Khái niệm về truyền thông giáo dục sức khỏe & nâng cao sức khỏe – PGS.TS.Trịnh Hoàng Hà

  1. 1
    KHÁI NIỆM VỀ TRUYỀN THÔNG GIÁO DỤC SỨC KHỎE VÀ NÂNG CAO SỨC KHỎE PGS.TS. Trịnh Hoàng Hà MỤC TIÊU 1. Trình bày khái niệm, mục tiêu của truyền thông giáo dục sức khỏe và nâng cao sức khỏe. 2. Phân tích được vị trí, vai trò của truyền thông giáo dục sức khỏe trong công tác làm việc chăm nom sức khỏe nhân dân. 3. Nêu mạng lưới hệ thống tổ chức triển khai truyền thông giáo dục sức khỏe trong ngành y tế Nước Ta. 1. MỘT SỐ KHÁI NIỆM 1.1. Thông tin tin tức là quy trình chuyển đi những tin tức, sự kiện từ một nguồn phát tin tới đối tượng người tiêu dùng nhận tin. Cung cấp thông tin cho những đối tượng người tiêu dùng là một phần quan trọng của truyền thông giáo dục sức khỏe ( TT – GDSK ), nhưng TT-GDSK không chỉ là quy trình phân phối những tin tức một chiều từ nguồn phát tin đến nơi nhận tin mà là quy trình tác động ảnh hưởng qua lại và có sự hợp tác giữa người TT-GDSK và đối tượng người tiêu dùng được TT-GDSK. Việc cung ứng những thông tin cơ bản, thiết yếu về bệnh tật, sức khỏe cho cá thể và hội đồng là bước quan trọng để tạo nên những nhận thức đúng đắn của cá thể và hội đồng về nhu yếu chăm nom và bảo vệ sức khỏe. Các phương tiện thông tin đại chúng như đài, ti vi những ấn phẩm và cá thể người thày thuốc có vai trò quan trọng trong việc cung ứng thông tin nói chung và thông tin về sức khỏe bệnh tật nói riêng. 1.2. Tuyên truyền Tuyên truyền là hoạt động giải trí phân phối thông tin, thông điệp về một chủ đề nào đó, nhưng được lặp đi lặp lại nhiều lần, bằng nhiều hình thức như quảng cáo trên những phương tiện đi lại báo, đài, TV, pa nô áp phích, tờ rơi. Với hình thức tuyên truyền, thông tin được chuyển đi đa phần là theo một chiều. Tuyên truyền qua quảng cáo hoàn toàn có thể đưa lại tác dụng tốt nhưng những thông điệp tuyên truyền tương quan đến sức khỏe phải được kiểm duyệt ngặt nghèo để bảo vệ những thông điệp đó là đúng khoa học và có lợi cho sức khỏe, tránh những quảng cáo chỉ mang tính thương mại thuần túy, thiếu cơ sở khoa học đã được chứng tỏ và hoàn toàn có thể có hại cho sức khỏe hội đồng. 1.3. Giáo dục Giáo dục là cơ sở của toàn bộ những quy trình học tập. Giáo dục là quy trình làm cho học tập được diễn ra thuận tiện, như vậy giáo dục gắn liền với học tập. Tuy nhiên rất khó hoàn toàn có thể phân biệt biệt rõ ràng giữa giáo
  2. 2
    dục và học tập. Cả giáo dục và học tập của mỗi người đều diễn ra qua những hoạt động giải trí giảng dạy của giáo viên, của những người hướng dẫn, nhưng cũng hoàn toàn có thể diễn ra bằng chính những hoạt động giải trí của bản thân mỗi cá thể với những động cơ riêng của họ. Theo từ điển tiếng Việt giáo dục là ảnh hưởng tác động có mạng lưới hệ thống đến sự tăng trưởng niềm tin, sức khỏe thể chất của con người để họ từ từ có được những phẩm chất và năng lượng như nhu yếu đề ra. 1.4. Truyền thông giáo dục sức khỏe Truyền thông-Giáo dục sức khỏe là một trong những hoạt động giải trí quan trọng trong công tác làm việc y tế dự trữ, góp thêm phần giúp mọi người đạt được thực trạng sức khỏe tốt nhất, trải qua những hoạt động giải trí chăm nom sức khỏe dữ thế chủ động của chính mỗi cá thể, mỗi hội đồng. Sức khỏe được Tổ chức Y tế quốc tế định nghĩa là trạng thái tự do tổng lực về sức khỏe thể chất, ý thức và xã hội chứ không chỉ gồm có thực trạng không có bệnh hay thương tật. Sức khỏe là vốn quý nhất của mỗi người, là tác nhân cơ bản trong sự tăng trưởng của mỗi cá thể và là bộ phận trong hàng loạt quy trình tăng trưởng xã hội. Có nhiều yếu tố ảnh hưởng tác động đến sức khỏe của con người như : yếu tố xã hội, văn hóa truyền thống, kinh tế tài chính, môi trường tự nhiên và yếu tố sinh học như di truyền, sức khỏe thể chất. Muốn có sức khỏe tốt phải tạo ra môi trường tự nhiên sống lành mạnh, vô hiệu những yếu tố rủi ro tiềm ẩn đến sức khỏe, vì vậy yên cầu phải có sự tham gia tích cực của mỗi cá thể, mái ấm gia đình và hội đồng vào những hoạt động giải trí bảo vệ và nâng cao sức khỏe. Trên thực tiễn những cá thể, mái ấm gia đình và hội đồng đưa ra hầu hết những quyết định hành động chăm nom sức khỏe của họ chứ không phải là cán bộ y tế. Để có được những quyết định hành động đúng đắn về chăm nom sức khỏe mỗi người cần có hiểu biết nhất định về sức khỏe và bệnh tật. Tổ chức cung ứng những dịch vụ y tế không hề đạt được tác dụng tốt nếu tách rời với hoạt động giải trí TT-GDSK. Vai trò của TT-GDSK đã được Tổ chức Y tế quốc tế rất coi trọng và được đặc biệt quan trọng nhấn mạnh vấn đề tại hội nghị ALma Ata năm 1978 về chăm nom sức khỏe bắt đầu. Đẩy mạnh công tác làm