Trang chủ Kỹ Thuật Số Victoria của Anh – Wikipedia tiếng Việt

Victoria của Anh – Wikipedia tiếng Việt

Đối với những định nghĩa khác, xem Victoria ( khuynh hướng )

Victoria của Liên hiệp Anh (Alexandrina Victoria; 24 tháng 5 năm 1819 – 22 tháng 1 năm 1901) là Nữ vương Vương quốc Anh từ ngày 20 tháng 6 năm 1837 cho đến khi bà qua đời. Bà cũng nhận thêm danh hiệu Nữ hoàng Ấn Độ vào ngày 1 tháng 5 năm 1876. Triều đại Victoria kéo dài 63 năm 7 tháng, dài thứ 2 sau Nữ vương Elizabeth II. Vương quốc Anh dưới sự trị vì của bà là một thời kỳ thay đổi về công nghiệp, văn hóa, chính trị, khoa học và quân sự, và được đánh dấu bằng một sự mở rộng của Đế quốc Anh.

Bà là con gái của Vương tử Edward Công tước xứ Kent và Strathearn ( con trai thứ tư của Vua George III ) và Victorie xứ Sachsen-Coburg-Saalfeld. Sau khi cả ông nội và cha đều qua đời vào năm 1820, Victoria được nuôi dưỡng dưới sự giám sát ngặt nghèo của mẹ và người giám sát, John Conroy. Năm 18 tuổi, bà thừa kế ngai vàng sau khi ba anh trai của cha qua đời mà không có con hợp pháp để nối dõi. Mặc dù là Nữ vương của một quốc gia theo chính sách quân chủ lập hiến, Victoria đã kín kẽ tạo tác động ảnh hưởng đến những chủ trương của cơ quan chính phủ và việc chỉ định Bộ trưởng ; Với công chúng, bà trở thành một hình tượng vương quốc với những tiêu chuẩn đạo đức nghiêm khắc ..

Victoria kết hôn với người em họ là Công tử Albrecht xứ Sachsen-Coburg và Gotha vào năm 1840. Con cái của họ kết hôn với các vương thất và quý tộc trên khắp lục địa, từ đó bà có biệt hiệu “Người bà của châu Âu“, cùng với đó là sự lan truyền của bệnh máu khó đông bẩm sinh từ Victoria tới con cháu của bà ở khắp các vương thất, hoàng thất châu Âu. Sau khi chồng qua đời năm 1861, Victoria bước vào thời kỳ để tang và tránh xuất hiện trước công chúng. Do sự ẩn dật của Victoria, chủ nghĩa Cộng hòa ở Vương quốc Anh tạm thời tạo được thế lực, nhưng trong nửa sau triều đại Victoria, bà đã khôi phục lại danh tiếng cho mình. Lễ kỷ niệm Vàng và Kim cương của Victoria của Anh là những mốc lịch sử được ăn mừng rộng khắp. Victoria băng hà trên Đảo Wight năm 1901. Bà là quân vương cuối cùng thuộc Nhà Hanover, con trai của bà, Edward VII, kế vị ngai vàng và trở thành quân vương đầu tiên của nhà Saxe-Coburg và Gotha.

Victoria ở tuổi lên 4Chân dung Victoria (bốn tuổi) của Stephen Poyntz Denning, 1823
Cha của Victoria là Vương tử Edward, Công tước xứ Kent và Strathearn, con trai thứ tư của vua George III. Cho đến năm 1817, cháu gái của Edward, Vương tôn nữ Charlotte xứ Wales, là cháu nội hợp pháp duy nhất của George III. Cái chết của bà vào năm 1817 đã dẫn đến một cuộc khủng hoảng cục bộ liên tục gây áp lực đè nén lên Công tước xứ Kent và những vương tử chưa lập mái ấm gia đình và sinh con .Năm 1818, Vương tử Edward kết hôn với Victorie xứ Sachsen-Coburg-Saalfeld, một Vương phi người Đức góa chồng có hai con, Carl ( 1804 – 1856 ) và Feodora ( 1807 – 1872 ) từ cuộc hôn nhân gia đình tiên phong với Thân vương xứ Leiningen. Anh trai của bà, Leopold là người chồng góa của Công chúa Charlotte. Đứa con duy nhất của Công tước và Công tước phu nhân xứ Kent, Victoria, chào đời lúc 4 : 15 sáng ngày 24 tháng 5 năm 1819 tại Cung điện Kensington ở London. [ 1 ]

Victoria được Đức Tổng Giám mục Canterbury, Charles Manners-Sutton làm lễ rửa tội riêng vào ngày 24 tháng 6 năm 1819 trong Phòng Cupola tại Cung điện Kensington.[2] Bà được đặt tên thánh là Alexandrina theo tên một trong những người đỡ đầu của bà, Hoàng đế Aleksandr I của Nga và mẹ bà, Victoria. Những cái tên khác được đề xuất bởi cha mẹ bà – Georgina (hoặc Georgiana), Charlotte và Augusta – đã bị loại bỏ theo chỉ dụ của người bác cả George, Nhiếp chính vương.[3]

Khi sinh ra, Victoria đứng thứ năm trong dòng kế vị sau bốn người con trai cả của George III : Nhiếp chính vương ( sau này là George IV ) ; Frederick, Công tước xứ York ; William, Công tước xứ Clarence ( sau này là William IV ) ; và cha của Victoria, Edward, Công tước xứ Kent. [ 4 ] Nhiếp chính vương không có người con hợp pháp nào còn sống và Công tước xứ York không có con ; hơn nữa, cả hai đều xa lánh những người vợ đều đã qua tuổi sinh đẻ, vì thế hai ông đều không có năng lực sinh thêm con hợp pháp .Hoàng tử William và cha của Victoria là Edward cùng kết hôn vào một ngày vào năm 1818, nhưng cả hai cô con gái hợp pháp của William đều mất khi còn nhỏ. Người tiên phong trong số này là Công chúa Charlotte, người sinh ra và qua đời vào ngày 27 tháng 3 năm 1819, hai tháng trước khi Victoria chào đời. Cha của Victoria qua đời vào tháng 1 năm 1820, khi Victoria chưa đầy một tuổi. Một tuần sau, ông nội bà, Quốc vương George III băng hà. Con trai cả của ông là George IV kế vị. Victoria sau đó đứng thứ ba trên ngai vàng sau Frederick và William. Con gái thứ hai của William, Công chúa Elizabeth xứ Clarence, chỉ sống được mười hai tuần từ ngày 10 tháng 12 năm 1820 đến ngày 4 tháng 3 năm 1821, trong thời hạn đó, Victoria đứng thứ tư. [ 5 ]Công tước xứ York mất năm 1827, tiếp theo là George IV năm 1830 ; ngai vàng liên tục được truyền cho người em trai còn sống duy nhất, William IV, và Victoria trở thành người thừa kế. Đạo luật Nhiếp chính 1830 đã đặc biệt quan trọng lao lý mẹ của Victoria, Công tước phu nhân xứ Kent, sẽ giữ vai trò nhiếp chính trong trường hợp Vua William băng hà khi Victoria vẫn còn ở tuổi vị thành niên. [ 6 ] Vua William không tin yêu vào năng lực nhiếp chính của Công tước phu nhân, vào năm 1836, ông công bố trước sự hiện hữu của bà rằng ông muốn sống cho đến sinh nhật lần thứ 18 của Victoria để năng lực xảy ra nhiếp chính không còn khả thi. [ 7 ]

Người thừa kế hợp pháp[sửa|sửa mã nguồn]

Thời thơ ấu[sửa|sửa mã nguồn]

Tranh chân dung Victoria cùng với chú chó cưng Dash của George Hayter, 1833

Sau này Victoria mô tả thời thơ ấu của mình là “khá u sầu”.[8] Công tước phu nhân xứ Kent cực kỳ bao bọc và Victoria gần như bị tách biệt với những đứa trẻ khác theo cái gọi là “Hệ thống Kensington“, một bộ quy tắc và giao thức phức tạp được thiết lập bởi Công tước phu nhân và John Conroy, một người đầy tham vọng và độc đoán được đồn đại là tình nhân của mẹ bà.[9] Hệ thống Kensington đã ngăn Victoria tiếp xúc những người mà mẹ bà và Conroy không ưa (bao gồm hầu hết họ hàng bên nội), và qua đó khiến cô bé yếu đuối và phụ thuộc vào họ.[10] Mẹ bà xa lánh Cung điện vì bà thấy chướng tai gai mắt bởi sự hiện diện của những đứa con ngoài giá thú của người anh chồng, Vua William.[11]

Victoria dùng chung phòng ngủ với mẹ mỗi tối, học với những gia sư riêng theo thời hạn biểu định kỳ và dành hàng giờ chơi với búp bê và chú chó cưng Dash. [ 12 ] Bà học tiếng Pháp, tiếng Đức, tiếng Ý và tiếng Latin [ 13 ] nhưng chỉ nói tiếng Anh ở nhà. [ 14 ]Năm 1830, Công tước phu nhân xứ Kent cùng Conroy đưa Victoria băng qua vùng TT nước Anh để thăm đồi Malvern, dừng chân tại những thị xã và những ngôi nhà nông thôn tuyệt đẹp ven đường. [ 15 ] Những hành trình dài tựa như đến những vùng khác của Anh và xứ Wales được triển khai vào năm 1832, 1833, 1834 và 1835. Trái với sự không dễ chịu của người bác là Nhà Vua, Victoria đã được nghênh đón nhiệt tình ở mỗi điểm dừng. [ 16 ] Vua William đã so sánh những chuyên đi đó với những Cuộc xâm nhập vinh quang và quan ngại rằng họ đã biến cô cháu gái Victoria thành đối thủ cạnh tranh chứ không phải là người thừa kế của ông. [ 17 ] Victoria cũng không thích những chuyến đi ; việc Open liên tục trước công chúng khiến bà stress, ốm yếu, và có rất ít thời hạn để nghỉ ngơi. [ 18 ] Bà phản đối với nguyên do người bác không chấp thuận đồng ý, nhưng mẹ bà đã bác bỏ những lời phàn nàn vì bị thôi thúc bởi sự ghen tị và buộc Victoria phải liên tục hành trình dài. [ 19 ]Tại Ramsgate vào tháng 10 năm 1835, Victoria bị sốt cao, còn ngài Conroy bắt đầu cho rằng là sự vờ vịt của trẻ con. [ 20 ] Trong khi Victoria bị ốm, ngài Conroy và Công tước phu nhân đã cố thuyết phục để đưa ông trở thành thư ký riêng của bà nhưng bất thành. [ 21 ]

