Trang chủ Kỹ Thuật Số Giáo án bài Một thời đại trong thi ca (Hoài Thanh) | Giáo án Ngữ văn lớp 11 chuẩn nhất

Giáo án bài Một thời đại trong thi ca (Hoài Thanh) | Giáo án Ngữ văn lớp 11 chuẩn nhất

Link tải Giáo án Ngữ Văn 11 Một thời đại trong thi ca (Hoài Thanh)

1. Kiến thức

– Hiểu được ý niệm của Hoài Thanh về “ ý thức thơ mới ” trong ý nghĩa văn chương và xã hội

– Thấy rõ nghệ thuật nghị luận văn chương khoa học, chặt chẽ, thấu đáo và cách diễn đạt tài hoa, tinh tế, giàu cảm xúc của tác giả

2. Kĩ năng

– Phân tích được những nét rực rỡ trong phong thái nghị luận văn chương của Hoài Thanh

3. Thái độ

– Nâng cao năng lượng thẩm mĩ, giúp HS biết cảm thụ cái đẹp của ngôn từ văn chương .

1. Giáo viên

SGK, SGV, phong cách thiết kế dạy học, tài liệu tìm hiểu thêm …

2. Học sinh

Vở soạn, sgk, vở ghi .Nêu yếu tố, gợi mở, đàm thoại, luận bàn nhóm, thực hành thực tế, đọc diễn cảm … GV phối hợp những giải pháp dạy học tích cực trong giờ dạy

1. Ổn định tổ chức lớp

Sĩ số : … … … … … … … … … … .

2. Kiểm tra bài cũ

Câu hỏi 1 : trình diễn 3 góp sức vĩ đại của Mác ? Vì sao nói góp sức sau lại hơn góp sức trước ?Câu hỏi 2 : Vì sao Mác là nhà tư tưởng lớn nhất trong những nhà tư tưởng tân tiến ?

3. Bài mới

Hoạt động 1: Hoạt động khởi động

“ Cuộc đời của Hoài Thanh từ thuở thiếu thời cho đến lúc trái tim ngừng đập là một chuỗi dài của những cuộc tìm kiếm đầy thú vị mê say cái hay và vẻ đẹp của văn chương. Như một nhà địa chất cần mẫn và yêu nghề, Hoài Thanh đã phát hiện được không ít vàng ngọc của thơ ẩn trong lớp bụi thời hạn hoặc trong những mạch chìm nổi của cuộc sống, nhất là trong hiện tại ” ( Từ Sơn ). Và cũng đúng như lời thơ bất hủ của Nguyễn Du : “ Sống là thể phách, thác là tinh anh ”, với Hoài Thanh, cái tinh anh mà ông để lại cho đời chính là những tác phẩm phê bình văn học tài hoa và tinh xảo, mà đỉnh điểm là cuốn “ Thi nhân Nước Ta ”. Đoạn trích “ Một thời đại trong thi ca ” là đoạn trích tiêu biểu vượt trội cho năng lực thẩm bình văn học của con người tài hoa này .