việc TT-GDSK là giải pháp quan trọng giúp mọi người dân nâng cao kỹ năng và kiến thức về chăm nom sức khỏe, phòng chống những bệnh tật, tai nạn thương tâm, từ đó có cách nhìn nhận yếu tố sức khỏe, bệnh tật đúng mực và dữ thế chủ động hành vi đúng đắn vì sức khỏe của chính mình và của những người khác. Ở nước ta từ trước đến nay hoạt động giải trí TT-GDSK đã được ngành y tế chăm sóc, những hoạt động giải trí dưới những tên gọi khác nhau như : tuyên truyền vệ sinh phòng bệnh, tuyên truyền bảo vệ sức khỏe, tuyên truyền giáo dục sức khỏe, giáo dục vệ sinh phòng bệnh, … nhưng dù dưới tên nào thì những hoạt động giải trí cũng nhằm mục đích góp thêm phần bảo vệ và nâng cao sức khỏe cho nhân dân. Hiện nay tên gọi TT-GDSK được sử dụng khá phổ cập và được coi là tên gọi chính thức ở nước ta. Có thể định nghĩa TT – GDSK như sau : Truyền thông giáo dục sức khỏe giống như giáo dục là quy trình tác
  3. 3
    động có mục đích, có kế hoạch đến tâm lý và tình cảm của con người nhằm mục đích nâng cao kỹ năng và kiến thức, biến hóa thái độ và thực hành thực tế hành vi lành mạnh để bảo vệ và nâng cao sức khỏe cho những cá thể, mái ấm gia đình và hội đồng. Truyền thông giáo dục sức khỏe là quy trình cung ứng thông tin, trợ giúp, động viên, tạo điều kiện kèm theo để mọi người hiểu được yếu tố sức khỏe của họ và chọn được cách xử lý thích hợp nhất yếu tố của họ. Như vậy hoạt động giải trí TT-GDSK giống như giáo dục chung, là quy trình tác động ảnh hưởng có mục tiêu, có kế hoạch đến tâm lý và tình cảm của con người, nhằm mục đích nâng cao kỹ năng và kiến thức, biến hóa thái độ và thực hành thực tế những hành vi lành mạnh để bảo vệ và nâng cao sức khỏe cho cá thể, mái ấm gia đình và hội đồng. TT-GDSK ảnh hưởng tác động vào 3 nghành nghề dịch vụ của đối tượng người tiêu dùng : kiến thức và kỹ năng của đối tượng người tiêu dùng về yếu tố sức khỏe, tháiđộ của đối tượng người tiêu dùng so với yếu tố sức khỏe, thực hành thực tế hay cách ứng xử của đối tượng người dùng để xử lý yếu tố sức khỏe, nhằm mục đích bảo vệ và nâng cao sức khỏe. Định nghĩa này cũng cho thấy TT-GDSK là một quy trình cần được triển khai tiếp tục, liên tục, lâu bền hơn, tích hợp nhiều chiêu thức chứ không phải là việc làm chỉ thực thi một lần. Sơ đồ 1. Mối tương quan giữa người TT-GDSK và người được TT-GDSK Thực chất TT-GDSK là quy trình dạy và học, trong đó ảnh hưởng tác động giữa người triển khai giáo dục sức khỏe và người được giáo dục sức khỏe theo hai chiều. Người thực thi TT-GDSK không phải chỉ là người ” Dạy ” mà còn phải ghi nhận ” Học ” từ đối tượng người dùng của mình. Thu nhận những thông tin phản hồi từ đối tượng người dùng được TT-GDSK là hoạt động giải trí thiết yếu để người triển khai TT-GDSK kiểm soát và điều chỉnh, bổ trợ hoạt động giải trí của mình nhằm mục đích nâng cao kiến thức và kỹ năng, nâng cao hiệu suất cao thực thi trách nhiệm TT – GDSK. Trong TT-GDSK tất cả chúng ta chăm sóc nhiều đến những yếu tố là làm thế nào để mọi người hiểu được những yếu tố nào có lợi và yếu tố nào có hại cho sức khỏe, từ đó khuyến khích người dân thực hành thực tế có lợi cho sức khỏe và từ bỏ những thực hành thực tế có hại cho sức khỏe. Trên trong thực tiễn do thiếu hiểu biết, nhiều hành vi có hại đến sức khỏe được người dân thực hành thực tế từ lâu, hoàn toàn có thể trở thành những niềm tin, phong tục tập quán do đó để biến hóa những hành vi này cần thực thi TT-GDSK lâu bền hơn, tiếp tục, liên tục, bằng nhiều giải pháp khác nhau chứ không phải là việc làm làm một lần là đạt được hiệu quả ngay. Để triển khai tốt TT – GDSK yên cầu phải thiết kế xây dựng kế hoạch vĩnh viễn, có sự chăm sóc góp vốn đầu tư những nguồn lực thích đáng. Triết lý của TT-GDSK đã được đề cập đến trong những tài liệu của Tổ chức Y tế quốc tế. Sự tập trung chuyên sâu của TT-GDSK là vào lý trí, tình cảm và những hành vi nhằm mục đích biến hóa hành vi có hại, thực hành thực tế hành vi có lợi mang lại đời sống khỏe mạnh, hữu dụng. TT-GDSK cũng là phương tiện đi lại
  4. 4
    nhằm phát triển

    ý thức con người, phát huy tính tự lực cánh sinh và giải
    quyết vấn đề sức khỏe của cá nhân và cộng đồng. TT-GDSK không phải
    chỉ là cung cấp thông tin hay nói với mọi người những gì họ cần làm
    cho sức khỏe của họ mà là quá trình cung cấp kiến thức, tạo điều kiện
    thuận lợi về môi trường để nâng cao nhận thức, chuyển đổi thái độ về
    sức khỏe và thực hành hành vi sức khỏe lành mạnh. Điều cần phải ghi
    nhớ là không nên hiểu TT-GDSK đơn giản như trong suy nghĩ của một
    số người coi TT-GDSK chỉ là cung cấp thật nhiều thông tin về sức khỏe
    cho mọi người.