Thời niên thiếu[sửa|sửa mã nguồn]

Khi bước sang tuổi thiếu niên, Victoria đã chống lại những nỗ lực không biết chán của hai người để chỉ định ông ta làm nhân viên cấp dưới. [ 22 ] Khi đã trở thành Nữ hoàng, Victoria đã ra lệnh cấm sự hiện hữu nhưng ông ta vẫn ở trong nhà mẹ bà. [ 23 ]Đến năm 1836, chú ruột của Victoria, Leopold, người đã trở thành Vua của người Bỉ kể từ năm 1831, có dự tính mai mối bà cho Công tử Albert, con trai của anh trai Ernest I, Công tước xứ Saxe-Coburg và Gotha. Leopold đã sắp xếp mời vương thân xứ Coburg đến thăm mẹ của Victoria vào tháng 5 năm 1836, với mục tiêu ra mắt Victoria với Albert. [ 24 ] [ 25 ]Tuy nhiên người bác, vua William IV của Anh không gật đầu bất kể mối quan hệ nào với Coburgs và thay vào đó, ủng hộ cuộc hôn nhân gia đình với Vương tử Alexander của Hà Lan, con trai thứ hai của Quốc vương Willem II. [ 26 ]Về phía Victoria đã nhận thức được toan tính hôn nhân gia đình khác nhau và tráng lệ phớt lờ những Vương tử đủ điều kiện kèm theo. [ 27 ] Trong nhật ký của mình, bà đã thích việc kết bạn với hoàng tử Albert ngay từ đầu. Sau chuyến thăm, cô viết : ” [ Albert ] cực kỳ đẹp trai, tóc anh có màu giống như của ta, đôi mắt anh ấy to và xanh, anh ấy có chiếc mũi đẹp và cái miệng rất ngọt với hàm răng đẹp, nhưng nét duyên dáng trên vẻ mặt anh ấy là biểu cảm, đó là điều mê hoặc nhất. ” [ 28 ] Còn về Alexander, được bà diễn đạt là ” rất chất phác “. [ 29 ]

Victoria đã viết thư cho vua Leopold, người mà bà xem là “cố vấn tốt nhất và tử tế nhất”,[30] để cảm ơn ông “vì viễn cảnh hạnh phúc tuyệt vời mà chú đã góp phần đem đến cho cháu, về con người của Albert thân yêu … Anh ấy sở hữu mọi phẩm chất có thể mong muốn để khiến cháu hạnh phúc mỹ mãn. Anh ấy rất nhạy cảm, rất tốt bụng, rất tốt, và cũng rất đáng yêu. Anh có vẻ ngoài dễ chịu và diện mạo khiến người khác say đắm nhất mà một người có thể gặp.“[31] Tuy nhiên, ở tuổi 17, Victoria dù quan tâm đến Albert nhưng vẫn chưa sẵn sàng kết hôn. Hai bên gia đình đã không tiến hành lễ đính hôn chính thức, nhưng đảm bảo hôn lễ sẽ diễn ra đúng hạn.[32]

Tranh Victoria tại House Lords, khi bà đã là nữ vương

Thời kì đầu trị vì[sửa|sửa mã nguồn]

Tranh Victoria khi lên ngôi vào năm 1838, trên tay phải cầm quyền trượng, đầu đội Vương miện Nhà nước Đế chế

Victoria được 18 tuổi vào ngày 24 tháng 5 năm 1837, và do đó vấn đề nhiếp chính không cần phải xem xét nữa. Vào ngày 20 tháng 6 năm ấy, William IV chết khi 71 tuổi, và Victoria trở thành Nữ vương của Vương quốc Liên hiệp Anh. Trong nhật ký của mình, bà viết: [“Ta được mẹ đánh thức vào lúc 6 giờ, bà nói Tổng giám mục xứ Canterbury và Huân tước Conyngham đang ở đây và muốn được gặp ta. Ta ra khỏi giường và vào phòng khách (chỉ khoác thêm áo choàng) và đi một mình, và gặp họ. Sau đó Huân tước Conyngham cho ta biết rằng người bác đáng thương của ta, nhà Vua, đã không còn nữa, ông băng hà vào 2 giờ 12 phút sáng nay, và do đó Ta là “Nữ vương”][33].

Các văn bản chính thức chuẩn bị cho ngày đầu tiên lên ngôi của Nữ vương cho rằng tên bà là [Alexandrina Victoria], nhưng tên thánh của bà không làm bà ưng ý và không được sử dụng lại lần nữa[34]. Từ năm 1714, các vị vua nước Anh kiêm quyền cai trị lãnh địa Tuyển hầu quốc (về sau là Vương quốc) Hannover ở Đức, nhưng dưới Đạo luật Salic, phụ nữ không được có mặt trong dòng dõi kế vị của Hanover. Trong khi Victoria được thừa hưởng toàn bộ lãnh thổ và thuộc địa của Anh, Hanover đã trao chức vua cho người chú ít tiếng tăm của bà là Công tước xứ Cumberland và Teviotdale, chính là Quốc vương Ernest Augustus I của Hanover. Ông là người kế vị hợp pháp cho đến khi bà kết hôn và có con[35].

Trong thời hạn bà lên ngôi, cơ quan chính phủ được chỉ huy bởi thủ tướng chính phủ nước nhà thuộc đảng Whig, Huân tước Melbourne. Ông đã ảnh hưởng tác động rất can đảm và mạnh mẽ đến vị Nữ vương thiếu kinh nghiệm tay nghề chính trị, và bà tin cậy trao cho ông chức cố vấn. [ 36 ] Charles Greville cho rằng ông Melbourne góa vợ và không có con này ” thú vị một cách nồng nhiệt so với Nữ vương chính do có lẽ rằng ông xem bà là đứa con gái mà ông đã từng có trước kia “, và Victoria có lẽ rằng cũng xem ông như một người cha. [ 37 ] Lễ đăng quang Nữ vương diễn ra vào ngày 28 tháng 6 năm 1838, và bà trở thành vị quốc chủ tiên phong sinh sống tại Cung điện Buckingham. [ 38 ] Bà hưởng thu nhập của những Công tước Lancaster và Cornwall, và được cấp tiền nghị viện 385 000 bảng một năm. Bà rất thận trọng khi trả những khoản nợ cho cha mình. [ 39 ]Vào buổi đầu triều đại, Victoria rất được quần chúng thương mến, [ 40 ] nhưng khét tiếng của bà đã phải trải qua một mưu đồ triều đình vào năm 1839 khi một trong những thị nữ của mẹ bà, Quý bà Flora Hastings, với cái bụng ngày càng to ( thực ra là bị khối u ) và bị đồn đại rằng bà đang mang thai ngoài giá thú với Sir John Conroy. [ 41 ] Victoria đã tin những lời đồn thổi này. [ 42 ] Nữ vương rất ghét Conroy, và khinh miệt ” Bà Flora ghê tởm ” ấy, [ 43 ] chính do bà ta đã thông đồng với Conroy và Bà Công tước xứ Kent đặt ra Hệ thống Kensington. [ 44 ] Ban đầu, Bà Flora khước từ một cuộc kiểm tra sức khỏe thể chất rõ ràng, cho đến giữa tháng hai thì bà cũng chấp thuận đồng ý, và tác dụng là Bà Flora vẫn còn trinh trắng. [ 45 ] Conroy, mái ấm gia đình Hasting và Đảng Bảo thủ trái chiều đã tổ chức triển khai một cuộc hoạt động phần đông và lôi kéo Nữ vương trong việc truyền những tin đồn thổi không đúng thực sự về Bà Flora. [ 46 ] Khi Bà Flora chết vào tháng 7, khám nghiệm tử thi phát hiện một khối u lớn trong gan của bà đã sưng to ra phần bụng. [ 47 ] Khi Open trước công chúng, Victoria đã bị chế giễu và gọi là ” Bà Melbourne “. [ 48 ]Vào năm 1839, Melbourne từ chức sau khi Đảng Cấp tiến và Đảng Bảo Thủ ( cả hai đảng mà Victoria rất ghét ) bỏ phiếu cho một dự luật để hủy bỏ hiến pháp ở Jamaica. Dự luật xóa bỏ quyền lực tối cao chính trị của những chủ đồn điền đang kháng cự những phương sách tương quan đến việc bãi bỏ nô lệ. [ 49 ] Nữ vương đã ủy thác cho một thành viên của Đảng Bảo thủ, ông Robert Peel, xây dựng một nhà nước mới. Vào thời gian đó, theo thường lệ thì Thủ tướng sẽ chỉ định những thành viên thường là liên minh chính trị của ông ta và vợ chồng của họ. Nhiều Thị nữ của Nữ vương là vợ của những thành viên đảng Whig, và Peel có dự trù sửa chữa thay thế họ bằng những bà vợ của thành viên đảng Bảo thủ. Vào thời gian mà sau này gọi là ” cuộc khủng hoảng cục bộ phòng ngủ “, Victoria nghe theo lời của Melbourne, đã phản đối sự xóa bỏ đó của Thủ tướng. Peel khước từ cầm quyền dưới sự áp đặt hạn chế của Nữ vương, và do đó ông đã từ bỏ phận sự của mình, được cho phép Melbourne phục sinh chức vụ. [ 50 ]
Tranh vẽ hôn lễ giữa Victoria của Anh và Prince Albert, bởi George Hayter.