Hoạt động của GV và HS Kiến thức cần đạt
Tiết 109

Hoạt động 2. Hoạt động hình thành kiến thức mới

 I. Tìm hiểu chung
? Hiểu biết của em về cuộc sống Hoài Thanh ?
– GV giảng thêm về ảnh hưởng tác động của quê nhà, mái ấm gia đình đến ngòi bút Hoài Thanh . 		1. Tác giả
* Cuộc đời
– Hoài Thanh ( 1909 – 1982 ), tên khai sinh là Nguyễn Đức Nguyên .
– Quê : Nghi Lộc – Nghệ An .
– Xuất thân trong mái ấm gia đình nhà nho nghèo yêu nước .
– Hoạt động đa phần trong ngành Văn hóa văn nghệ, từng giữ nhiều chức vụ quan trọng .
? : Hoài Thanh viết văn từ những năm nào ? những tác phẩm ?
– GV giảng : Để viết đựoc Thi nhân Nước Ta, Hoài Thanh đã đọc tác phẩm của hơn 1000 nhà thơ trong thực trạng bị quản thúc ở Thanh Hóa. Ông đã tuyển chon hơn 40 nhà thơ tiêu biểu vượt trội. Điiêù đó cho thấy tận tâm của Hoài Thanh với thi ca dân tộc bản địa. Ông đã sống trong trào lưu thơ mới, là con người của thơ mới nên đã đưa ra nhiều nhận xét xác đáng : “ Xuân Diệu nhà thơ mới nhất trong những nhà thơ mới ” ; “ Huy Cận đi lượm lặt chút buồn rơi rác của nhân gian để phát minh sáng tạo nên những vần thơ ảo não ” 		* Sự nghiệp sáng tác
– Hoài Thanh viết văn từ những năn 30 của thế kỉ XX .
– Tác phẩm nổi tiếng nhất : Thi nhân Nước Ta .
– Là nhà phê bình văn học xuất sắc nhất của văn học Nước Ta tân tiến .
– Được trao phần thưởng Hồ Chí Minh về Văn học thẩm mỹ và nghệ thuật năm 2000 .
? Vị trí củabài tiểu luận trong cuốn Thi nhân Nước Ta ? 2. Tiểu luận : “ Một thời đại trong thi ca ”
– Vị trí : Nằm ở đầu Thi nhân Nước Ta, sau hai trang “ Cung chiêu anh hồn Tản Đà – Nguyễn Khắc Hiếu – người đã dạo những bản đàn khởi đầu cho một cuộc hòa nhạc tân kì đang sắp sửa ”, trước phần hợp tuyển những nhà thơ mới .
? Nhận xét về bài tiểu luận của Hoài Thanh ? – Nhận xét :
+ Bài tiểu luận rất là công phu, đa dạng chủng loại, đã tổng kết tinh xảo, uyên bác về trào lưu thơ mới từ thực trạng sinh ra, quy trình tăng trưởng, những tác giả tác phẩm tiêu biểu vượt trội … đặt trong mối quan hệ với thơ cũ, với thời đại, xã hội và tâm lí lớp người trẻ tuổi đương thời .
+ Bài tiểu luận là áng văn nghị luận dạt dào chất thơ của một tâm hồn nghệ sĩ suốt đời lấy hồn tôi để hiểu hồn người với khát vọng thành thực và trong sáng vô ngần .
? Vị trí của đoạn trích trong bài tiểu luận ? 3. Đoạn trích : “ Một thời đại trong thi ca ”
– Vị trí : Nằm ở cuối bài tiểu luận, xử lý vần đề cốt tủy nhất : Tinh thần thơ mới .