    Mục đích cơ bản của TT-GDSK là:
    – Giúp cho cá nhân và cộng đồng đủ kiến thức để xác định nhu
    cầu chăm sóc sức khỏe của họ và giới thiệu các cơ sở cung cấp dịch vụ
    chăm sóc sức khỏe để cá nhân và cộng đồng có thể tiếp cận và sử dụng
    hợp lý.
    – Hiểu rõ những việc cần làm để giải quyết các vấn đề sức khỏe
    bệnh tật, nâng cao sức khỏe bằng những khả năng c ủa chính mình với sự
    giúp đỡ, hỗ trợ của cán bộ y tế cũng như những người liên quan.
    – Quyết định và thực hiện các hành động thích hợp nhất để có
    cuộc sống khỏe mạnh, đạt được tình trạng sức khỏe tốt nhất có thể được.
    Truyền thông giáo dục sức khỏe góp phần thực hiện một trong
    những quyền của mỗi người đó là quyền được chăm sóc và bảo vệ sức
    khỏe và tạo điều kiện cho mỗi người có điều kiện thực hiện được trách
    nhiệm chăm sóc sức khỏe cho cá nhân và cộng đồng.
    1.5. Nâng cao sức khỏe
    1.5.1. Khái niệm
    Thuật ngữ “Nâng cao sức khỏe” được sử dụng càng ngày càng rộng
    rãi do sự chú ý vào nhu cầu cả giáo dục sức khỏe và các hành động khác
    trong đó có các hành động chính trị ảnh hưỏng đến sức khỏe. Tại cuộc
    họp ở Canada năm 1986, Tổ chức Y tế thế giới đã đưa ra tuyên ngôn
    Ottawa về nâng cao sức khỏe. Tuyên ngôn nhấn mạnh đến nâng cao sức
    khỏe cần phải làm nhiều hơn chứ không chỉ là cung cấp các dịch vụ
    chăm sóc sức khỏe. Hòa bình, nhà ở, giáo dục, thực phẩm, thu nhập,
    môi trường bền vững, công bằng xã hội, bình đẳng là tât cả các “Yếu
    tố” cần thiết để đạt được sức khỏe. Thực hiện các nội dung này phải
    khuyên khích mọi người hành dộng vì sức khỏe thông qua những hoạt
    động chính trị, kinh tế, xã hội, văn hóa, môi trường, hành vi và các yếu
    tố sinh học.
    Tuyên ngôn Ottawa nêu ra khái niệm như sau:
    Nâng cao sức khỏe là quá trình giúp người có đủ khả năng kiểm soát
    toàn bộ sức khỏe và tăng cường sức khỏe của họ. Để đạtđược tình trạng hoàn
    toàn khỏe mạnh về thể chất, tinh thần và xã hội, các cá nhân haynhóm phảicó
    khả năng xác định và hiểu biết các vấn đề sức khỏe của mình và biến những
    hiểu biết thành hành động đểđối phóđược với những thayđổi của môi trường

  5. 5
    tác động đến sức khỏe. Trong ý niệm về nâng cao sức khỏe, sức khỏe được coi là nguồn lực của đời sống hàng ngày chứ không phải chỉ là tiềm năng sống. Sức khỏe là khái niệm tích cực nhấn mạnh vấn đề đến góc nhìn nguồn lực của xã hội và của cá thể. Vì thế, nâng cao sức khỏe không c hỉ là nghĩa vụ và trách nhiệm của ngành y tế mà là nghĩa vụ và trách nhiệm của mỗi cá thể, mỗi hội đồng dựa trên cơ sở lối sống lành mạnh để mạnh khỏe. Giáo dục sức khỏe là một bộ phận quan trọng nhất của nâng cao sức khỏe và gồm có sự tích hợp những yếu tố để thôi thúc vận dụng những hành vi nâng cao sức khỏe, giúp mọi người đưa ra những quyết định hành động về sức khỏe của họ và thu được những kiến thức và kỹ năng và sự tự tin thiết yếu để thực hành thực tế những quyết định hành động. 1.5.2. Các nội dung của nâng cao sức khỏe 1.5.2. 1. Xây dựng chủ trương công cộng lành mạnh Nâng cao sức khỏe dựa trên chăm nom sức khỏe. Điều này có nghĩa là phải đưa sức khỏe vào chương trình hành vi của những nhà hoạch định chủ trương của tổng thể những ngành ở mọi tuyến. Những người trực tiếp xâv dựng chủ trương phải nhận ra ảnh hưởng tác động đến sức khỏe của những quyết định hành động mà họ đưa ra và đồng ý nghĩa vụ và trách nhiệm của họ so với sức khỏe nhân dân. Chính sách nâng cao sức khỏe có những ảnh hưởng tác động khác nhau nhưng là những giải pháp bổ trợ cho nhau, gồm có lao lý, giải pháp kinh tế tài chính, kinh tế tài chính, thuế quan và những biến hóa tổ chức triển khai. Đó là những hoạt động giải trí phối hợp dẫn đến nâng cao sức khỏe và những chính sách xã hội góp thêm phần đẩy nhanh việc triển khai dịch vụ sức khỏe một cách công minh. Các hành vi link, phối hợp góp thêm phần bảo vệ bảo đảm an toàn cho sức khỏe, cung ứng dịch vụ sức khỏe công cộng ngày càng tốt hơn, môi trường tự nhiên sạch và lành mạnh cho mọi người cùng hưởng. 1.5.2. 