyền thống dân gian truyền thống cuội nguồn gồm có tập tục truyền thống cuội nguồn của thổ dân Đài Loan, thẩm mỹ và nghệ thuật dân gian của người Hán như cắt giấy, ô giấy dầu, chạm khắc gỗ, thêu, văn hóa truyền thống lễ tết như Tết Nguyên Đán, Tết Nguyên Tiêu, Tết Thanh Minh, hay tế được mùa của thổ dân Đài Loan [ 450 ]. nhà nước của Quốc dân đảng sau khi dời sang Đài Loan năm 1949 có lập trường chính thức là thôi thúc những hoạt động giải trí văn hóa truyền thống nghệ thuật và thẩm mỹ như thư pháp Trung Quốc, hội họa Trung Quốc, nghệ thuật và thẩm mỹ dân gian Trung Quốc hay hí khúc truyền thống cuội nguồn [ 451 ] [ 452 ]. Sau khi bãi bỏ giới nghiêm vào năm 1987, xã hội cởi mở và đi kèm với nó là hoạt động giải trí văn hóa truyền thống, mỹ thuật tại Đài Loan bước vào quy trình tiến độ tăng trưởng đa nguyên [ 453 ]. Từ năm 2000 trở đi, trào lưu bản địa hóa Đài Loan và những yếu tố tương quan trở thành đề tài trọng điểm trong lý luận văn hóa truyền thống tại Đài Loan [ 454 ] .
Tây Môn Đình là khu phố mua sắm nổi tiếng tại Đài Bắc.
Đài Loan từ sau năm 1949 có những tác gia nổi tiếng như Dương Quỳ, Bá Dương, Chu Mộng Điệp, Lý Ngao, Bạch Tiên Dũng, Trần Nhược Hy, Quỳnh Dao, Tam Mao, Khâu Diệu Tân, Trương Hệ Quốc. Hai thể loại nhạc kịch Ca tử hí, Bố đại hí từng thông dụng trên truyền hình và nay vẫn được chính phủ nước nhà trọng thị [ 455 ], ngoài những còn có vũ đoàn màn biểu diễn hiện đại Vân Môn vũ tập [ 456 ]. Âm nhạc Đài Loan lúc bấy giờ đã Open hình thức đa nguyên, như âm nhạc dân tộc bản địa ngữ hệ Nam Đảo, nhạc khúc truyền thống lịch sử Trung Quốc đại lục, âm nhạc cổ xưa phương Tây và những thể loại âm nhạc đại chúng [ 457 ] [ 458 ]. Trong đó, âm nhạc cổ xưa tại Đài Loan có trình độ tăng trưởng cao, có nghệ sĩ vĩ cầm Lâm Chiêu Lượng, nghệ sĩ dương cầm Hồ Tịnh Vân, Tổng giám đốc Ngô Hạm của Phòng Đoàn thể Âm nhạc Trung tâm Lincoln CMS nhận được nhiều quan tâm [ 457 ]. Đài Loan còn là khu vực tăng trưởng trọng điểm của âm nhạc đại chúng Hoa ngữ ( Mandopop ), Open những ca sĩ chuyên nghiệp như Châu Kiệt Luân, Thái Y Lâm hay Phi Luân Hải [ 459 ] [ 460 ] .

Ngày nay, ngành giải trí Đài Loan không ngừng được cải biến, hình thành văn hóa truyền thông đại chúng với cơ sở dựa trên truyền hình, Internet. Trong đó, các chương trình truyền hình Đài Loan được bên ngoài đón nhận, được phát sóng tại Singapore, Malaysia và các quốc gia khác tại châu Á. Nhiều công ty tiến hành đầu tư quay phim truyền hình dài tập, các tác phẩm được đón nhận như “Thơ Ngây“, “Hoa dạng thiếu niên thiếu nữ“, “Định mệnh anh yêu em“, “Anh hùng du côn” cũng đạt được thành công tại các quốc gia châu Á khác[461]. Ngoài ra, do hiện nay xã hội Đài Loan có bối cảnh đa nguyên, tự do và giàu tính sáng tác, do đó có thể cung cấp không gian tốt để cho ngành điện ảnh và truyền hình Đài Loan phát triển[462]. Điện ảnh Đài Loan từng nhiều lần nhận giải thưởng quốc tế hay được trình chiếu tại các liên hoan phim trên thế giới, các đạo diễn điện ảnh nổi tiếng của Đài Loan gồm có Lý An, Thái Minh Lượng, Dương Đức Xương, Hầu Hiếu Hiền, Nữu Thừa Trạch và những người khác[463]. Điện ảnh Đài Loan từng xuống dốc trước ảnh hưởng từ nền điện ảnh phát triển của Hồng Kông[464]. Kể từ sau phim “Mũi Đất Số 7” năm 2008, điện ảnh Đài Loan bước vào cơn sốt phục hưng[465][466].