– GV gọi HS đọc. Chú ý đọc với giọng rõ ràng mạch lạc, khúc chiết nhưng tha thiết, sâu lắng . – Đọc :
? : Đoạn trích hoàn toàn có thể được chia làm mấy phần ? Nội dung từng phần ? – Bố cục : 3 phần
+ P1 : “ … nhìn vào đại thể ” : Nêu yếu tố đi tìm niềm tin thơ mới .
+ P2 : “ Cứ đại thể … người trẻ tuổi ” : Phân tích, chứng tỏ, lí giải ý thức thơ mới .
+ P3 : Còn lại : Con đường xử lý thảm kịch của những nhà thơ mới .
– Nhận xét : Bố cục mạch lạc, ngặt nghèo, đồng thời phóng khoáng, thanh thoát .
? Nhận xét về bố cục tổng quan của bài ? – Nhận xét : Bố cục mạch lạc, ngặt nghèo, đồng thời phóng khoáng, thanh thoát .
? : Vấn đề của đoạn trích là gì ? Hệ thống vấn đề tiến hành vấn đề nghị luận ? II. Đọc – hiểu văn bản
– Vấn đề đoạn trích : Tinh thần thơ mới. Đây là nội dung thực chất, cốt lõi, chi phối hàng loạt thơ mới .
– Tác giả tiến hành yếu tố bằng ba vấn đề :
+ Quan điểm của tác giả trong việc xác lập ý thức thơ mới .
+ Tinh thần thơ mới là ở cả chữ tôi .
+ Cách xử lý thảm kịch cái tôi thơ mới .
? : Cái khó nhất trong việc xác lập niềm tin Thơ mới là gì ? 1. Quan điểm của tác giả trong việc xác lập niềm tin Thơ mới .
– Khó khăn : Thơ mới và thơ cũ không có sự phân biệt rạch ròi dễ nhận ra. Trong Thơ mới, Thơ cũ đều có những bài hay, bài dở, bài hay ít, bài dở nhiều. Đó là khó khăn vất vả phức tạp nhất .
? : Nhận diện niềm tin Thơ mới Hoài Thanh đưa ra quan điểm gì ? – Quan điểm của Hoài Thanh :
+ Không địa thế căn cứ vào cục bộ và bài dở ( Vì cái dở chẳng tiêu biểu vượt trội cho cài gì hết ) .
+ Phải địa thế căn cứ vào đại thể ( khái quát thực chất thông dụng điển hình nổi bật ) và bài hay .
– Lí do : “ Cái cũ và cái mới vẫn tiếp nối đuôi nhau nhau biến hóa, sửa chữa thay thế nhau : Hôm nay phôi thai từ trong ngày hôm qua, và trong cái mới vẫn còn rơi rớt không ít cái cũ. ”
? : Em có nhận xét gì về quan điểm của nhà văn ? – Nhận xét : Tác giả sử dụng chiêu thức so sánh, so sánh. Nhưng không so sánh tỉ mỉ, vụn vặt, thành viên mà so sánh thời đại cùng thời đại và so sánh trên đại thể .
Đây là quan điểm đúng đắn, khoa học mà tác giả đặt ra ngay từ đầu để xu thế ngòi bút và xu thế sự đảm nhiệm của người đọc .
HẾT TIẾT 109, CHUYỂN SANG TIẾT 110
? : Tìm mạng lưới hệ thống luận cứ làm điển hình nổi bật vấn đề : Tinh thần thơ mới là ở cả chữ Tôi ? 2. Tinh thần Thơ mới là ở cả chữ Tôi
Hai luận cứ :