2. Tạo ra môi trường tự nhiên tương hỗ Nâng cao sức khỏe tạo ra điều kiện kèm theo sống và thao tác bảo đảm an toàn, sinh động, thỏa mãn nhu cầu nhu yếu. Đánh giá có mạng lưới hệ thống về tác động ảnh hưởng sức khỏe của những thay đối nhanh của thiên nhiên và môi trường, đặc biệt quan trọng là trong nghành kỹ thuật, công nghệ tiên tiến, sản xuất nguồn năng lượng và quy trình đô thị hóa – là rất thiết yếu và phải lập kê hoạch và hành vi tiếp theo đế bảo vệ quyền lợi sức khỏe của hội đồng. Bảo vệ thiên nhiên và môi trường tự nhiên và kiến thiết xây dựng thiên nhiên và môi trường sống lành mạnh cũng như bảo tồn những nguồn lực tự nhiên phải được nhấn mạnh vấn đề trong bất kể kế hoạch nâng cao sức khỏe nào. 1.5.2. 3. Nâng cao những hành vi của hội đồng Nâng cao hành vi của hội đồng là quy trình phát huy quyền lực tối cao, sức mạnh của hội đồng, phát huy nguồn tài nguyên riêng cũng như sự trấn áp những nổ lực và vận mệnh riêng của hội đồng. Sự tăng trưởng của cộng dồng dựa vào nhân lực, nguồn tài nguyên hiện có đê lan rộng ra sự tự lực, tự cường và tương hỗ xã hội, đồng thời tăng trưởng một mạng lưới hệ thống
  6. 6
    mềm dẻo để nâng cao sự tham gia của xã hội mà trực tiếp là vào nghành y tế. Sơ đồ 2 : Mô hình Nâng cao sức khỏe của WHO trong Tuyên ngôn Ottawa 1.5.2. 4. Phát triển kiến thức và kỹ năng của con người Nâng cao sức khỏe tương hỗ cho tăng trưởng của những cá thể và toàn xã hội, trải qua việc phân phối thông tin về bảo vệ sức khỏe và lan rộng ra hướng dẫn những kỹ năng và kiến thức thiết yếu trong đời sống về phòng bệnh, chữa bệnh. Bằng cách này sẽ làm tăng lên những điều kiện kèm theo sẵn có, giúp mọi người có đủ điều kiện kèm theo thực hành thực tế kiếm soát thực trạng sức khỏe, thiên nhiên và môi trường và lựa chọn những giải pháp nâng cao sức khỏe. Động viên mọi người học tập trong đời sống, sẵn sàng chuẩn bị cho chính mình những năng lực hành vi ở mọi quá trình thiết yếu để đối phó với những rủi ro tiềm ẩn gây bệnh mạn tính, chấn thương, những yếu tố sức khỏe hoàn toàn có thể xảy ra. Những yếu tố này được thôi thúc tại trường học, tại thiên nhiên và môi trường mái ấm gia đình, tại nơi thao tác và ngay tại những nơi hoạt động và sinh hoạt công cộng của hội đồng. Các chương trình hành vi được nhu yếu triển khai trải qua những cơ sở giáo dục, những tổ chức triển khai trình độ, thương mại, hội đồng và những tổ chức triển khai tự nguyện. 1.5.2. 5. Định hướng những dịch vụ chăm nom sức khỏe Trách nhiệm so với nâng cao sức khỏe được những cá thể, nhóm hội đồng, những nhà chuyên môn, những cơ sở chăm nom sức khỏe và chính quyền sở tại những cấp cùng san sẻ. Họ phải cùng thao tác với nhau trong mạng lưới hệ thống chăm nom sức khóe và có nghĩa vụ và trách nhiệm góp phần vào sự nghiệp nâng cao sức khỏe. Định hướng những dịch vụ chăm nom sức khỏe cũng đòi
  7. 7
    hỏi sự quan

    tâm chú ý mạnh hơn đến các nghiên cứu về nhu cầu chăm
    sóc sức khỏe cũng như những thay đổi trong hệ thống giảng dạy và đào
    tạo cán bộ chuyên môn. Điều này dẫn đến thay đối thái độ và tổ chức
    dịch vụ chăm sóc sức khỏe, trong đó tập trung vào tất cả các nhu cầu
    của cá nhân, cũng như của các nhóm đối tượng khác nhau trong cộng
    đồng.
    Như vậy hoạt động nâng cao sức khỏe rất rộng, trong đó T T-
    GDSK có vai trò quan trọng nhất. TT-GDSK có tác động đến nhiều hoạt
    động trong nâng cao sức khỏe. Có thể tóm tắt mối liên quan giữa TT –
    GDSK và nâng cao sức khỏe như sơ dồ dưới đây.
    1.6. Một sô khái niệm khác liên quan đến TT-GDSK
    Khái niệm về hành vi của con người được nhà giáo dục Mỹ
    Lawrence Green nhấn mạnh. Ông đã định nghĩa giáo dục sức khỏe như
    là: bất kỳ sự kết hợp cơ hội học tập nào được thiết kế để làm thuận lợi
    cho việc tự nguyện vận dụng các hành vi nhằm duy trì và đẩy mạnh sức
    khỏe. Sử dụng từ “tự nguyện” rõ ràng là lý do đạo đức. Điều này nhấn
    mạnh là các nhà giáo dục sức khỏe không dùng sức ép để buộc người ta
    phải làm những việc mà họ không muốn làm. Thay vào đó là các nỗ lực
    giúp mọi người hiểu, đưa ra quyết định và lựa chọn hành động cho chính
    họ.