Mặc dù là Nữ vương, nhưng một người phụ nữ trẻ chưa lập gia đình như Victoria theo tục lệ thường phải ở với mẹ, mặc cho sự bất hòa giữa hai mẹ con do Hệ thống Kensington cộng với việc mẹ Nữ vương vẫn tiếp tục dựa dẫm vào John Conroy.[51] Mẹ của bà bị đưa đến một căn phòng biệt lập trong Cung điện Buckingham, và Victoria thường từ chối gặp mẹ mình.[52] Khi Victoria phàn nàn với Melbourne (Thủ tướng Anh thời kì đầu bà lên ngôi) rằng sự gần gũi như thế với mẹ có thể làm cho bà “dằn vặt đau khổ trong nhiều năm”, Melbourne rất thông cảm nhưng ông nói rằng điều đó có thể tránh được bằng hôn nhân, cái mà Victoria gọi là một “khả năng bất ngờ” (nguyên văn: shocking alternative).[53]

Bà có vẻ như lấy làm hứng thú về tri thức của Albert cho vai trò tương lai của ông chính là người chồng của bà, nhưng bà kháng cự lại những nỗ lực đẩy bà vào hôn nhân gia đình. [ 54 ] Victoria liên tục khen ngợi Albert trong chuyến viếng thăm thứ hai của ông vào tháng 10 năm 1839. Albert và Victoria đã yêu quý nhau và Nữ vương cầu hôn ông vào ngày 15 tháng 10 năm 1839, chỉ năm ngày sau khi ông đến Windsor. [ 55 ] Họ đã kết hôn vào ngày 10 tháng 2 năm 1840 tại Nhà nguyện Vương thất của Cung điện St. Jame, Luân Đôn. Bà dành cả buổi tối sau lễ cưới nằm trên giường ngủ trong cơn nhức đầu, nhưng vẫn kịp viết một cách đê mê trong cuốn nhật ký của chính bà :

Ta chưa bao giờ, chưa bao giờ có một buổi tối như thế này!!! Albert yêu dấu yêu dấu nhất nhất của ta… tình yêu và tình cảm quá mức anh trao cho ta nặng trĩu và hạnh phúc mà ta không bao giờ có thể hi vọng được cảm nhận như thế trước đây! Anh siết chặt ta trong cánh tay của anh ấy, và chúng ta đã hôn nhau lần nữa và lần nữa! Vẻ đẹp của anh, sự ngọt ngào và lịch lãm của anh – thật sự ta không bao giờ có thể cảm ơn đủ khi có một Người chồng!… để có thể được gọi bằng những cái tên âu yếm, ta chưa bao nghe ai gọi ta như thế bao giờ – là niềm hạnh phúc và xa hơn là niềm tin! Ôi! Đây là ngày hạnh phúc nhất trong đời ta![56][57]

Sau khi kết hôn, vương tế Albert trở thành một cố vấn chính trị quan trọng đồng thời là người bạn đời tri kỷ của Nữ vương, thế chỗ cho Huân tước Melbourne vốn là một nhân vật có ảnh hướng lớn lao trong nửa đầu đời của Nữ vương. [ 58 ] Mẹ của Victoria đã bị đuổi ra khỏi hoàng cung đến Nhà Ingestre tại Quảng trường Belgrave. Sau khi Vương nữ Augusta qua đời vào năm 1840, mẹ của Victoria bị chuyển đến cả dinh thự Clarence và Frogmore. [ 59 ] Nhờ sự hòa giải của Albert mà mối quan hệ giữa hai mẹ con từ từ được cải tổ [ 60 ]
Tranh in thạch đương đại vẽ cảnh Edward Oxford đang cố ám sát Victoria vào năm 1840
Trong thời hạn Victoria mang thai đứa con tiên phong vào năm 1840, trong những tháng tiên phong kết hôn, Edward Oxford lúc đó mới mười tám tuổi đã cố gắng nỗ lực ám sát bà khi bà đang ngồi xe ngựa với Vương tế Albert trên đường đến thăm mẹ, Bà Công tước xứ Kent. Oxford đã bắn hai phát súng, nhưng cả hai lần đều không trúng. Hắn ta đã bị gán cho tội danh phản quốc, nhưng lại được trắng án vì người ta cho rằng hắn bị điên. [ 61 ] Hậu quả trực tiếp của cuộc tiến công chính là sự nổi tiếng của Victoria ngày càng cao, giảm thiểu những sự bất bình lâu nay trong vấn đề của thị nữ Hastings và cuộc khủng hoảng cục bộ giường ngủ. [ 62 ] Con gái của bà cũng tên là Victoria, sinh vào ngày 21 tháng 11 năm 1840. Nữ vương ghét việc mang thai, [ 63 ] bà chán ghét việc cho con bú, [ 64 ] và nghĩ rằng những đứa bé mới sinh đều xấu xí. [ 65 ] Tuy vậy, bà và Albert liên tục có thêm 8 đứa con .Gia đình Victoria được quản trị bởi giáo sư kiêm nhũ mẫu từ thời nhỏ của Victoria là Nữ Nam tước Louise Lehzen đến từ Hanover. Bà Lehzen có một sức tác động ảnh hưởng lớn đến Victoria của Anh khi còn nhỏ trong thực trạng bị Bà Công tước xứ Kent giám sát, và chính Lehzen đã khuyến khích Victoria chống lại Hệ thống Kensington [ 66 ]. Tuy nhiên, vương tế Albert lại cho rằng Lehzen không có trình độ, và sự quản trị tồi tệ của bà rình rập đe dọa cho sức khỏe thể chất con gái ông. Sau một loạt những cuộc tranh cãi điên tiết giữa Victoria và Albert về yếu tố này, Lehzen được cho về hưu, và mối quan hệ thân thương giữa Nữ vương và bà Lehzen xem như chấm hết dù hai người vẫn giữ liên lạc qua thư từ suốt nhiều năm sau đó. [ 67 ]

Giai đoạn 1842 đến 1860[sửa|sửa mã nguồn]

Victoria những năm 1843
Ngày 29 tháng 5 năm 1842, lúc Victoria đang ngồi trên xe ngựa diễu hành qua The Mall, Luân Đôn, John Francis đã nhắm bắn vào vai bà bằng một khẩu súng lục nhưng không trúng, ông ta đã trốn thoát. Ngày hôm sau, Victoria cũng đi theo đúng lộ trình trên, mặc dầu xe đi nhanh hơn và đông người hộ tống hơn, nhằm mục đích khiêu khích Francis triển khai thủ đoạn lần thứ hai để vây bắt ông ta. Theo kế hoạch, Francis nhắm súng vào bà, nhưng ông ta bị khống chế bởi những công an mặc thường phục, và bị kết tội phản quốc .Ngày 3 tháng 7, hai ngày sau khi án tử hình dành cho Francis được giảm thành khổ sai chung thân, John William Bean cũng cố gắng nỗ lực ám sát Nữ vương bằng một khẩu súng, nhưng khẩu súng nhét đầy giấy và thuốc lá, và có quá ít thuốc súng. [ 68 ] Edward Oxford đã được công bố trắng án vào năm 1840. và Bean bị phán quyết 18 tháng tù giam. [ 69 ] Trong một cuộc tiến công tựa như năm 1849, một người thất nghiệp từ Ireland là William Hamilton bắn một khẩu súng lục chứa thuốc bột vào xe ngựa của Victoria khi bà đang diễu hành qua Constitution Hill, Luân Đôn. [ 70 ] Năm 1850, Nữ vương bị thương khi bị tiến công bởi một cựu sĩ quan bị nghi là mắc chứng rối loạn thần kinh, Robert Pate. Khi Victoria đang ngồi trong chiếc xe ngựa, Pate đánh bà bằng gậy, khiến bà xiểng liểng và bị bầm ở trán. Cả Hamilton và Pate đều bị phán quyết lưu đày 7 năm. [ 71 ] Sự ủng hộ dành cho Melbourne tại Hạ viện giảm đi dần vào những năm đầu thời Victoria, và trong cuộc tuyển cử 1841 đảng Whig bị vượt mặt. Peel trở thành Thủ tướng mới, và những Quý cô hầu phòng có liên hệ với đảng Whig bị sửa chữa thay thế. [ 72 ]
Bức ảnh công khai đầu tiên của Victoria, khoảng năm 1845[73]
Năm 1845, ở Ireland xảy ra dịch bạc lá khoai. [ 74 ] Trong bốn năm tiếp theo hơn một triệu người Ireland đã chết và một người khác phải di cư trong một thảm họa gọi là nạn đói lớn. [ 75 ] Ở Ireland, Victoria được tôn xưng ” Nữ vương trong nạn đói “. [ 76 ] [ 77 ] Cá nhân bà đã quyên góp £ 2,000 cho Hội cứu trợ Anh, nhiều hơn bất kể nhà hỗ trợ vốn nào khác trong nạn đói lần đó, [ 78 ] và cũng ủng hộ chủ trương Maynooth Grant ( thiết kế xây dựng và trợ cấp cho một chủng viện Công giáo ở Ireland ) cho người Công giáo Roma ở Ireland, mặc cho sự phản đối của phe Tin Lành. [ 79 ] Câu chuyện kể rằng bà chỉ trích ra £ 5 để viện trợ cho người Ireland, và trong cùng một ngày đã biếu số tiền tựa như cho Battersea Dogs Home ( nơi dành cho chó và mèo long dong ), là một chuyện hoang đường được bịa ra từ cuối thế kỉ XIX. [ 80 ]