+ Cái Ta trong thơ cũ và cái Tôi trong thơ mới.

+ Bi kịch của cái Tôi trong thơ mới .

? : Em có nhận xét gì về cía Ta trong thơ cũ và cái Tôi trong thơ mới ? a. Cái Ta trong thơ cũ và cái Tôi trong thơ mới .
– Cái Ta – thơ cũ :
+ Ý thức đoàn thể .
+ Tác giả không dám dùng chữ Tôi, không tự xưng, ẩn mình sau chữ Ta – chữ chỉ chung cho nhiều người .
– Cái Tôi – thơ mới :
+ Ý thức cá thể .
+ Xuất hiện trong thơ văn không biết từ khi nào : kinh ngạc, lạc loài ( vì quá mới mẻ và lạ mắt, biểu lộ ý niệm chưa từng thấy ở xứ này : ý niệm cá thể ) .
? : Nhận xét về cái tôi trong văn học trung đại ?
– GV giảng thêm :
+ Hồ Xuân Hương từng xưng tên mình trong thơ : “ Mời trầu ”, tự đối thoại với chính mình qua “ Tự tình II ” .
+ Nguyễn Công Trứ khẳng định chắc chắn cái Tôi chống đối trật tự xã hội qua : “ Bài ca ngất ngưởng ” … 		+ Trong văn học trung đại : Cái Tôi mờ nhạt, tương đối, chìm đắm trong cái chung như giọt nước chìm trong biển cả .
Cũng có những trường hợp ngoại lệ, những nhà thơ đã vượt lên trên thời đại khẳng định chắc chắn cía Tôi cá thể : Hồ Xuân Hương, Nguyễn Du, Nguyễn Công Trứ, Tú Xương …
? : Cái Tôi với ý nghĩa cá thể tuyệt đối Open từ khi nào ?
– GV giảng : Cái Tôi tuyệt đối là mẫu sản phẩm của sự giao lưu gặp gỡ với văn hóa truyền thống phương Tây, khiến ta không hề vui cái vui ngày trước, buồn cái buồn ngày trước, yêu – ghét – giận hờn nhất nhất như ngày trước … 		+ Cái tôi với ý nghĩa cá thể tuyệt đối Open giữa thi đàn Việt Nam vào những năm 20 của thế kỉ XX ( Tản Đà ) thật nhỏ bé, tội nghiệp, bơ vơ, rên rỉ, thảm hại … mất hết cốt cách hiên ngang ngày trước .
? : Nhận xét cách diễn đạt của Hoài Thanh ? – Nhận xét : Cách diễn đạt ngắn gọn, súc tích biểu lộ sự tự tin trong tò mò và Kết luận khoa học. Biện pháp so sánh so sánh đã làm điển hình nổi bật cái ta trong thơ cũ và cái Tôi trong thơ mới, giúp người đọc có cái nhìn thâm thúy tổng lực hơn .
? : Đoạn văn khái quát yếu tố gì và khái quát như thế nào ? b. Bi kịch của cái Tôi trong Thơ mới .
* Đoạn văn : “ Đời tất cả chúng ta nằm trong vòng chữ Tôi … cùng Huy Cận ” .
– Đoạn văn khái quát đúng chuẩn, thâm thúy những biểu lộ chung, riêng, gần nhau và khác nhau của niềm tin thơ mới với phong thái – tư tưởng của những nhà thơ tiêu biểu vượt trội
? : Những nét rực rỡ đó được biểu lộ đơn cử như thế nào ?
Dẫn chứng :
– “ Ta là kẻ bộ hành phiêu lãng
Đường trần gian xuôi ngược để đi dạo ” ( Thế Lữ )
– Còn đâu ánh trăng vàng
Mơ trên làn tóc rối
… Đêm ấy xuân vừa sang
Em vừa hai mươi tuổi .
( Lưu Trọng Lư )
– Ta há miệng cho hồn thơ trào vọt
Cười no nê sặc sụa cả mùi trăng .
( Hàn Mặc Tử )
– Trời hỡi ngày hôm nay ta chán hết
Những sắc màu hư ảnh của trần gian .
( Chế Lan Viên )
– Mau với chứ hấp tấp vội vàng lên với chứ
Em em ơi tình non sắp già rồi …
– Tôi là con nai bị chiều giăng lưới
Chẳng biết đi đâu đứng sầu bóng tối .
( Xuân Diệu )
– Sóng gợn tràng giang buồn điệp điệp. / Con thuyền xuôi mái nước song song … ( Huy Cận ) 		– Đặc sắc của đoạn văn : ngắn gọn, khái quát, đơn cử, không những chỉ ra ngưyên nhân mà còn thấy cả tiến trình và báo trước tác dụng của niềm tin thơ mới .
– Lời văn sôi sục với những từ “ ta ” ( tất cả chúng ta, nhà nghiên cứu, người đọc … ) như đang sát cánh, phát minh sáng tạo, đồng cảm cùng những nhà thơ mới tài hoa nhất .
– Cụ thể :