    Tác giả Helen Ross và Paul Mico đã đưa ra định nghĩa khác có
    tính thực tế về giáo dục sức khỏe: là quá trình với các lĩnh vực tri thức,
    tâm lý, xã hội liên quan tới các hoạt động nhằm nâng cao khả năng của
    con người trong việc đưa ra các quyết định ảnh hưởng tốt đến sức khỏe
    cá nhân, gia đình và cộng đồng của họ. Quá trình này dựa trên cơ sở các
    nguyên tắc khoa học làm thuận lợi cho tiến trình học tập và thay đổi
    hành vi của cả hai đối tượng là người cung cấp dịch vụ chuyên môn và
    người sử dụng dịch vụ, bao gồm cả trẻ em và thanh niên. Thuật ngữ giáo
    dục sức khỏe được sử dụng ở đây bao hàm các hoạt động giáo dục sức
    Sơ đố 3. Mối liên quan TT-GDSK và nâng cao sức khỏe

  8. 8
    khỏe và các hoạt động giải trí thoáng đãng khác được thực thi dưới những tên khác nhau. Một số những thuật ngữ được sử dụng đồng nghĩa tương quan như giáo dục sức khỏe nhưng biến hóa tùy thuộc vào ý niệm của tác giả và toàn cảnh thực tiễn. Hỗ trợ truyền thông : là thuật ngữ diễn đạt những chương trình tương hỗ cho trình làng giáo dục về nước, vệ sinh thiên nhiên và môi trường, vệ sinh cá thể. Heili Perret định nghĩa tương hỗ truyền thông như thể ” thông tin, hoạt động giải trí giáo dục và những hoạt động giải trí thôi thúc, những hoạt động giải trí này được phong cách thiết kế đặc biệt quan trọng để động viên sự tham gia của những người được hưởng lợi trong những dự án Bất Động Sản, đồng thời để nâng cao ảnh hưởng tác động của dự án Bất Động Sản đến quy trình tăng trưởng “. Tiếp thị xã hội : gồm có việc vận dụng tiếp thị thương mại và những giải pháp quảng cáo với sức khỏe và được sử dụng cho thúc đ ẩy sử dụng bao cao su và oresol. Vận động xã hội : là thuật ngữ lúc bấy giờ được UNICEF sử dụng thoáng rộng để miêu tả giải pháp trong chiến dịch phối hợp những phương tiện thông tin đại chúng và thao tác với những nhóm và những tổ chức triển khai hội đồng nhằm mục đích nâng cao sức khỏe. 2. VAI TRÒ CỦA TRUYỀN THÔNG GIÁO DỤC SỨC KHỎE TRONG CÔNG TÁC CHĂM SÓC SỨC KHỎE Sức khỏe là vốn quý nhất của mỗi người, là nguồn lực của xã hội, nhưng trong đời sống hàng ngày ở nhiều nơi, nhiều chỗ tất cả chúng ta hoàn toàn có thể thuận tiện quan sát thấy nhiều người thực hành thực tế những hành vi không có lợi cho sức khỏe. TT-GDSK qua việc cung ứng những kiến thức và kỹ năng, hướng dẫn và tương hỗ thực hành thực tế giúp cho mọi người hoàn toàn có thể : – Hiểu biết và xác lập yếu tố sức khỏe, nhu yếu cần chăm nom và bảo vệ sức khỏe của chính họ và của hội đồng. – Hiểu được những việc mà họ cần phải làm để xử lý những yếu tố sức khỏe, bệnh tật của họ bằng chính nỗ lực của bản thân và sự tương hỗ bên ngoài. – Quyết định thực thi hành vi thích hợp nhất để bảo vệ và nâng cao sức khỏe cho bản thân, mái ấm gia đình và hội đồng, trong đó có việc biết và sử dụng đúng những dịch vụ chăm nom sức khỏe có sẵn. – Hiểu và triển khai đúng những chỉ định điều trị, chính sách nhà hàng nghỉ ngơi, khi người bệnh ra viện không hề thiếu việc giáo dục người bệnh duy trì chính sách sau điều trị, phục sinh công dụng. Truyền thông-Giáo dục sức khỏe là nội dung số một trong những nội dung chăm nom sức khỏe khởi đầu mà hội nghị Quốc tế về chăm nom sức khỏe bắt đầu tại Alma Ata năm 1978 đã nêu ra. Tất cả những nội dung khác của chăm nom sức khỏe khởi đầu đều có nội dung quan trọng cần TT-GDSK. TT-GDSK là nội dung của chuẩn thứ nhất trong Chuẩn Quốc gia về y tế xã dược Bộ Y tế phát hành năm 2002. Hoạt động TT-GDSK không sửa chữa thay thế được những dịch vụ chăm nom sức khỏe khác, nhưng nó góp thêm phần quan trọng nâng cao hiệu suất cao của những
  9. 9