Năm 1846, chính phủ của Peel đối diện với một cuộc khủng hoảng liên quan đến việc bãi bỏ Đạo luật Ngũ cốc. Nhiều thành viên đảng Tory (như hiện nay gọi là Đảng Bảo thủ phản đối việc bãi bỏ này, nhưng Peel, một vài đảng viên Tory (“Peelites”), phần lớn đảng viên Whig và Victoria ủng hộ nó. Peel từ chức năm 1846, sau khi chỉ dụ bãi bỏ suýt nữa là được thông qua, và được thay thế bởi Lord John Russell.[81] Về đối ngoại, Victoria chú trọng đến việc cải thiện quan hệ giữa Anh và Pháp.[82] Bà đích thân đến thăm Vương thất Pháp hoặc tổ chức nhiều cuộc viếng thăm giữa các thành viên Vương thất Anh với nhà Orleans, họ có quan hệ hôn nhân với nhau thông qua dòng họ Coburgs. Năm 1843 và 1845, bà cùng Albert cư ngụ một thời gian với vua Louis Philippe I tại château d’Eu thuộc Normandy; bà là vị quân vương đầu tiên của đảo Anh đến thăm Pháp quốc kể từ sau cuộc gặp giữa Henry VIII của Anh và François I của Pháp trong sự kiện Field of the Cloth of Gold năm 1520.[83] Khi Louis Philippe có chuyến thăm đáp lại năm 1844, ông trở thành vị Quân vương Pháp đầu tiên đến thăm một vị Quân vương Anh.[84] Louis Philippe bị lật đổ trong cách mạng 1848, và sang sống lưu vong ở Anh.[85]

Lúc cảm xúc sợ hãi lên đến cao điểm khi một cuộc cách mạng nổ ra ở Vương quốc Anh vào tháng 4 năm 1848, Victoria và mái ấm gia đình bà rời Luân Đôn đến một nơi bảo đảm an toàn hơn là Osborne House, [ 86 ] thuộc hòn đảo Wight, ngôi nhà này họ đã mua và tái tạo lại năm 1845. [ 87 ] Cuộc biểu tình của người người Chartists và chủ nghĩa dân tộc bản địa Ireland thất bại vì không giành được đủ sự ủng hộ của quần chúng, và nỗi sợ hãi trôi qua nhanh gọn, không có bất kỳ rối loạn lớn nào trong nước. [ 88 ] Chuyến thăm tiên phong của Victoria tới Ireland năm 1849 có vẻ như như tương đối thành công xuất sắc, làm dịu đi sự stress, nhưng nó không ảnh hưởng tác động được lâu dài hơn so với sự pháp triển của chủ nghĩa dân tộc bản địa Ireland. [ 89 ]
Chân dung Victoria của Anh trong áo bào, vẽ bởi Winterhalter, năm 1859
nhà nước của Russell, dù phần nhiều là đảng Whig, nhưng lại không được Nữ vương ưa. [ 90 ] Bà cảm nhận được sự tiến công từ Bộ trưởng Ngoại giao, Lãnh chúa Palmerston, người tiếp tục hành vi mà không có hỏi quan điểm của cấp trên, bất kể là Thủ tướng nhà nước, hay Nữ vương. [ 91 ] Victoria phàn nàn với Russell rằng Palmerston đã gửi những công văn cho nguyên thủ nước khác mà bà không hề biết trước, nhưng Palmerston vẫn được giữ nguyên chức vụ trong chính phủ nước nhà và liên tục tự ý hành vi, dù rằng liên tục bị phản đối. Chỉ đến năm 1851 Palmerston mới bị không bổ nhiệm sau khi ông ta công bố là cơ quan chính phủ công nhận cuộc thay máu chính quyền của Louis-Napoleon Bonaparte ở Pháp mà không hỏi quan điểm của Thủ tướng. [ 92 ] Năm sau, Tổng thống Bonaparte tự xưng là Hoàng đế Napoleon III, trong thời hạn đó cơ quan chính phủ của Russell bị thay thế sửa chữa bởi một chính phủ nước nhà sống sót ngắn ngủi của Lãnh chúa Derby .Năm 1853, Victoria hạ sinh Vương tử thứ tám, Leopold, với sự trợ giúp của thuốc gây mê văn minh, chloroform. Victoria rất ấn tượng với cảm xúc nhẹ nhõm không đau đớn gì hết khi sinh con và bà liên tục dùng nó vào năm 1857 khi sinh Vương nữ út, Vương nữ Beatrice, mặc cho sự phản đối từ những giáo sĩ, họ coi đó là chống lại những giáo lý trong Kinh Thánh, và những bác sĩ và y tá, họ cho như vậy là nguy khốn. [ 93 ] Victoria hoàn toàn có thể đã mắc chứng trầm cảm sau nhiều lần vượt cạn. [ 94 ] Bức thư của Albert gửi cho Victoria có nội dung liên tục phàn nàn việc bà mất trấn áp bản thân. Ví dụ như, khoảng chừng một tháng sau khi Leopold chào đời, Albert phàn nàn trong một bức thư cho Victoria về chuyện bà ” liên tục kích động ” vì ” những chuyện vặt vãnh “. [ 95 ]Đầu năm 1855, cơ quan chính phủ của Lãnh chúa Aberdeen, người sửa chữa thay thế Derby, bị chỉ trích vì sự quản trị yếu kém so với quân đội Anh trong Chiến tranh Krym. Victoria định sắp xếp cho cả Derby và Russell cùng lập chính phủ nước nhà mới, nhưng không có đủ sự ủng hộ, và Victoria buộc phải chỉ định Palmerston làm Thủ tướng. [ 96 ] Napoleon III, từ sau Chiến tranh Krym trở thành liên minh của Anh, [ 94 ] đã tới thăm Luân Đôn vào tháng 4 năm 1855, và từ 17 đến 28 tháng 8 cùng năm Victoria và Albert có chuyến thăm đáp lại. [ 97 ] Napoleon III gặp hai vợ chồng Nữ vương tại Dunkirk rồi cùng họ tới Paris. Họ đến thăm triển lãm Universelle ( một mẫu sản phẩm trí tuệ của Albert trong Đại Triển lãm ) và lăng mộ Napoleon I tại Les Invalides ( tro cốt của ông ta được đưa về Pháp năm 1840 ), và là khách mời danh dự trong buổi khiêu vũ có tới 1,200 khách mời tại Cung điện Versailles. [ 98 ]

Ngày 14 tháng 1 năm 1858, một người tị nạn từ Ý đến Anh gọi là Orsini cố gắng ám sát Napoleon III bằng một quả bom chế tạo ra ở Anh.[99] Cuộc khủng hoảng ngoại giao sau đó dẫn đến bất ổn chính trị, và Palmerston từ chức. Derby được phục chức Thủ tướng.[100] Victoria và Albert đến dự buổi lễ khai trương của khu vực mới tại hải cảng quân sự của người Pháp thuộc Cherbourg ngày 5 tháng 8 năm 1858, trong một nỗ lực của Napoleon III để trấn an Anh quốc rằng những sự chuẩn bị về quân sự của ông nhằm mục tiêu là các nước khác. Trong lúc trở về Victoria viết thư cho Derby khiển trách ông vì tình trạng lạc hậu của hải quân hoàng gia so với Hải quân Pháp.[101] Chính phủ của Derby không tồn tại lâu, và vào tháng 6 năm 1859 Victoria lại triệu tập Palmerston trở lại.[102]

Khoảng 11 ngày sau vụ ám sát của Orsini ở Pháp, con gái lớn của Victoria kết hôn với Vương tử Friedrich Wilhelm của Phổ, người sau này trở thành Friedrich III, Hoàng đế Đức, ở Luân Đôn. Họ đã đính hôn từ tháng 9 năm 1855, khi Vương nữ Victoria mới 14 tuổi. Cuộc hôn nhân gia đình bị hoãn lại bởi lệnh của Nữ vương và Vương phu Albert cho đến khi Vương nữ lên 17. [ 103 ] Nữ vương và Albert hy vọng rằng con gái và con rể họ sẽ khuyến khích trào lưu tự do trong quy trình bành trướng của nước Phổ. [ 104 ] Victoria cảm thấy ” mắc bệnh trong trái tim ” khi nhìn con gái rời Anh để đến Đức ; ” Điều đó thực sự khiến Quả nhân rùng mình “, bà viết thư cho công chúa Victoria ( bà thường viết thư định kì cho con gái ), ” khi Quả nhân nhìn thấy sự niềm hạnh phúc, vui tươi vô tư của những em gái con, và nghĩ đến việc Quả nhân phải gả chúng đi – từng đứa từng đứa một. ” [ 105 ] Gần như đúng một năm sau đó, Vương nữ Victoria hạ sinh đứa cháu tiên phong của Nữ vương, Wilhelm, người về sau trở thành nhà vua ở đầu cuối của nước Đức .