Du lịch

Nhà Kỷ niệm Tưởng Giới Thạch tại Đài Bắc
Số lượng hành khách đến du lịch Đài Loan tăng trưởng theo từng năm, năm 2009 họ nghênh tiếp 4,4 triệu lượt hành khách, tăng trưởng 18 % so với năm 2008 ; tuy Open xu thế số lượng hành khách ngoại bang giảm thiểu, tuy nhiên dân chúng Trung Quốc đại lục đến Đài Loan du lịch lại nhiều gấp đôi [ 467 ]. Đại bộ phận hành khách ngoại bang đến từ những vương quốc châu Á, đặc biệt quan trọng là từ Nhật Bản, hành khách từ những lục địa khác đa phần là từ Mỹ và Anh [ 468 ]. Địa điểm du lịch trọng điểm gồm có những khu vui chơi giải trí công viên vương quốc, những khu cảnh sắc cấp vương quốc, và khu du lịch nghỉ ngơi [ 469 ] [ 470 ], ngoài những những nông trường tiêu khiển và suối nước nóng cũng mê hoặc không ít hành khách [ 471 ] [ 472 ]. Hiện nay, cơ quan chính phủ cũng khởi đầu tăng trưởng du lịch y tế, đồng thời có kế hoạch kiến thiết xây dựng một số ít làng y tế để cung ứng dịch vụ [ 473 ] [ 474 ]. Các khu vực du lịch trọng điểm trong khu vực đô thị gồm có Tòa nhà Đài Bắc 101 giữ thương hiệu tòa nhà cao nhất quốc tế từ năm 2004 đến năm 2010 [ 475 ], Bảo tàng Cố cung Quốc lập, Nhà Tưởng niệm Tưởng Giới Thạch, những khu vui chơi giải trí công viên kỷ niệm và chợ đêm [ 476 ] .Tại Đài Loan có rất nhiều kho lưu trữ bảo tàng. Bảo tàng Cố cung Quốc lập là nơi lưu giữ 650.000 hiện vật đồ đồng thanh, đồ ngọc bích, thư pháp, hội họa và đồ sứ Trung Quốc, là một trong những kho lưu trữ bảo tàng quan trọng nhất trong nghành sưu tầm thẩm mỹ và nghệ thuật Trung Quốc [ 477 ]. Từ năm 1933 trở đi, nhà nước Trung Hoa Dân quốc mở màn đưa những vật phẩm thẩm mỹ và nghệ thuật vốn tàng trữ tại Cố cung Bắc Kinh đi nơi khác, sau nhiều lần chuyển dời ở đầu cuối một bộ phận vật phẩm được luân chuyển đến Đài Loan trong thời hạn nội chiến lần thứ hai [ 478 ]. Mặc dù mỗi quý kho lưu trữ bảo tàng đều đổi khác nội dung triển lãm, tuy nhiên phải mất tới 12 năm để tọa lạc hàng loạt vật phẩm thẩm mỹ và nghệ thuật chiếm hữu [ 479 ]. Tại Nhà Kỷ niệm Tưởng Giới Thạch có Viện Hí kịch Quốc gia và Phòng Âm nhạc Quốc gia có hoạt động giải trí màn biểu diễn văn nghệ ; Nhà Kỷ niệm Tôn Trung Sơn cũng cử hành nhiều mô hình hoạt động giải trí văn hóa truyền thống, âm nhạc và diễn thuyết [ 479 ]. Ngoài ra, cơ quan chính phủ còn xây dựng Bảo tàng Mỹ thuật Quốc lập Đài Loan tại Đài Trung, tàng trữ những bức họa từ thời Minh-Thanh và tác phẩm của những nhà thẩm mỹ và nghệ thuật đương đại Đài Loan .