    dịch vụ chăm sóc sức khỏe khác. Ví dụ trong điều trị không hề thiếu việc giáo dục cho người bệnh thực thi đúng những chỉ định điều trị, chính sách nhà hàng siêu thị nghỉ ngơi, khi người bệnh ra viện không hề thiếu việc giáo dục bệnh nhân duy trì chính sách sau điều trị, hồi sinh tính năng. Hoạt động TT-GDSK là một trong những hoạt động giải trí xã hội to lớn, lôi cuốn được sự tham gia của nhiều đối tác chiến lược, hoàn toàn có thể tạo ra được những trào lưu hoạt động giải trí thoáng đãng với sự tham gia tích cực của hội đồng nhằm mục đích xử lý những vấn đế sức khỏe, bệnh tật, tai nạn đáng tiếc thường gặp góp thêm phần cải tổ và nâng cao sức khỏe. Sơ đồ 4. Mối tương quan TT-GDSKvà những nội dung chăm nom sức khỏe bắt đầu Đầu tư cho TT-GDSK chính là góp vốn đầu tư có chiều sâu cho công tác làm việc bảo vệ và nâng cao sức khỏe, bộc lộ quan điểm dự trữ trong chăm nom sức khỏe, mang lại hiệu suất cao vĩnh viễn vững chắc vì nếu mọi người được phân phối đủ kiến thức và kỹ năng và có những kiến thức và kỹ năng nhất định họ hoàn toàn có thể dữ thế chủ động quyết định hành động hành vi chăm nom sức khỏe đúng đắn. TT-GDSK là trách nhiệm trước mắt và cũng là trách nhiệm lâu bền hơn của ngành y tế, của mọi cán bộ y tế công tác làm việc tại những tuyến, những cơ sở y tế. Với sự tăng trưởng của y học và y tế, với sự hiểu biết của người dân càng cao, nhiều yếu tố sức khỏe, bệnh tật đã, đang và sẽ hoàn toàn có thể được khống chế và loại trừ, nhưng cũng hoàn toàn có thể Open những yếu tố sức khỏe, bệnh tật mới, cho nên vì thế hoạt động giải trí TT – GDSK cần được duy trì và tăng trưởng, cung ứng trách nhiệm trước mắt và lâu dài hơn trong chăm nom và nâng cao sức khỏe hội đồng. Các tuyến y tế từ Trung ương đến cơ sở đều phải có kế hoạch tổ chức triển khai triển khai và quản trị tốt những hoạt động giải trí TT-GDSK nhằm mục đích biến hóa hành vi có hại cho sức khỏe, thực hành thực tế hành vi sức khỏe lành mạnh, góp thêm phần phòng chống bệnh tật, nâng cao sức khỏe cho mọi cá thể và cộng
  10. 10
    đồng.
    Xã hội hoá

    là một chiến lược quan trọng để đảm bảo thành công
    trong các chương trình TT-GDSK. Không chỉ ngành y tế mà các cấp
    chính quyền, ban ngành, đoàn thể cần phải tham gia vào các hoạt động
    TT-GDSK. Ngành y tế phải biết phối hợp, lồng ghép hoạt động TT-
    GDSK với các hoạt động văn hoá xã hội của cộng đồng và các hoạt động
    của các ngành khác một cách thích hợp để mở rộng các hoạt động giáo
    dục sức khỏe. Nếu không thu hút được sự tham gia của các tổ chức
    chính quyền, ban ngành, đoàn thể khác vào hoạt động TT-GDSK, chắc
    chắn kết quả và tác động của TT-GDSK đến cải thiện sức khỏe cộng
    đồng sẽ rất hạn chế.
    3. HỆ THỐNG TỔ CHỨC VÀ TRÁCH NHIỆM THỰC HIỆN TT-
    GĐSK
    3.1. Tuyến trung ương
    Trung tâm Truyền thông-Giáo dục sức khỏe Bộ Y tế là cơ quan
    chuyên môn cao nhất, có trách nhiệm chỉ đạo, thực hiện nhiệm vụ TT –
    GDSK trong ngành y tế. Chức năng, nhiệm vụ chính của trung tâm TT-
    GDSK như sau:
    – Căn cứ định hướng chiến lược chăm sóc sức và bảo vệ nhân dân,
    kế hoạch TT-GDSK của Bộ Y tế, xây dựng kế hoạch và chỉ đạo thực
    hiện hoạt động TT-GDSK trong phạm vi cả nước.
    – Chỉ đạo và tổ chức thực hiện đào tạo, đào tạo lại về chuyên môn
    nghiệp vụ TT-GDSK cho cán bộ tất cả các tuyến.
    – Tổ chức sản xuất, cung cấp các phương tiện, tài liệu TT-GDSK
    cho các địa phương.
    – Tiếp nhận, sử dụng và phân phối nguồn kinh phí dành cho TT-
    GDSK của nhà nước cũng như nguồn kinh phí viện trợ của các tổ chức
    quốc tế một cách hợp lý để đạt hiệu quả cao nhất cho hoạt động TT –
    GDSK.
    – Tổ chức công tác nghiên cứu khoa học về TT-GDSK để nâng cao
    chất lượng các hoạt động TT-GDSK.
    – Phối hợp, hợp tác với các cơ quan, tổ chức trong và ngoài ngành
    y tế ở trung ương, để triển khai thực hiện hoạt động TT-GDSK trong
    phạm vi cả nước.
    – Thực hiện các hoạt động hợp tác quốc tế về TT-GDSK theo đúng
    chủ trương, đường lối của Đảng và các quy định hiện hành của Nhà nước.
    – Chỉ đạo, hướng dẫn các hoạt động toàn diện của các trung tâm
    TT-GDSK của sở y tế các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương.