Những năm góa phụ[sửa|sửa mã nguồn]

Tháng 3 năm 1861, mẹ của Victoria qua đời, Victoria ở bên cạnh bà trong giờ phút đó. Sau khi đọc những thư từ mà mẹ để lại, Victoria nhận ra rằng mẹ bà vốn rất yêu dấu bà ; [ 106 ] Bà rất đau lòng, và đổ lỗi cho Conroy và Lehzen vì ” thật gian ác ” khi li gián bà với mẹ bà. [ 107 ] Để san sẻ với người vợ đang cực kỳ đau buồn, [ 108 ] Albert gánh hết tổng thể việc làm của bà, dù cho chính ông cũng đang mắc bệnh đau dạ dày mãn tính. [ 109 ] Vào tháng 8, Victoria và Albert đến thăm con trai của họ, Thân vương xứ Wales, vốn đang tham gia một cuộc diễn tập quân sự chiến lược gần Dublin, và dành một vài ngày nghỉ ở Killarney. Vào tháng 11, Albert nghe phong phanh có tin đồn thổi rằng con trai ông đã ngủ với một đào hát người Ireland. [ 110 ] Trong nỗi kinh ngạc, Albert đi đến Cambridge, nơi Vương tử đang theo học, để giáp mặt với anh ta. [ 111 ] Vào đầu tháng 12, Albert rất không khỏe. [ 112 ] Ông bị chẩn đoán là mắc bệnh thương hàn bởi William Jenner, và qua đời vào ngày 14 tháng 12 năm 1861. Victoria trọn vẹn suy sụp. [ 113 ] Bà cho rằng cái chết của chồng bà là vì lo buồn cho cái thói trăng hoa của Thân vương xứ Wales. Ông đã bị ” giết chết bởi một thực tiễn đáng sợ “, bà nói. [ 114 ] Bà khởi đầu để tang và mặc đồ đen trong suốt quãng đời còn lại. Bà tránh Open trước công chúng, và hiếm khi đặt chân lên đường phố trong nhiều năm sau đó. [ 115 ] Cuộc sống ẩn dật này khiến bà có biệt danh ” góa phụ của Windsor “. [ 116 ]Việc Victoria tự mình tránh xa công chúng đã làm giảm lòng tin của người dân so với chế độ quân chủ, và khuyến khích chủ nghĩa cộng hòa có thời cơ tăng trưởng. [ 117 ] Bà cam kết ràng buộc sẽ thực thi đúng những trách nhiệm của bà trong cơ quan chính phủ, nhưng lại sống ẩn dật trong những hoàng cung vương thất của bà — Windsor Castle, Osborne House, và nơi ở tư nhân tại Scotland mà bà và Albert đã mua lại năm 1847, Lâu đài Balmoral. Tháng 3 năm 1864, một người biểu tình bị chặn lại trước cửa Cung điện Buckingham đã công bố ” những cơ ngơi hoa lệ này nên được cho thuê hay bán lại do tại hậu quả của sự xuống dốc tàn tạ của gia chủ nó “. [ 118 ] Cậu của bà, Leopold, viết thư khuyên bà nên Open trước công chúng. Bà chấp thuận đồng ý đến thăm khu vườn thuộc Thương Hội vườn hoàng gia tại Kensington và diễu hành trên đường phố Luân Đôn trên một chiếc xe ngựa. [ 119 ]
Victoria và John Brown tại Balmoral, ảnh chụp bởi George Washington Wilson khoảng năm 1863

Trong những năm 1860, Victoria ngày càng thân cận với một người đầy tớ đến từ Scotland, John Brown.[120] Có những tin đồn nhằm có mục đích nói về một mối quan hệ lãng mạn và thậm chí là một cuộc hôn nhân bí mật giữa họ được lưu truyền, và Nữ vương bị gọi là “Mrs. Brown”.[121] Câu chuyện về mối quan hệ giữa họ được chuyển thể thành một bộ phim công chiếu năm 1997 mang tên Mrs. Brown. Một bức họa của Sir Edwin Henry Landseer miêu tả Nữ vương và Brown đã được trưng bày tại Học viện hoàng gia, và Victoria viết một cuốn sách tên Leaves from the Journal of Our Life in the Highlands, nội dung quyển sách đề cập rõ về Brown và Nữ vương đánh giá ông ta rất cao.[122]

Palmerston chết năm 1865, và sau một thời hạn ngắn nắm quyền của Russell, Derby trở lại cương vị Thủ tướng. Năm 1866, Victoria tham gia Phiên Khai mạc Nghị viện lần tiên phong kể từ cái chết của Albert. [ 123 ] Năm sau, bà ủng hộ việc trải qua Đạo luật Cải cách 1867 tăng gấp đôi số lượng cử tri bằng cách lan rộng ra quyền bầu cử cho những người công nhân ở thành thị, [ 124 ] dù bà không ủng hộ việc bỏ phiếu cho phụ nữ. [ 125 ] Derby từ chức năm 1868, bị sửa chữa thay thế bởi Benjamin Disraeli, ông ta tìm cách làm vui vẻ Victoria. ” Tất cả mọi người đều nịnh hót, ” ông ta nói, ” và khi Bệ hạ nắm quyền lực tối cao của hoàng gia, Người nên đặt nói trên một cái xẻng. ” [ 126 ] Ông ta ca tụng bà với cụm từ ” we authors, Ma’am “. [ 127 ] Disraeli chỉ nắm quyền có vài tháng, và cuối năm đó đối thủ cạnh tranh của ông ta đến từ đảng Tự do, William Ewart Gladstone, được cử làm Thủ tướng. Victoria thấy rằng cách cư xử của Gladstone ít nhã nhặn ; khi ông nói với bà, bà được cho là đã từng phàn nàn sau cuộc gặp, như thể bà bị xem là ” một cuộc gặp công cộng hơn là gặp một người phụ nữ “. [ 128 ]Năm 1870, những người Cộng hòa ở Anh, vốn lên án về sự ẩn dật của Nữ vương, có thời cơ trỗi dậy sau sự kiện Đệ Tam Cộng hòa Pháp được xây dựng. [ 129 ] Họ tổ chức triển khai một cuộc mít tinh ở Quảng trường Trafalgar nhu yếu truất ngôi Victoria, và những đảng viên Cấp tiến diễn thuyết chống lại bà. [ 130 ] Tháng 8 và tháng 9 năm 1871, bà bị bệnh nặng với một áp xe trong cánh tay, căn bệnh này được Joseph Lister điều trị thành công xuất sắc bằng giải pháp phun loại thuốc khử trùng mới của ông, carbolic acid. [ 131 ]Cuối tháng 11 năm 1871, lúc trào lưu Cộng hòa lên tới đỉnh điểm, Thân vương xứ Wales lại mắc bệnh sốt thương hàn, căn bệnh được cho là đã dẫn đến cái chết của cha ông ta, và Victoria lo ngại rằng con bà sẽ không qua khỏi. [ 132 ] Khi ngày kỉ niệm 10 năm cái chết của chồng bà đến gần, bệnh tình của con trai bà chuyển biến xấu, và Victoria liên tục đau khổ. [ 133 ] Cả nước cảm thấy nhẹ nhõm khi Vương tử hết bệnh. [ 134 ] Mẹ con bà tham gia một cuộc diễu hành quanh Luân Đôn và tổ chức triển khai một đại lễ tạ ơn tại Nhà thờ chính tòa Thánh Paul ngày 27 tháng 2 năm 1872, và trào lưu cộng hòa lắng xuống. [ 135 ]Ngày sau cuối của tháng 2 năm 1872, hai ngày sau buổi lễ tạ ơn, Arthur O’Connor 17 tuổi ( cháu trai lớn của nghị sĩ Cấp tiến người Ireland Feargus O’Connor ) dùng một khẩu súng không nạp đạn bắn vào chiếc xe ngựa Open của Victoria sau khi bà khởi hành đến Cung điện Buckingham. Brown, người đi cùng Nữ vương, khống chế được anh ta và O’Connor sau đó bị phán quyết 12 tháng tù giam. [ 136 ] Kết quả của sự kiện này là, Victoria càng Phục hồi được lòng tin của công chúng. [ 137 ]

Nữ hoàng Ấn Độ[sửa|sửa mã nguồn]

Bức chân dung Nữ hoàng và Victoria của Anh của họa sĩ Heinrich von Angeli năm 1875[138]

Sau Cuộc nổi dậy ở Ấn Độ 1857, Công ty Đông Ấn Anh, vốn cai trị phần lớn Ấn Độ, bị tan rã, và tất cả của cải và nền bảo hộ của người Anh lên tiểu lục địa Ấn Độ được sáp nhập trực tiếp vào Đế quốc Anh. Nữ vương có một cái nhìn tương đối công bình về cuộc xung đột, và lên án sự tàn bạo của cả hai phía.[139] Bà viết về “cảm giác kinh dị và sự hối tiếc của bà về kết quả của nội chiến đẫm máu này”,[140] và được khuyến khích bởi Albert, bà nhấn mạnh thông báo của mình rằng việc chuyển giao quyền lực từ Công ty về cho Chính phủ “nên được thể hiện bởi sự rộng lượng, nhân từ và lòng khoan dung tôn giáo”[141] Theo chỉ thị của bà, một công văn với nội dung đe dọa “thủ tiêu tôn giáo và phong tục bản địa” được thay thế bởi một công văn đảm bảo tự do tôn giáo.[141]

Trong cuộc tuyển cử năm 1874, Disraeli trở lại nắm quyền. Ông cho thông qua Đạo luật Thờ cúng công cộng 1874, theo đó loại bỏ các nghi thức Công giáo trong phụng vụ của giáo hội Anh và được Victoria rất ủng hộ.[142] Bà thích những thứ ngắn gọn, đơn giản, và cá nhân bà cảm thấy bà phù hợp với Giáo hội Trưởng lão của Scotland hơn là chế độ giám mục trong Giáo hội Anh.[143] Ông cũng thúc đẩy Đạo luật danh hiệu hoàng gia được thông qua bởi Quốc hội, do đó Victoria được tôn làm [Nữ hoàng Ấn Độ; Empress of India] từ ngày 1 tháng 5 năm 1876[144]. Danh hiệu mới này được công bố tại Delhi Durbar ngày 1 tháng 1 năm 1877[145]. Và trong lịch sử Anh đến hiện tại, Victoria là Nữ quân chủ duy nhất từng thực sự giữ tước xưng [Nữ hoàng], trong khi từ Mary I của Anh đến Elizabeth II vốn chính xác chỉ là [Nữ vương]. Dẫu vậy vì tình trạng hiểu và dịch thuật tại Việt Nam, Elizabeth II cùng vài vị Nữ vương đều bị dịch thành Nữ hoàng, càng khiến danh vị Nữ hoàng Ấn Độ của Victoria không được gây chú ý.

