Soạn bài Đất nước

(Nguyễn Khoa Điềm)

Soạn bài Đất nước (Nguyễn Khoa Điềm)

Bài giảng: Đất Nước (Nguyễn Khoa Điềm) – Cô Nguyễn Ngọc Anh (Giáo viên VietJack)

I. Tác giả & tác phẩm

1. Tác giả

Nguyễn Khoa Điềm sinh năm 1943 tại thôn Ưu Điềm, xã Phong Hòa, huyện Phong Điền, tỉnh Thừa Thiên – Huế. Ông là khuôn mặt tiêu biểu vượt trội của thế hệ nhà thơ trẻ thời kỳ chống Mỹ .

Quảng cáo

Đặc điểm hồn thơ Nguyễn Khoa Điềm : có sự tích hợp giữa cảm hứng nồng nàn và suy tư sâu lắng của người tri thức về đất nước, con người Nước Ta .

Tác phẩm chính: Đất ngoại ô (thơ, 1972), Mặt đường khát vọng (trường ca, 1974), Ngôi nhà có ngọn lửa ấm (thơ, 1986), Thơ Nguyễn Khoa Điềm (tuyển chọn, 1990), Cõi lặng (thơ, 2007).

2. Tác phẩm

Đoạn trích Đất nước (phần đầu chương V của trường ca) là một trong những đoạn thơ hay về đề tài đất nước trong thơ Việt Nam hiện đại.

II. Hướng dẫn soạn bài

Câu 1 (trang 122 sgk Ngữ Văn 12 Tập 1):

* Bố cục : 2 phần

Quảng cáo

   – Phần 1 (từ đầu đến Làm nên đất nước muôn đời): Nói về những khám phá mới mẻ của đất nước trong cảm nhận của Nguyễn Khoa Điềm.

   – Phần 2 (còn lại): Khai thác sâu tư tưởng cốt lõi “Đất Nước của nhân dân”.

* Trình tự triển khai mạch suy nghĩ và cảm xúc của tác giả trong đoạn trích: trình bày cảm nhận về đất nước từ nhiều phương diện khác nhau và lí giải của tác giả về đất nước, tập trung làm nổi bật tư tưởng “Đất Nước của nhân dân”.

Câu 2 (trang 122 sgk Ngữ Văn 12 Tập 1):

Cảm nhận về đất nước trong phần đầu của đoạn trích :
– Những tò mò của Nguyễn Khoa Điềm về cuội nguồn đất nước : Truy tìm ngọn nguồn của đất nước : Đất nước có trong những cái ngày xửa thời xưa mẹ thường hay kể, mở màn với miếng trầu bà ăn, khi dân mình biết trồng tre đánh giặc, có trong tập tục tóc mẹ bới sau đầu, có trong tình nghĩa mẹ cha, có trong hoạt động và sinh hoạt thường ngày của nhân dân lao động : cái kèo, cột, hạt gạo, …
→ Đất nước bình dị, thân thiện mà thiêng liêng, tò mò mới mẻ và lạ mắt, thân thiện của Nguyễn Khoa Điềm cho thấy đất nước trong thông thường mà cao quý, có cái hàng ngày mà vĩnh hằng .
– Những tò mò của Nguyễn Khoa Điềm về khái niệm đất nước
+ Đất nước gắn liền với khoảng trống của tình yêu đôi lứa .

       + Đất nước gắn liền với không gian sinh tồn của nhân dân: nơi dân mình đoàn tụ, là nơi chim về, là nơi rồng ở.

+ Đất nước gắn liền với thời hạn lịch sử vẻ vang : nhà thơ chắt lọc những hình tượng tiêu biểu vượt trội từ thần thoại cổ xưa Lạc Long Quân, Âu Cơ gợi ra một đất nước bình dị, dễ mến và lấp lánh lung linh sắc màu lịch sử một thời .
– Trách nhiệm của mỗi người so với đất nước
+ Trong thời hiện tại : Khẳng định trong anh và em, trong mỗi người nói chung đều sống sót một phần đất nước, đất nước hóa thân vào huyết mạch mỗi người .

      + Mơ về tương lai: “Mai này con ta lớn lên… ngày tháng mơ mộng”

→ Tác giả đã bộc lộ cái nhìn sáng sủa về đất nước, nêu nghĩa vụ và trách nhiệm của mỗi người so với đất nước .

Quảng cáo

Câu 3 (trang 122 sgk Ngữ Văn 12 Tập 1):

Tư tưởng “ Đất nước của nhân dân ” được biểu lộ :
* Nhân dân góp thêm phần tô điểm cho đất nước
– Cách nhìn mới của Nguyễn Khoa Điềm về danh lam thắng cảnh .
– Những danh lam thắng cảnh được chọn khắp ba miền Bắc – Trung – Nam tiêu biểu vượt trội cho nét đẹp lịch sử vẻ vang, văn hóa truyền thống, tư tưởng của dân tộc bản địa ta .
– Những hình tượng kì thú của vạn vật thiên nhiên, đất nước chỉ trở thành danh lam thắng cảnh nhờ những truyện cổ tích thần thoại cổ xưa của dân gian đã phủ lên nó chiếc áo lấp lánh lung linh lịch sử một thời .
* Nhân dân là những con người làm ra lịch sử dân tộc
– Nhân dân là những anh hùng
– Nhân dân là những con người rất là bình dị .
– Điểm quy tụ và đỉnh điểm cảm hứng của nhân vật trữ tình về đất nước được kết tinh qua :
Đất nước này là Đất Nước của nhân dân

       Đất nước của Nhân dân

        Nguyễn Khoa Điềm đã khẳng định nhân dân là linh hồn của đất nước. Cụm từ đất nước của nhân dân nhắc lại hai lần xoáy sâu vào tư tưởng đó.

– Vai trò của đất nước, của nhân dân với thế hệ trẻ ngày hôm nay .
– Tác giả tin yêu vào một tương lai tốt đẹp của đất nước sẽ mở ra .

Câu 4 (trang 123 sgk Ngữ Văn 12 Tập 1):

Trong đoạn trích Đất Nước, tác giả sử dụng nhiều chất liệu văn học và văn hóa dân gian từ ca dao, tuc ngữ, đến truyền thuyết, phong tục,…

Các chất liệu này khi đưa vào bài thơ đã được nhà thơ sáng tạo lại vì thế mà vừa quen thuộc lại vừa mới lạ.Ví dụ: Con chim phượng hoàng bay về hòn núi bạc, Yêu em từ thuở trong nôi,…các hình ảnh, mô típ nghệ thuật của văn học văn hóa dân gian để làm nên câu thơ, ý thơ của nhà văn (ngày xửa ngày xưa, gừng cay muối mặn…)

→ Tác dụng: Tác giả đã gợi mở được một không gian nghệ thuật, một không khí, một giọng điệu riêng đưa người đọc vào một thế giới đẹp đẽ, lãng mạn của ca dao, giọng điệu truyền thuyết dân gian nhưng vẫn mang màu sắc hiện đại.

Bài giảng: Đất Nước (Nguyễn Khoa Điềm) – Cô Vũ Phương Thảo (Giáo viên VietJack)

Xem thêm những bài Soạn văn lớp 12 cực ngắn, hay khác :

Ngân hàng trắc nghiệm miễn phí ôn thi THPT Quốc Gia tại khoahoc.vietjack.com

Source: https://thomaygiat.com
Category : Điện Nước