Chiến dịch Phụng Hoàng – Wikipedia tiếng Việt

Chiến dịch/Kế hoạch/Chương trình Phụng Hoàng/Phượng Hoàng (tiếng Anh: Phoenix Program) (1968-1975) là chiến dịch tình báo, ám sát bí mật trong Chiến tranh Việt Nam được tiến hành bởi Phủ Đặc ủy Trung ương Tình báo Việt Nam Cộng hòa (CIO) với sự phối hợp của Cục Tình báo Trung ương Hoa Kỳ (CIA).[1] Chương trình này được hoạch định với mục đích phát hiện và “vô hiệu hóa” – bắt giam, chiêu hàng, giết, hoặc kiềm chế – các cán bộ Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam (MTGP) nằm vùng, những người tuyển dụng và đào tạo cơ sở cho quân Giải phóng tại các xã ấp miền Nam Việt Nam, cũng đồng thời là những người hỗ trợ các nỗ lực đấu tranh vũ trang. Đầu tiên, chương trình được chỉ đạo bởi Evan J. Parker, sau đó bởi Ted Shackley cùng các cấp phó Thomas Clines, Donald Gregg và Richard Secord.

Tuy bắt đầu chương trình được CIA khởi xướng, nhưng sau đó nó được chuyển giao cho Quân đội Mỹ và Quân lực Nước Ta Cộng hòa. Khi trở thành một phần của chương trình ” Việt Nam hóa cuộc chiến tranh “, chiến dịch này được chuyển thành một chương trình của Quân lực Nước Ta Cộng hòa với sự tương hỗ của cố vấn quân sự chiến lược Mỹ. Chiến dịch Phụng Hoàng được chính thức phê chuẩn ngày 1 tháng 7 năm 1968 bởi sắc lệnh của Tổng thống Nước Ta Cộng hòa Nguyễn Văn Thiệu, mặc dầu trước đó nó đã sống sót không chính thức. Tổng thống Thiệu đã chính thức công bố chương trình này chỉ ít lâu sau cuộc tổng tấn công tết Mậu Thân của Quân Giải phóng miền Nam Nước Ta ( QGP ). Tuy nhiên ông không nói cho truyền thông biết rằng Phượng Hoàng chính là sự lan rộng ra chương trình Phượng Hoàng của Mỹ. nhà nước Nước Ta Cộng hòa đã công khai hóa sự thiết yếu của chương trình này nhằm mục đích chống lại những cơ sở ngầm của Quân Giải phóng, và nhu yếu dân chúng trợ giúp bằng cách cung ứng những thông tin thiết yếu. [ 2 ]

Theo thống kê của Hoa Kỳ, chương trình này và những nỗ lực tương tự từ 1965 đến 1972 đã “vô hiệu hóa” 81.740 người bị nghi ngờ đã hoạt động, đưa tin tức và ủng hộ Mặt trận Dân tộc giải phóng, trong đó khoảng từ 26.000 cho tới 41.000 người đã bị giết.[3][4] Tuy nhiên, đa số những người mà Hoa Kỳ thống kê chỉ là thường dân bị bắt giết oan, nó đã gây ra sự căm phẫn cho dân thường đến mức tạo thêm mối nguy hại nhiều hơn là thành tích[5] Mặt khác, với số người bị “vô hiệu hóa” chỉ khoảng 10.000 mỗi năm (mà đa phần lại là thường dân bị oan), chiến dịch này rõ ràng không gây ảnh hưởng đáng kể tới số lượng của du kích quân Giải phóng (hơn 300.000 người vào năm 1968 và mỗi năm lại tuyển mộ thêm vài chục nghìn người).