Ngày 14 tháng 12 năm 1878, kỉ niệm ngày mất của Albert, con gái thứ hai của Victoria, Alice, người được gả cho Ludwig xứ Hesse, chết vì bệnh bạch hầu ở Darmstadt. Victoria chú thích về sự trùng hợp ngẫu nhiên này rằng đó là một cái ngày ” gần như không hề tin được và huyền bí nhất “. [ 146 ] Tháng 5 năm 1879, bà trở thành bà cố ( với sự chào đời của Công chúa Feodora xứ Saxe-Meiningen ) và bước qua ” sinh nhất thứ 60 tồi tệ “. Bà cảm thấy ” già đi ” khi ” mất đi đứa con thân yêu “. [ 147 ]

Giữa tháng 4, 1877 và tháng 2, 1878, bà năm lần đe dọa là sẽ thoái vị để buộc Disraeli phải hành động chống lại Nga trong Chiến tranh Nga-Thổ, nhưng lời đe dọa của bà không tác động được đến những sự kiện kết thúc chiến tranh và hội nghị Berlin.[148] Chính sách bành trướng của Disraeli trong vấn đề đối ngoại, được Victoria tán đồng, dẫn tới những cuộc xung đột như Chiến tranh Anh-Zulu và Chiến tranh Anh-Afghanistan lần thứ hai. “Nếu chúng ta đều muốn duy trì vị trí của chúng ta là quyền lực số một “, bà viết, “chúng ta phải … có sự chuẩn bị cho các cuộc tấn công và các cuộc chiến, ở bất cứ nơi đâu và với bất cứ ai, LIÊN TỤC.”[149] Victoria thấy rằng sự bành trướng của Đế chế Anh là văn minh và nhân từ, nhằm bảo vệ những người dân bản địa khỏi những cuộc xâm lăng khác và những bạo chúa độc ác: “Không phải phong tục của chúng ta là thôn tính nước khác”, bà nói, “trừ khi chúng ta có nghĩa vụ và buộc phải làm như thế.”[150] Victoria mất tinh thần khi Disraeli thất bại trong cuộc tuyển cử 1880, và Gladstone trở lại làm tướng.[151] Khi Disraeli chết vào năm sau, mắt bà mờ đi vì “nước mắt rơi nhanh”,[152] và cho dựng một tấm bia tưởng niệm “được đặt bởi quân vương và một người bạn rất biết ơn ông, Victoria R.I.”[153]

Những năm cuối đời[sửa|sửa mã nguồn]

Đồng tiền farthing in hình Victoria, những năm 1884
Xu bạc 1 crown Victoria, đúc năm 1893 – Đây là dòng crown bạc cuối cùng được đúc dưới thời trị vì của bà
Ngày 2 tháng 3 năm 1882, Roderick Maclean, một nhà thơ có tư tưởng bất mãn đã cảm thấy xúc phạm khi Victoria phủ nhận đồng ý một trong những tác phẩm của ông ta, [ 154 ] bắn vào Nữ vương khi bà đang ngồi xe ngựa rời ga Windsor. Hai nam sinh của Eton College đến đánh ông ta bằng ô dù của họ, cho đến khi ông ta bị công an cách li. [ 155 ] Victoria bị xúc phạm khi ông ta được chứng tỏ là không có tội với nguyên do mắc bệnh tinh thần, [ 156 ] nhưng lại rất hài lòng với lòng trung thành với chủ của mọi người so với mình mà bà nói rằng ” bị bắn là rất đáng khi biết ta được rất nhiều người yêu thương “. [ 157 ]

Ngày 17 tháng 3 năm 1883, bà bị ngã lầu tại Windsor, làm chân trái của bà bị liệt cho đến tháng 7; bà không bao giờ hoàn toàn hồi phục và bị ám ảnh bởi căn bệnh thấp khớp sau đó.[158] Brown qua đời 10 ngày sau tai nạn của bà, và với sự kinh ngạc của quan thư ký riêng, Sir Henry Ponsonby, Victoria bắt đầu viết một cuốn tiểu sử ca tụng Brown.[159] Ponsonby và Randall Davidson, Linh mục Windsor, những người nhìn thấy các bản thảo đầu tiên, đã khuyên Victoria đừng cho công bố, với lý do là nó sẽ làm bùng lên những đồn thổi về chuyện tình cảm.[160] Bản thảo đã bị hủy.[161] Đầu năm 1884, Victoria xuất bản More Leaves from a Journal of a Life in the Highlands, phần tiếp theo của quyển sách mà bà viết trước đây, bà dành riêng nó cho “người phục vụ tận tụy và người bạn trung thành John Brown”.[162] Vài ngày sau lễ giỗ đầu của Brown, Victoria nhận được điện tín thông báo rằng con trai út của bà, Leopold, đã chết ở Cannes. Ông là người “thân yêu nhất trong những đứa con thân yêu của Quả nhân”, bà than thở.[163]

Tháng sau, con gái út của Victoria, Beatrice, gặp và yêu Hoàng thân Henry xứ Battenberg trong đám cưới của cháu gái Victoria là Victoria xứ Hesse và by Rhine, với em trai của Henry, Prince Louis xứ Battenberg. Beatrice và Henry dự tính kết hôn, nhưng Victoria bắt đầu chống đối hôn sự này, bà muốn giữ Beatrice ở nhà để bầu bạn với bà. Sau một năm, bà được bảo vệ là sau khi cưới Henry và Beatrice vẫn sẽ sống cùng và chăm nom bà. [ 164 ] Victoria thấy vui mừng khi Gladstone từ chức năm 1885 sau khi ngân quỹ của ông ta sạch sành sanh. [ 165 ] Bà nghĩ chính phủ nước nhà của ông ta là ” thứ tệ nhất Quả nhân từng thấy “, và đổ lỗi cho ông ta về cái chết của of tướng Gordon ở Khartoum. [ 166 ] Gladstone được sửa chữa thay thế bởi Lãnh chúa Salisbury. Nhưng chính phủ nước nhà Salisbury chỉ sống sót có vài tháng, và Victoria buộc phải tái chỉ định, người bà gọi là ” hơi điện và và thực sự là một ông lão vô lý “. [ 167 ] Gladstone cố gắng nỗ lực trải qua một dự luật trao quyền tự trị cho Ireland, nhưng Victoria vui mừng khi dự luật bị vượt mặt. [ 168 ] Trong cuộc bầu cử tiếp theo, đảng của Gladstone bị vượt mặt bởi Salisbury và chính phủ nước nhà đổi chủ một lần nữa .

Lễ kỉ niệm vàng[sửa|sửa mã nguồn]

Năm 1887, khắp Đế quốc Anh tổ chức triển khai Lễ kỉ niệm vàng của Victoria của Anh. Victoria kỉ niệm 50 năm ngày lên ngôi vào ngày 20 tháng 6 với một bữa tiệc có sự tham gia của 50 vị vua và vương thân. Ngày hôm sau, bà tham gia một buổi diễu hành và lễ tạ ơn tại Tu viện Westminster. [ 169 ] Vào lúc này, Victoria một lần nữa được quần chúng nồng nhiệt hoan nghênh. [ 170 ] Hai ngày sau 23 tháng 6, [ 171 ] bà dùng hai người Hồi giáo đến từ Ấn Độ làm bồi bàn, một người là Abdul Karim. Ông sớm được thăng làm ” Munshi ” : dạy bà tiếng Urdu, và làm trách nhiệm như một nhân viên cấp dưới. [ 172 ] Gia đình và thuộc hạ của bà rất kinh hoàng, và cáo buộc Abdul Karim làm gián điệp cho Tổ chức Hồi giáo yêu nước, và xúi giục Nữ vương chống lại đạo Hindu. [ 173 ] Quan bạch mã ôn Frederick Ponsonby ( con của Sir Henry ) phát hiện rằng Munshi đã ba xạo về nguồn gốc của anh ta, và tường thuật lại cho Lãnh chúa Elgin, Phó vương Ấn Độ, ” hai tên Munshi chiếm được rất nhiều vị trí giống như John Brown đã từng. ” [ 174 ] Victoria bác bỏ khiếu nại của họ, cho đó là thành kiến về chủng tộc. [ 175 ] Abdul Karim liên tục ship hàng bà cho đến khi ông trở về Ấn Độ với tiền lương hưu sau khi bà qua đời. [ 176 ]
Victoria của Anh những năm 1880, trên đầu đội Vương miện Kim cương nhỏ

Con gái lớn của Victoria trở thành Hoàng hậu Đức năm 1888, nhưng bà ta lại góa chồng vào cùng năm đó, và cháu ngoại của Victoria là Wilhelm trở thành Hoàng đế Đức Wilhelm II. Dưới thời Wilhelm, những hi vọng của Victoria và Albert về một nước Đức tự do đã tiêu tan. Anh ta tin vào chế độ chuyên chế. Victoria nghĩ rằng anh ta có “trái tim nhỏ bé hay Zartgefühl [tact] – và … lương tâm & trí tuệ của anh ta đã hoàn toàn wharped [sic]”.[177]