    Tuyến trung ương ngoài Trung tâm TT-GDSK còn có các viện và
    bệnh viện trung ương, có bộ phận chỉ đạo tuyến, chỉ đạo chương trình y
    tế theo ngành dọc thực hiện biện pháp dự phòng, điều trị bệnh và giải
    quyết các vấn đề sức khỏe liên quan đến chuyên ngành. Bộ phận chỉ đạo
    tuyến cũng chỉ đạo các hoạt động TT-GDSK theo chuyên ngành của

  11. 11
    mình và thường là chỉ huy những chiến dịch : thông tin, giáo dục, truyền thông ( IEC ) và phân phối những phương tiện đi lại tài liệu cho triển khai TT – GDSK về những yếu tố sức khỏe bệnh tật theo chuyên ngành. TT – GDSK cũng là một phần quan trọng trong hoạt động giải trí của những chương trình tiềm năng y tế vương quốc và những chương trình dự án Bất Động Sản chăm nom sức khỏe hội đồng. 3.2. Tuyến tỉnh / thành phố Trung tâm TT-GDSK thường trực những sở Y tế tỉnh / thành phố thường trực TW, là cơ quan chuyên môn triển khai trách nhiệm chỉ huy mọi hoạt động giải trí TT-GDSK trong khoanh vùng phạm vi tỉnh / thành phố của mình. Nhiệm vụ chính của TT TT-GDSK thuộc sở Y tế những tỉnh thành phô ” là : – Căn cứ vào kế hoạch chăm nom và bảo vệ sức khỏe nhân dân, kế hoạch TT-GDSK của Bộ Y tế và của tỉnh / thành phố thường trực TW để thiết kế xây dựng kế hoạch TT-GDSK trên địa phận và tổ chức triển khai tiến hành triển khai kế hoạch sau khi được phê duyệt. – Xây dựng, quản trị và chỉ huy những hoạt động giải trí trình độ nhiệm vụ về TT-GDSK trong khoanh vùng phạm vi tỉnh / thành phố. – Tổ chức, phối hợp đào tạo và giảng dạy và giảng dạy lại về trình độ nhiệm vụ cho cán bộ chuyên trách, cộng tác viên và những đối tượng người tiêu dùng làm công tác làm việc TT – GDSK trên địa phận. – Tham gia và tổ chức triển khai công tác làm việc nghiên cứu và điều tra khoa học về TT-GDSK trên địa phận. – Quản lý và sử dụng có hiệu suất cao những nguổn lực, sản xuất những tài liệu về TT-GDSK của đơn vị chức năng theo đúng lao lý của pháp lý. – Thực hiện công tác hợp tác quốc tế về TT-GDSK theo chủ trương đường lối của Đảng và những pháp luật hiện hành của Nhà nước. – Phối hợp với những cơ quan, ban ngành, đoàn thể khác trong tỉnh, thành phố tiến hành triển khai những hoạt động giải trí TT-GDSK. – Tổ chức việc tuyên truyền giáo dục pháp lý về chăm nom và bảo vệ sức khỏe nhân dân và tiến hành những công tác làm việc tuyên truyền khác trong nghành y tế khi được sở Y tế giao cho. Tuyến tỉnh ngoài Trung tâm TT-GDSK còn có những đơn vị chức năng y tế thường trực Sở Y tế như những bệnh viện, TT y tế dự trữ, TT Chăm sóc sức khỏe sinh sản, những TT chuyên ngành khác … chỉ huy thực thi những chương trình tiềm năng y tế theo ngành dọc, trong đó có hoạt động giải trí TT-GDSK. 3.3 Tuyến huyện / Q. Các cơ quan y tế trên địa phận huyện gồm có phòng y tế, TT y tế dự trữ và bệnh viện huyện cần phối hợp chỉ huy lồng ghép hoạt – động TT – GDSK với những hoạt dộng, dịch vụ chăm nom sức khỏe khác. Theo quyết định hành động số 26/2005 / QĐ-BYT ngày 09/9/2005 về việc phát hành lao lý công dụng, trách nhiệm, quyền hạn và cơ cấu tổ chức tô chức của Trung
  12. 12
    tâm y tế dự trữ huyện trong đó có Phòng Truyền thông giáo dục sức khỏe. Hầu hết những chương trình, dự án Bất Động Sản y tế tiến hành trên địa phận huyện / Q. đều có hoạt động giải trí TT-GDSK cần được tổ chức triển khai chỉ huy triển khai tốt. 3.4. Tuyến xã phường và thôn, bản 3.4.1. Trạm y tế xã Trạm trưởng y tế xã / phường chịu nghĩa vụ và trách nhiệm chỉ huy trực tiếp mọi hoạt động giải trí TT-GDSK trong khoanh vùng phạm vi xã, phường. Tất cả những cán bộ của trạm y tế đều có nghĩa vụ và trách nhiệm tiếp tục triển khai TT-GDSK lồng ghép tại trạm y tế, tại hội đồng và mái ấm gia đình. Trạm y tế xã phường là tuyến y tế tiên phong trong mạng lưới hệ thống y tế nhà nước, trực tiếp tiếp xúc, Giao hàng sức khỏe người dân hàng ngày, cho nên vì thế những hoạt động giải trí TT – GDSK cho dân rất thiết yếu và có ý nghĩa thiết thực trong công tác làm việc nâng cao sức khỏe hội đồng. Các cán bộ trạm y tế xã, phường có vai trò quan trọng trong thực thi xã hội hóa công tác làm việc y tế nói chung và TT-GDSK nói riêng. TT-GDSK ở tuyến xã, phường sẽ không hề đạt tác dụng tốt nếu không lôi cuốn được sự tham gia của những cá thể, những đoàn thế, những tổ chức triển khai xã hội và toàn thể hội đồng. Nâng cao vai trò dữ thế chủ động của hội đồng trong xử lý những yếu tố sức khỏe yên cầu cán bộ trạm y tế phải tăng cường những hoạt động giải trí TT-GDSK. Để xử lý 1 số ít yếu tố bệnh tật, sức