+ Cái chung : chữ Tôi. Nguyên nhân tình hình : Mất bề rộng ⇒ Con đường vượt thoát : Tìm bề sâu ⇒ Kết quả : Bế tắc, càng đi sâu càng thấy lạnh .
+ Cái riêng : Mỗi nhà thơ một khác nhau trên con đường vượt thoát, tác dụng cũng mang sắc tố khác nhau :
Thế Lữ lên tiên nhưng động tiên đã khép .
Lưu Trọng Lư : phiêu lưu trong trường tình nhưng tình yêu không bền .
Hàn Mặc Tử – Chế Lan Viên : điên cuồng rồi tỉnh .
Xuân Diệu : say đắm nhưng vẫn bơ vơ .
Huy Cận : ngẩn ngơ buồn và sầu .
⇒ Bi kich cái Tôi trong thơ mới : đáng thương, tội nghiệp, bơ vơ, lạc lõng trước cuộc sống. Nỗi buồn lan tỏa khắp trời đất, gieo khổ đau trong hồn người người trẻ tuổi .
? : Xác định nguyên do chính gây thảm kịch trong hồn người người trẻ tuổi ? – Nguyên nhân thảm kịch :
+ Do thực trạng xã hội đương thời không cho người người trẻ tuổi nhiều khát vọng quyền sống đúng nghĩa .
+ Do bản thân cái Tôi khi tách ra khỏi cái Ta đã mất đi điểm tựa vững chãi, trở nên bơ vơ, lạc lõng, thiếu tự tin …
? : Nhận xét nhận định và đánh giá của Hoài Thanh về thảm kịch trong thơ mới ? – Nhận xét : Nhận định xá đáng, tinh xảo, câu văn thướt tha uyển chuyển, giọng văn đồng cảm, san sẻ. tác giả còn khắc họa thảm kịch bằng hình ảnh so sánh mềm mại và mượt mà tinh xảo. Việc chỉ ra thảm kịch của cái Tôi thơ mới bộc lộ góp phần xã hội quan trọng của Hoài Thanh .
? : Em hãy nhận xét con đường xử lý thảm kịch của những nhà thơ mới ? Em có ưng ý với con đường đó không ? Vì sao ? 3. Cách xử lý thảm kịch
– Con đường :
+ Gửi cả vào tình yêu tiếng Việt – tiếng mẹ đẻ thân thương .
+ Tìm về dĩ vãng .
– Vì : Tiếng Việt là tấm lụa hứng vong hồn bao thế hệ người Việt trong qua khứ và hiện tại. Lớp người trẻ tuổi dùng tiếng Việt để bày tỏ tình yêu quê nhà quốc gia. Tiếng Việt bất diệtcũng như dân tộc bản địa Việt nam mãi mãi vĩnh cửu .
– Nhận xét : Đó là con đường riêng của thơ mới, cũng có những công dụng nhất định nhưng còn hạn chế trong thực trạng quốc gia còn nô lệ, phản ánh ý thức, tâm lí chủ quan của những nhà thơ mới. Tuy nhiên nó cũng rất đáng được lịch sử dân tộc ghi nhận và trân trọng .
Hoài Thanh đã bộc lộ tình cảm trân trọng thiết tha ấy qua mạng lưới hệ thống hình ảnh giàu cmả xúc : “ gửi ca, yêu vô cùng, san sẻ buồn vui, dồn tình yêu, hứng vong hồn … ”
? : Những nét rực rỡ về mặt nghệ thuật và thẩm mỹ của đoạn trích ? III. Tổng kết
1. Đặc sắc nghệ thuật và thẩm mỹ
– Sự phối hợp hòa giải giữa tính khoa học và tính nghệ thuật và thẩm mỹ :
+ Tính khoa học : Hệ thống vấn đề chuẩn xác, mới mẻ và lạ mắt, sắp xếp mạch lạc. Dẫn chứng tinh lọc, lập luận ngặt nghèo, thuyết phục. Sử dụng giải pháp so sánh so sánh ở Lever tương thích, mang lại hiệu suất cao .
+ Tính thẩm mỹ và nghệ thuật : lời văn thấm đẫm xúc cảm, giọng điệu đổi khác linh động, xúc cảm người viết nồng nhiệt, gây truyền cảm, đồng cảm cao .
⇒ Một cách viết văn nghị luận văn chương dễ hiểu mà rất tài hoa, tinh xảo, mê hoặc .

→ Đặc sắc về nội dung của đoạn trích ?

 2. Nội dung
Khẳng định sự thắng lợi của Thơ mới, ủng hộ mặt tích cực, lí giải thảm kịch cái Tôi, cách xử lý thảm kịch

– Cách nhìn nhận đúng đắn, khoa học vấn đề thơ mới, cái nhìn văn minh xuất phát từ chính tâm hồn người viết .

Giáo án bài Một thời đại trong thi ca (Hoài Thanh) | Giáo án Ngữ văn lớp 11 chuẩn nhất
Bài viết liên quan
Sửa máy giặt
Bài Mới Nhất
Hotline 24/7: O984.666.352
Alternate Text Gọi ngay