Gladstone trở lại nắm quyền sau cuộc tuyển cử năm 1892 ; năm đó ông ta 82 tuổi. Victoria phản đối khi Gladstone yêu cầu chỉ định đảng viên Cấp tiến Henry Labouchère vào Nội các, nên Gladstone chấp thuận đồng ý không chỉ định ông ta. [ 178 ] Năm 1894, Gladstone nghỉ hưu, và không hỏi quan điểm vị thủ tướng nhiệm kỳ trước đó, Victoria đã chỉ định Lãnh chúa Rosebery làm Thủ tướng. [ 179 ] nhà nước của ông ta yếu kém, và năm sau lãnh chúa Salisbury lên thay. Salisbury làm thủ tướng trong suốt những năm cuối triều Victoria. [ 180 ]

Lễ kỉ niệm Kim cương[sửa|sửa mã nguồn]

Seated Victoria in embroidered and lace dressVictoria trong lễ kỉ niệm kim cương được chụp bởi W. & D. Downey
Ngày 23 tháng 9 năm 1896, Victoria đã vượt qua ông nội của bà George III trở thành quân vương tại vị lâu nhất trong lịch sử dân tộc Anh, Scotland và Liên hiệp Anh. Nữ vương nhu yếu rằng bất kỳ lễ kỉ niệm nào cũng phải được trì hoãn cho đến năm 1897, trùng với Lễ kỉ niệm Kim cương của bà, [ 181 ] đó là một tiệc tùng lớn của Đế quốc Anh theo gợi ý của Tổng trưởng thuộc địa Joseph Chamberlain. [ 182 ] Tất cả những thủ tướng đã từng chỉ huy chính phủ nước nhà đều được mời tới Luân Đôn để dự buổi lễ này. [ 183 ]Lễ kỉ niệm Kim cương của Nữ vương vào ngày 22 tháng 6 năm 1897 được ghi lại bằng một cuộc diễu hành 6 dặm vòng quanh Luân Đôn và gồm có tổng thể quân đội trên khắp đế quốc. Đám rước dừng lại để thực thi một nghi lễ tạ ơn ngoài trời ở bên ngoài Nhà thờ chính tòa Thánh Paul, trong suốt lộ trình Victoria ngồi trong chiếc xe ngựa mở của bà, để tránh cho bà khỏi phải leo lên những bậc thang bước vào tòa nhà. Buổi lễ gây ấn tượng bởi những số lượng lớn người theo dõi và sự thổ lộ cảm hứng của Nữ vương 78 tuổi. [ 184 ]Victoria đã đến thăm đại lục châu Âu tiếp tục trong những ngày nghỉ. Năm 1889, trong kì nghỉ ở Biarritz, bà trở thành vị quân vương đương vị tiên phong của Anh đặt chân lên đất Tây Ban Nha khi bà vượt biên giới và có một chuyến thăm ngắn. [ 185 ] Tháng 4 năm 1900, Chiến tranh Boer không được sự ủng hộ từ đại lục châu Âu và do đó chuyến thăm của bà đến Pháp bị cho là không thích hợp. Thay vào đó, Nữ vương đến Ireland lần tiên phong vào năm 1861, một phần là để ghi nhận những góp phần của trung đoàn Ireland trong cuộc chiến tranh ở Nam Phi. [ 186 ] Tháng 7, hoàng tử thứ hai Alfred ( ” Affie ” ) chết ; ” Oh, Chúa ơi ! Đứa con tội nghiệp Affie của tôi cũng đã đi xa quá “, bà viết lại trong nhật ký. ” Đó là một năm kinh khủng, không có gì ngoài nỗi buồn và nỗi kinh hoàng, đại khái như vậy. ” [ 187 ]

Qua đời và kế tự[sửa|sửa mã nguồn]

Victoria của Anh ở tuổi 80, 1899.
Poster tuyên bố quốc tang ở Toronto trong ngày tang lễ của Victoria
Victoria của Anh ở Dublin, 1900.
Theo như tục lệ bà duy trì định kì trong suốt thời hạn góa bụa, Victoria trải qua Giáng sinh năm 1900 tại Osborne House trên Đảo Wight. Bệnh thấp khớp ở chân khiến bà lại bị què, và thị lực của bà yếu đi nhanh gọn do bệnh đục thể thủy tinh. [ 188 ] Vào đầu tháng giêng, bà cảm thấy ” yếu ớt và không khỏe “, [ 189 ] và giữa tháng 1 bà ” buồn ngủ … choáng váng, [ và ] lú lẫn “. [ 190 ] Bà băng hà vào thứ 3, 22 tháng 1 năm 1901, vào 6 giờ 30 tối, ở tuổi 81. [ 191 ] Con trai bà và cũng là người kế vị Vua Edward VII, cùng hoàng trưởng tôn, Hoàng đế Wilhelm II của Đức, ở cùng bà trên giường bệnh. [ 192 ] Chú chó cưng của bà thuộc giống Pomerania, tên Turri, được ẵm lên giường theo nhu yếu ở đầu cuối của bà. [ 193 ]Năm 1897, Victoria đã viết công văn hướng dẫn cho việc tổ chức triển khai tang lễ của bà [ 94 ] và phục trang màu trắng được dùng thay vì màu đen. [ 194 ] Ngày 25 tháng 1, Edward VII, Đức hoàng cùng Hoàng tử Arthur, Công tước Connaught, cùng nhau nâng di thể của bà đưa vào quan tài. [ 195 ] Bà mặc một chiếc áo màu trắng và đeo khăn che mặt dùng trong lễ cưới. [ 196 ] Một loạt những vật kỉ niệm từ mái ấm gia đình, bạn hữu và những hầu cận được đặt bên cạnh bà trong quan tài, theo di nguyện của bà, bởi những bác sĩ và người phụ trang. Một chiếc áo khoác ngoài mà Albert từng mặc được đặt cạnh bà, với bó bột trên tay ông khi trước, và còn có một lọn tóc của John Brown, cùng một bức họa ông ta, được đặt trên tay trái bà nhưng được mái ấm gia đình bà che giấu cẩn trọng bằng cách lấp đầy hoa vào vị trí đó. [ 94 ] [ 197 ]Những trang sức đẹp đặt bên Victoria gồm có nhẫn cưới của mẹ John Brown, được Brown trao cho bà năm 1883. [ 94 ] Tang lễ của bà được tổ chức triển khai vào thứ bảy, 2 tháng 2, tại Nhà nguyện Thánh George, Lâu đài Windsor, và sau hai ngày quan tài được quàn tại đó, bà được chôn cất bên cạnh Hoàng phu Albert trong Frogmore Mausoleum thuộc Đại Công viên Windsor. [ 198 ]

Với thời gian cai trị là 63 năm, 7 tháng và 2 ngày, có thể nói Victoria của Anh là vị quân vương Anh trị vì lâu nhất trong lịch sử cho đến thời điểm ấy. Tuy nhiên, vị trí “trị vì lâu nhất” tính về quân chủ nói chung hay nữ quân chủ nói riêng đã bị soán, khi cháu sơ của bà là Nữ vương Elizabeth II phá kỉ lục này vào ngày 9 tháng 9 năm 2015.[199] Bà là vị quân vương Anh cuối cùng của Nhà Hanover. Con trai và người kế tự của bà Edward VII thuộc về Nhà Saxe-Coburg và Gotha tính theo huyết thống của cha ông, Prince Albert.

Victoria lừa phỉnh.[200] Lời nhận xét “Chúng ta không lừa phỉnh” là được quy cho bà nhưng không có bằng chứng trực tiếp cho thấy bà từng nói như vậy,[94][201] bà cũng phủ nhận chuyện này.[202]
Theo như một trong những người viết tiểu sử của bà, Giles St Aubyn, Victoria viết hơn 2,500 từ mỗi ngày từ sau khi bà trưởng thành. [ 203 ] Từ tháng 7 năm 1832 cho đến trước cái chết của mình, bà vẫn tỉ mỉ viết nhật ký, tổng số lên đến 122 quyển. [ 204 ] Sau cái chết của Victoria, con gái út của bà, Vương nữ Beatrice, được chỉ định làm người dữ gìn và bảo vệ văn chương của bà. Beatrice chép và chỉnh sửa và biên tập nhật ký từ quãng thời hạn Victoria lên ngôi trở đi, và đốt những nguyên bản trong quy trình này. [ 205 ] Dù cho sự diệt trừ này, đa số nội dung nhất ký vẫn còn sống sót. Song song với những bản sao của Beatrice, Lãnh chúa Esher đã chép phần từ 1832 đến 1861 trước khi Beatrice tiêu hủy chúng. [ 206 ] Một phần của những thư từ của Victoria ‘ đã được xuất bản thành những quyển và được chỉnh sửa bởi A. C. Benson, Hector Bolitho, George Earle Buckle, Huân tước Esher, Roger Fulford, và Richard Hough cùng nhiều người khác. [ 207 ]

