Bộ Măng tây – Wikipedia tiếng Việt

Bộ Măng tây hay bộ Thiên môn đông (danh pháp khoa học: Asparagales) là một bộ trong lớp thực vật một lá mầm bao gồm một số họ cây không thân gỗ. Trong các hệ thống phân loại cũ, các họ mà hiện nay đưa vào trong bộ Asparagales đã từng được đưa vào trong bộ Loa kèn (Liliales), và một số chi trong đó thậm chí còn được đưa vào trong họ Loa kèn (Liliaceae). Một số hệ thống phân loại còn tách một số họ được liệt kê dưới đây thành các bộ khác, bao gồm cả các bộ Orchidales (lan) và bộ Iridales (diên vĩ), trong khi các hệ thống khác, đặc biệt là hệ thống phân loại của APG lại đưa hai bộ Orchidales và Iridales vào trong bộ Asparagales. Bộ này được đặt tên theo chi Asparagus (măng tây, thiên môn đông).

Hệ thống APG III năm 2009 công nhận những họ sau :
nghĩa là hai họ Alliaceae và Agapanthaceae nhập vào trong họ Amaryllidaceae và không còn có những họ tùy chọn tách ra từ hai họ Asparagaceae và Xanthorrhoeaceae nữa .

Hệ thống phân loại của Angiosperm Phylogeny Group được các nhà thực vật học sử dụng rộng rãi và đã được cập nhật thành APG II năm 2003 để thêm vào các nghiên cứu gần đây, đặc biệt là các nghiên cứu phân tích DNA. Sơ đồ năm 1998 xác định 29 họ trong bộ Asparagales. APG II hợp nhất một số họ và thừa nhận một hệ thống khác với ít số lượng họ nhưng họ lại lớn hơn, trong đó một số họ nhỏ có thể kết hợp lại thành các họ lớn hơn, dựa trên sự tương thích di truyền gần gũi hơn và vẫn tuân thủ ‘hệ thống APG’, cho rằng họ này chứa 16-24 họ với 1.122 chi và khoảng 26.070 loài. Ví dụ, theo hệ thống phân loại mới hơn này thì người ta có thể đưa chính xác cây hoa hiên hay cây kim châm (chi Hemerocallis) vào họ Hemerocallidaceae, hoặc vào họ Xanthorrhoeaceae. Phân loại của APG II về bộ Asparagales như sau:

• Alliaceae, có thể tách riêng hai họ:
  • Agapanthaceae
  • Amaryllidaceae
• Asparagaceae, có thể tách riêng thành bảy họ khác nữa:
  • Agavaceae
  • Aphyllanthaceae
  • Hesperocallidaceae
  • Hyacinthaceae
  • Laxmanniaceae
  • Ruscaceae
  • Themidaceae
• Asteliaceae
• Blandfordiaceae
• Boryaceae
• Doryanthaceae
• Hypoxidaceae
• Iridaceae
• Ixioliriaceae
• Lanariaceae
• Orchidaceae
• Tecophilaeaceae
• Xanthorrhoeaceae
  • Asphodelaceae
  • Hemerocallidaceae
• Xeronemataceae

Hệ thống APG năm 1998 cũng đặt bộ này trong nhánh thực vật một lá mầm nhưng sử dụng định nghĩa sau :

• Bộ Asparagales

  Họ Agapanthaceae

  Họ Agavaceae

  Họ Alliaceae

  Họ Amaryllidaceae

  Họ Anemarrhenaceae

  Họ Anthericaceae

  Họ Aphyllanthaceae

  Họ Asparagaceae

  Họ Asphodelaceae

  Họ Asteliaceae

  Họ Behniaceae

  Họ Blandfordiaceae

  Họ Boryaceae

  Họ Convallariaceae

  Họ Doryanthaceae

  Họ Hemerocallidaceae

  Họ Herreriaceae

  Họ Hyacinthaceae

  Họ Hypoxidaceae

  Họ Iridaceae

  Họ Ixioliriaceae

  Họ Lanariaceae

  Họ Laxmanniaceae

  Họ Orchidaceae

  Họ Tecophilaeaceae

  Họ Themidaceae

  Họ Xanthorrhoeaceae

  Họ Xeronemataceae

Các mạng lưới hệ thống ba bộ[sửa|sửa mã nguồn]

Các mạng lưới hệ thống phân loại tách ba bộ Măng tây ( Asparagales ), bộ Phong lan ( Orchidales ) và bộ Diên vĩ ( Iridales ) nói chung được sắp xếp như sau :

Asparagales theo Kubitzki ( 1998 )[sửa|sửa mã nguồn]

Trong những mạng lưới hệ thống khác[sửa|sửa mã nguồn]

Hệ thống Dahlgren đặt bộ này trong siêu bộ Lilianae thuộc phân lớp Liliidae [ = thực vật một lá mầm ] của lớp Magnoliopsida [ = thực vật hạt kín ] và sử dụng định nghĩa sau :

• Bộ Asparagales

  Họ Agavaceae

  Họ Alliaceae

  Họ Amaryllidaceae

  Họ Anthericaceae

  Họ Aphyllanthaceae

  Họ Asparagaceae

  Họ Asphodelaceae

  Họ Asteliaceae

  Họ Blandfordiaceae

  Họ Calectasiaceae

  Họ Convallariaceae

  Họ Cyanastraceae

  Họ Dasypogonaceae

  Họ Doryanthaceae

  Họ Dracaenaceae

  Họ Eriospermaceae

  Họ Hemerocallidaceae

  Họ Herreriaceae

  Họ Hostaceae

  Họ Hyacinthaceae

  Họ Hypoxidaceae

  Họ Ixioliriaceae

  Họ Lanariaceae

  Họ Luzuriagaceae

  Họ Nolinaceae

  Họ Philesiaceae

  Họ Phormiaceae

  Họ Ruscaceae

  Họ Tecophilaeaceae

  Họ Xanthorrhoeaceae

Hệ thống Cronquist không công nhận bộ này, đặt nhiều chi trong bộ Liliales ( phân lớp Liliidae của lớp Liliopsida [ = thực vật một lá mầm ] ). Một số chi được đặt trong họ Liliaceae .
Hệ thống Wettstein, phiên bản ở đầu cuối năm 1935, cũng không công nhận bộ này và đặt nhiều chi trong bộ Liliiflorae thuộc lớp Monocotyledones .

Phát sinh chủng loài[sửa|sửa mã nguồn]

Cây phát sinh chủng loài của bộ Măng tây so với những bộ thực vật một lá mầm khác lấy theo APG III .

Cây phát sinh chủng loài trong nội bộ bộ Măng tây lấy theo APG III.

Liên kết ngoài[sửa|sửa mã nguồn]

Source: https://thomaygiat.com
Category : Điện Tử