khỏe lúc bấy giờ như lao, phong, HIV / AIDS, dân số kế hoạch hóa mái ấm gia đình v.v… thì TT-GDSK cho hội đồng vẫn là một trong những giải pháp số 1 mà trực tiếp thực thi trách nhiệm này là cán bộ những trạm y tế xã, phường. Cán bộ trạm y tế xã phường còn có trách nhiệm trực tiếp hướng dẫn, chỉ huy những hoạt động giải trí TT-GDSK cho cán bộ y tế thôn bản. 3.4.2. Y tế thôn / bản Mạng lưới y tế thôn, bản ở nước ta đã được hình thành theo chỉ huy của Bộ Y tế. Mỗi thôn, bản có một cán bộ y tế hoạt động giải trí, đây là những cán bộ y tế chăm nom sức khỏe sát dân nhất. Bộ Y tế đã xác lập cán bộ y tế thôn bản có trách nhiệm đa phần, trọng tâm là triển khai những hoạt động giải trí TT-GDSK cho nhân dân vệ vệ sinh môi trường tự nhiên, vệ sinh cá thể, phòng chống những bệnh tật, tai nạn thương tâm, ngộ độc thông dụng thường gặp, phát hiện sớm những bệnh thường gặp, triển khai sơ cứu khởi đầu. Để hoàn thành xong tốt công dụng trách nhiệm của mình, những cán bộ y tế thôn, bản cần được đào tạo và giảng dạy những kiến thức và kỹ năng và kiến thức và kỹ năng cơ bản về TT – GDSK và lập kế hoạch cho hoạt động giải trí TT-GDSK tại hội đồng. Tóm lại : TT-GDSK là một bộ phận không hề tách rời của mạng lưới hệ thống chăm nom sức khỏe, của những chương trình y tế, của những cơ sở y tế và mọi cán bộ y tế chứ không phải chỉ là trách nhiệm những cán bộ, những tổ chức triển khai TT-GDSK theo ngành dọc. TT-GDSK cần phải được triển khai tiếp tục tại tổng thể những cơ sở y tế như những bệnh viện, phòng khám bệnh, trạm chuyên khoa, những TT y tế dự trữ, TT y tế ngành, những khu điều dưỡng hồi sinh sức khỏe những trạm y tế cơ sở xã, phường, cơ quan, trường học, xí nghiệp sản xuất nhà máy sản xuất, … TT – GDSK hoàn toàn có thể

  13. 13
    thực hiện tại những nơi công cộng của hội đồng và ngay tại mái ấm gia đình. Mọi cán bộ y tế dù công tác làm việc tại cơ sở nào, tuyến nào đều có nghĩa vụ và trách nhiệm và cần có ý thức lồng ghép triển khai TT-GDSK vào việc làm hàng ngày. Mỗi cán bộ cũng cần chú ý quan tâm lựa chọn nội dung và giải pháp, phương tiện đi lại triển khai hoạt động giải trí TT-GDSK một cách linh động, tương thích với nghành trình độ và điều kiện kèm theo thực tiễn của đơn vị chức năng mình. TT-GDSK là một trong những nội dung chăm nom sức khỏe bắt đầu phải được xã hội hóa để lôi cuốn sự tham gia của hội đồng. Thực hiện TT-GDSK không chỉ là trách nhiệm của ngành y tế mà đây còn là trách nhiệm của những cấp chính quyền sở tại, những ban ngành, những tổ chức triển khai đoàn thể quần chúng có tương quan trong xã hội. Cần kiến thiết xây dựng kế hoạch để những cấp chính quyền sở tại và những tổ chức triển khai đoàn thể xã hội tham gia vào hoạt đồng TT – GDSK một cách dữ thế chủ động, tích cực. Kinh nghiệm thực tiễn đã chỉ ra rằng hoạt động giải trí TT-GDSK sẽ rất có hiệu suất cao nếu biết lồng ghép với những hoạt động giải trí văn hóa truyền thống, kinh tế tài chính, xã hội khác của hội đồng và với sự phối hợp, hợp tác của ngành y tế với những ngành có tương quan khác như giáo dục, văn hóa truyền thống thông tin, phát thanh truyền hình v.v… Hệ thống tổ chức triển khai TT-GDSK ở nước ta đã trải qua quy trình hình thành và tăng trưởng để phân phối nhu yếu ngày càng cao trong hoạt động giải trí TT-GDSK cho hội đồng. Ở tuyến TW TT TT-GDSK thường trực Bộ Y tế cần được chăm sóc đúng mực, tăng trưởng đội ngũ cán bộ đủ về số lượng và trình độ để chỉ huy hàng loạt hoạt động giải trí trình độ trong TT-GDSK ở mọi tuyến, cả TW và địa phương. Xây dựng những chương trình huấn luyện và đào tạo và tổ chức triển khai những mô hình đào tạo và giảng dạy cán bộ TT – GDSK thích hợp cho những tuyến, những chương trình y tế lúc bấy giờ cần được coi là một trong những việc làm ưu tiên thực thi tại những TT TT – GDSK ở TW và địa phương. CÂU HỎI TỰ ĐÁNH GIÁ 1. Trình bày những khái niệm thông tin, tuyên truyền, giáo dục, truyền thông giáo dục sức khỏe và nâng cao sức khỏe. 2. Nêu vị trí vai trò của truyền thông giáo dục sức khỏe trong công tác làm việc chăm nom sức khỏe bắt đầu. 3. Vẽ và lý giải sơ đồ về tương quan giữa truyền thông giáo dục sức khỏe và nâng cao sức khỏe. 4. Liệt kê những nội dung chính của nâng cao sức khỏe. 5. Trình bày tóm tắt mạng lưới hệ thống tổ chức triển khai truyền thông giáo dục sức khỏe trong ngành y tế .
Khái niệm về truyền thông giáo dục sức khỏe & nâng cao sức khỏe – PGS.TS.Trịnh Hoàng Hà

Bài viết liên quan
Hotline 24/7: O984.666.352
Alternate Text Gọi ngay