Victoria có dáng vẻ bề ngoài không mấy dễ thương — bà mập mạp, không nhã nhặn và cao không tới 5 feet — nhưng bà thành công khi tạo dựng một hình ảnh đẹp trước công chúng.[208] Bà từng bị mất lòng dân trong những năm đầu góa bụa, nhưng lại nhận được sự yêu mến trong những năm 1880 và 1890, khi bà được coi là một người mẹ nhân từ của đế chế.[209] Chỉ sau khi những cuốn nhật ký và những lá thư của bà xuất hiện đem đến cho bà ảnh hưởng lên chính trị và nổi tiếng trước mắt công chúng.[94][210] Những người viết tiểu sử của Victoria đã được viết rất nhiều khi những nguồn sơ cấp luôn có sẵn, chẳng hạn như tác phẩm của Lytton Strachey, Queen Victoria năm 1921, đã trở nên lỗi thời.[211] Những bản tiểu sử được viết bởi Elizabeth Longford và Cecil Woodham-Smith, ra đời tương ứng vào các năm 1964 và 1972, thì vẫn được phổ biến rộng rãi.[212] Họ, và những người khác, kết luận rằng Victoria là một người đa cảm, ngoan cố, trung thực và nói thẳng.[213] Trong triều đại của Victoria, quá trình hình thành của chế độ quân chủ lập hiến hiện đại ở Anh tiếp tục. Việc cải cách hệ thống bầu cử làm tăng quyền lực của Hạ viện lấn át Thượng viện và quốc vương.[214] Năm 1867, Walter Bagehot viết rằng quốc vương chỉ còn có “quyền nêu ý kiến để tham khảo, quyền khuyến khích, và quyền cảnh báo”.[215] Khi ngai vàng của Victoria trở thành một biểu tượng hơn là quyền lực chính trị, nó là một khuôn mẫu về đạo đức và các giá trị gia đình, trái ngược hẳn với những vụ bê bối tình ái, tài chính và scandal cá nhân của nhiều thành viên gia tộc Hanover trước kia từng ngự trị trên ngai vàng. Khái niệm “chế độ quân chủ gia đình”, mà tầng lớp trung lưu đang phát triển có thể đồng cảm, đã được kiên cố hóa.[216]

Quan hệ giữa Victoria với các vương thất và hoàng thất Châu Âu mang đến cho bà biệt danh [Người bà của Châu Âu; The grandmother of Europe][217] Victoria và Albert có 42 cháu nội ngoại, trong đó 34 người sống qua tuổi trưởng thành. Những hậu duệ của họ bao gồm Elizabeth II, Vương tế Philip, Công tước Edinburgh, Harald V của Na Uy, Carl XVI Gustaf của Thụy Điển, Margrethe II của Đan Mạch, và Felipe VI của Tây Ban Nha.

Con trai út của Victoria, Leopold, chết do chứng máu khó đông và hai trong số những con gái của bà, Alice và Beatrice, mang gen nhiễm bệnh. Căn bệnh vương tộc này có nguồn gốc từ Victoria ảnh hưởng tác động đến hậu duệ của bà, Thái tử Alexei của Nga, Alfonso, Vương thân Asturias, và Vương tử Gonzalo của Tây Ban Nha. [ 218 ] Sự hiện hữu của căn bệnh này trong khung hình hậu duệ của Victoria, nhưng không có ở tổ tiên bà, dẫn đến mối thiếu tín nhiệm rằng người cha thực sự của bà không phải là Công tước nhà Kent vì ông không mắc bệnh. [ 219 ]Không có dẫn chứng về bệnh máu khó đông trong những thể hệ nhà mẹ Victoria, và người mang mầm bệnh nếu là nam thì người đó chắc như đinh mắc bệnh, và khó sống lâu ; thậm chí còn nếu một người đàn ông sống sót thì ông ta cũng bị di chứng nặng. [ 220 ] Cũng rất hoàn toàn có thể đột biến xảy ra một cách tự nhiên vì cha ( nếu là thật ) của Victoria đã quá 50 khi vợ ông mang thai và chứng máu khó đông Open liên tục ở những đứa trẻ chào đời khi cha chúng đã quá già. [ 221 ] Nguyên nhân đột biến tự phát chiếm 1 ⁄ 3 số trường hợp bệnh. [ 222 ]A. N. Wilson cho rằng cha của Victoria không hề là công tước xứ Kent vì hai nguyên do :

  1. Sự xuất hiện đột ngột của chứng máu khó đông trong các hậu duệ của Victoria. Bệnh này không tồn tại trong vương tộc trước đây.
  2. Sự biến mất đột ngột của chứng porphyria trên hậu duệ của Victoria. Theo Wilson, bệnh này rất phổ biến trong vương thất trước thời Victoria nhưng sau thời bà thì không.[223]

Trên quốc tế, có những địa điểm và đài tưởng niệm dành riêng cho bà, đặc biệt quan trọng là trong Khối thịnh vượng chung. Những khu vực được đặt tên theo tên của bà gồm có Hà Nội Thủ Đô Seychelles, hồ rộng nhất châu Phi, Thác Victoria, Hà Nội Thủ Đô Gozo và Victoria Lines ở Malta, Hà Nội Thủ Đô Columbia thuộc Anh và Saskatchewan ( Regina ), và hai bang của nước Australia ( Victoria và Queensland ) .Bội tinh Victoria được ra mắt năm 1856 và dùng để tưởng thưởng cho những anh hùng trong quy trình tiến độ Chiến tranh Krym, và nó vẫn là phần thưởng cao nhất ở Anh, Canada, nước Australia và New Zealand cho những hành vi quả cảm. Ngày Victoria là một ngày nghỉ lễ ở Canada và dịp nghỉ lễ công cộng ở 1 số ít vùng thuộc Scotland được tổ chức triển khai vào ngày thứ hai sau cuối trước ngày 24 tháng 5 ( ngày sinh của Victoria của Anh ) .

Danh hiệu, huy hiệu[sửa|sửa mã nguồn]

Tranh chân dung Victoria bởi W. Warman và Thomas Sully

  • 24 tháng 5 năm 1819 – 20 tháng 6 năm 1837: Vương tôn nữ Alexandrina Victoria xứ Kent Điện hạ
  • 20 tháng 6 năm 1837 – 22 tháng 1 năm 1901: Nữ vương Bệ hạ

Vào cuối đời, danh hiệu đầy đủ của Nữ vương là: [Victoria Bệ hạ, bởi Ân điển của Chúa, Nữ vương của Vương quốc Liên hiệp Anh và Ireland, Người Bảo vệ Đức tin, Nữ hoàng Ấn Độ][224]

Huy hiệu vương thất (ngoài lãnh thổ Scotland) Huy hiệu vương thất (ở Scotland)

Chú thích và tìm hiểu thêm[sửa|sửa mã nguồn]

Những nguồn chính được công bố[sửa|sửa mã nguồn]

  • Benson, A.C.; Esher, Viscount (editors, 1907) The Letters of Queen Victoria: A Selection of Her Majesty’s Correspondence Between the Years 1837 and 1861, Luân Đôn: John Murray
  • Bolitho, Hector (editor, 1938) Letters of Queen Victoria from the Archives of the House of Brandenburg-Prussia, Luân Đôn: Thornton Butterworth
  • Buckle, George Earle (editor, 1926) The Letters of Queen Victoria, 2nd Series 1862–1885, Luân Đôn: John Murray
  • Buckle, George Earle (editor, 1930) The Letters of Queen Victoria, 3rd Series 1886–1901, Luân Đôn: John Murray
  • Connell, Brian (1962) Regina v. Palmerston: The Correspondence between Queen Victoria and her Foreign and Prime Minister, 1837–1865, Luân Đôn: Evans Brothers
  • Duff, David (editor, 1968) Victoria in the Highlands: The Personal Journal of Her Majesty Queen Victoria, Luân Đôn: Muller
  • Dyson, Hope; Tennyson, Charles (editors, 1969) Dear and Honoured Lady: The Correspondence between Queen Victoria and Alfred Tennyson, Luân Đôn: Macmillan
  • Esher, Viscount (editor, 1912) The Girlhood of Queen Victoria: A Selection from Her Majesty’s Diaries, 1832–40, Luân Đôn: John Murray
  • Fulford, Roger (editor, 1964) Dearest Child: Letters Between Queen Victoria and the Princess Royal, 1858–61, Luân Đôn: Evans Brothers
  • Fulford, Roger (editor, 1968) Dearest Mama: Letters Between Queen Victoria and the Crown Princess of Prussia, 1861–64, Luân Đôn: Evans Brothers
  • Fulford, Roger (editor, 1971) Beloved Mama: Private Correspondence of Queen Victoria and the German Crown Princess, 1878–85, Luân Đôn: Evans Brothers
  • Fulford, Roger (editor, 1971) Your Dear Letter: Private Correspondence of Queen Victoria and the Crown Princess of Prussia, 1863–71, Luân Đôn: Evans Brothers
  • Fulford, Roger (editor, 1976) Darling Child: Private Correspondence of Queen Victoria and the German Crown Princess of Prussia, 1871–78, Luân Đôn: Evans Brothers
  • Hibbert, Christopher (editor, 1984) Queen Victoria in Her Letters and Journals, Luân Đôn: John Murray, ISBN 0-7195-4107-7
  • Hough, Richard (editor, 1975) Advice to a Grand-daughter: Letters from Queen Victoria to Princess Victoria of Hesse, Luân Đôn: Heinemann, ISBN 0-434-34861-9
  • Jagow, Kurt (editor, 1938) Letters of the Prince Consort 1831–61, Luân Đôn: John Murray
  • Mortimer, Raymond (editor, 1961) Queen Victoria: Leaves from a Journal, New York: Farrar, Straus & Cudahy
  • Ponsonby, Sir Frederick (editor, 1930) Letters of the Empress Frederick, Luân Đôn: Macmillan
  • Ramm, Agatha (editor, 1990) Beloved and Darling Child: Last Letters between Queen Victoria and Her Eldest Daughter, 1886–1901, Stroud: Sutton Publishing, ISBN 978-0-86299-880-6
  • Victoria, Queen (1868) Leaves from the Journal of Our Life in the Highlands from 1848 to 1861, Luân Đôn: Smith, Elder
  • Victoria, Queen (1884) More Leaves from the Journal of Our Life in the Highlands from 1862 to 1882, Luân Đôn: Smith, Elder

Liên kết ngoài[sửa|sửa mã nguồn]

Victoria của Anh – Wikipedia tiếng Việt
Bài viết liên quan
Sửa máy giặt
Bài Mới Nhất
Hotline 24/7: O984.666.352
Alternate Text Gọi ngay