Thể thao

Bóng chày là môn thể thao phổ biến nhất tại Đài Loan
Bóng chày được xem là môn thể thao quốc dân tại Đài Loan [ 480 ], được xã hội hoan nghênh [ 481 ]. Thương Hội Bóng chày Trung Hoa Dân quốc được xây dựng vào năm 1973, đến năm 1989 khởi đầu tổ chức triển khai Giải Bóng chày Chuyên nghiệp Trung Quốc [ 482 ], đến năm 2003 hợp nhất với Giải Bóng chày Đài Loan [ 483 ]. Tính đến năm 2013, Giải Bóng chày Chuyên nghiệp Nước Trung Hoa có bốn đội tuyển [ 484 ], tại mùa giải thứ 24 năm 2013 mỗi sân hoạt động có trung bình 6.079 người theo dõi. Đài Loan từng tổ chức triển khai Giải vô địch Bóng chày châu Á năm 2001 và 2007, Giải Bóng chày Thế giới năm 2007 và Giải Bóng chày tầm cỡ Thế giới 2013 [ 485 ] [ 486 ], và từng giành huy chương đồng và huy chương bạc lần lượt tại Thế vận hội Mùa hè năm 1982 và năm 1992. Rất nhiều tuyển thủ bóng chày Đài Loan từng sang Hoa Kỳ tranh tài tại Major League Baseball [ 480 ] [ 487 ]. Bóng rổ cũng là môn thể thao được chính phủ nước nhà khuyến khích [ 488 ], mỗi năm lại tổ chức triển khai những giải như Jones Cup, SBL [ 485 ] .Sau khi Chu Mộc Viêm và Trần Thi Hân giành được huy chương vàng tại Thế vận hội Mùa hè 2004, cơ quan chính phủ tích cực khuyến khích Taekwondo [ 485 ]. Vận động viên golf chuyên nghiệp Tăng Nhã Ni có thành tích cao tại Thương Hội Golf Chuyên nghiệp Nữ Hoa Kỳ [ 489 ], từng liên tục được xếp ở vị trí số 1 quốc tế trong 109 tuần [ 490 ] [ 491 ]. Đài Loan còn có thành tích tốt trong những môn như korfball, bi-a, cầu lông, cử tạ, kéo co, marathon, bóng bàn … [ 485 ], những địa phương lập ra những khu vực tranh tài thể thao, TT thể thao quốc dân, khu vui chơi giải trí công viên thể thao, cơ sở thể thao đa công suất, hồ bơi, sân bóng chày [ 481 ], sân golf, đường giành riêng cho xe đạp điện [ 492 ]. Ngoài ra, thể thao điện tử rất là tăng trưởng, Taipei Assassins từng giành chức vô địch Chung kết quốc tế Liên Minh Huyền Thoại năm 2012 [ 493 ] [ 494 ] .Do tác động ảnh hưởng từ chính trị, Đài Loan sử dụng danh nghĩa ” Trung Quốc Đài Bắc ” tham gia những tổ chức triển khai và sự kiện thể thao quốc tế [ 495 ], đồng thời bị cấm sử dụng quốc kỳ và quốc ca, phải sử dụng cờ hoa mai và Quốc kỳ ca để thay thế sửa chữa [ 496 ]. Đại hội Thể thao Toàn quốc, Đại hội Thể thao Toàn dân, Đại hội Thể thao Thổ dân Toàn quốc và Đại hội Thể thao người khuyết tật Toàn quốc được tổ chức triển khai hai năm một lần ; hàng năm đều tổ chức triển khai đại hội thể thao toàn nước của bậc ĐH và bậc trung học. Ngoài ra, Đài Loan còn tổ chức triển khai 1 số ít hoạt động giải trí thể dục quốc tế, đồng thời thiết kế xây dựng hạ tầng tương quan, thu được kinh nghiệm tay nghề sẵn sàng chuẩn bị. Một số giải thể dục quốc tế thường niên được tổ chức triển khai tại Đài Loan là Marathon Quốc tế Đài Bắc, Giải đua xe đạp điện vòng quanh Đài Loan [ 485 ], hay Giải vô địch Fubon LPGA Đài Loan [ 497 ], ngoài những Cao Hùng từng tổ chức triển khai World Games 2009 [ 498 ], Đài Bắc từng tổ chức triển khai Đại hội Thể thao người khiếm thính Thế giới 2009, và là chủ nhà của Đại hội Thể thao Sinh viên Thế giới năm 2017 [ 499 ] [ 500 ] .

Lịch

Lịch Gregory tiêu chuẩn được sử dụng cho hầu hết những mục tiêu tại Đài Loan. Năm thường được sử dụng bằng mạng lưới hệ thống lịch Dân quốc mở màn vào năm 1912, năm lịch Dân quốc được tạo ra. Năm 2022 là năm Dân quốc 111 ( 民國111年 ) .

Xem thêm

Ghi chú

Tham khảo

Đọc thêm

Liên kết ngoài

Chính phủ
Tổng quan
Khác

Đài Loan – Wikipedia tiếng Việt
Bài viết liên quan
Sửa máy giặt
Bài Mới Nhất
Hotline 24/7: O984.666.352
Alternate Text Gọi ngay