Bạn đang đọc: Chiến dịch Phụng Hoàng – Wikipedia tiếng Việt

Trang đầu “Kế hoạch Phụng Hoàng” do Thủ tướng kiêm Tổng trưởng Nội vụ Việt Nam Cộng hòa Trần Thiện Khiêm ký ngày 16-12-1969
Tại miền Nam Nước Ta những năm trong thập niên 1960 và đầu thập niên 1970, mạng lưới chính quyền sở tại của MTGP bí hiểm tăng trưởng, có tác động ảnh hưởng thoáng rộng so với quần chúng nhân dân. Mạng lưới này được Hoa Kỳ gọi là ” cơ sở Việt Cộng ” ( VCI – Viet Cong infrastructure ), hay mạng lưới ” cơ sở cách mạng ” ( theo những tài liệu Nước Ta ), phân phối sự trấn áp và chỉ huy đấu tranh chính trị cũng như quân sự chiến lược của MTGP tại những làng xóm tại miền Nam Nước Ta. [ 2 ]Mạng lưới những cơ sở cách mạng này cấp lương thực và đồ vật cho những lực lượng vũ trang địa phương hoặc những lực lượng từ những địa thế căn cứ gần biên giới ; phân phối thông tin tình báo, dẫn đường cho Quân Giải phóng từ miền Bắc vào ; động viên nhân lực địa phương trợ giúp cho du kích và bộ đội nòng cốt, triển khai thu thuế, và tuyển mộ những người trẻ tuổi địa phương cho những lực lượng võ trang của quân Giải phóng. [ 2 ]Hệ thống kể trên đã hoạt động giải trí ở miền Nam từ nhiều năm và thành thạo trong những giải pháp hoạt động giải trí bí hiểm. Chương trình Phụng Hoàng được Mỹ và cơ quan chính phủ Nước Ta Cộng hòa tăng trưởng nhằm mục đích tàn phá mạng lưới hệ thống cơ sở cách mạng kể trên. Khác với những nỗ lực quân sự chiến lược, Phụng Hoàng là hoạt động giải trí mang tính truy bắt của Cảnh sát vương quốc và được chỉ huy bởi những Ủy ban Phượng Hoàng gồm có đại diện thay mặt phía dân sự và những tổ chức triển khai quân sự chiến lược gồm có cứu tế xã hội, những cơ quan tình báo và tuyên truyền. Hoa Kỳ và Nước Ta Cộng hòa thực thi những điều luật riêng không liên quan gì đến nhau vận dụng cho tội xúi giục chống đối và nhu yếu những công dân ủng hộ bằng cách cung ứng thông tin .Chương trình Phụng hoàng mở màn hoạt động giải trí từ cuối năm 1966. Ngày 20 tháng 12 năm 1967, Hoa Kỳ mới chính thức tương hỗ với phương pháp, tích lũy tin tức, và trắc nghiệm. [ 1 ]

Mục đích và hoạt động giải trí[sửa|sửa mã nguồn]

Ở những vùng mà Nước Ta Cộng hòa không trấn áp được ngặt nghèo thì lực lượng quân Giải phóng hoạt động giải trí mạnh. Lực lượng du kích thực thi cảnh cáo, bắt giữ hoặc ám sát những người Giao hàng cho quân đội Mỹ và những chỉ điểm viên trung thành với chủ với cơ quan chính phủ Nước Ta Cộng hòa .

Số liệu viên chức địa phương Việt Nam Cộng hòa bị bắt hoặc ám sát (theo Hoa Kỳ)[6]
1965	1966	1967	1968	1969	1970	1971	1972	Tổng cộng 8 năm
1.900	1.732	3.706	5.389	6.202	5.947	3.771	4.405	33.052

Riêng năm 1969, theo công bố của Ngoại trưởng Mỹ William E. Colby, có hơn 6.000 người Giao hàng cho Mỹ – VNCH bị ám sát, và 15.000 người bị thương. Trong số những người thiệt mạng có 90 viên chức xã và xã trưởng, 240 viên chức ấp và ấp trưởng, 229 người tản cư và 4.350 thường dân. [ 7 ]

Hệ thống nằm vùng của Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam một đối thủ có kinh nghiệm và tổ chức chặt chẽ, chính phủ Việt Nam Cộng hòa cần phải có các chuyên gia chiến tranh chính trị (political warfare) để đối phó. Trong hai năm 1967 và 1968, nỗ lực phối hợp tình báo (dựa chủ yếu vào các hoạt động của CIA) chống lại các cơ sở cách mạng được chủ trì bởi Tư lệnh quân đội viễn chinh Mỹ – tướng William Westmoreland. Đây là chương trình hợp tác quân sự và dân sự mang tên “Phối hợp và Khai thác tình báo” (Intelligence Coordination and Exploitation – ICEX) với nhiệm vụ là giúp đỡ và hỗ trợ chính phủ Miền Nam đương đầu với các mạng lưới cơ sở này. Lúc đầu, chương trình này (ICEX) nhận được rất ít chú ý và ủng hộ của chính quyền Nam Việt Nam. Chỉ khoảng vài chục đối tượng của Mặt trận Dân tộc nằm vùng bị bắt giữ mỗi tháng bởi các hành động đột kích và bắt bớ chủ yếu do các đơn vị CIA.

Số liệu kết quả của Chiến dịch Phụng Hoàng[8]
Năm	Hồi chánh	bị bắt	bị giết	Tổng cộng
1968	2.229	11.288	2.259	15.776
1969	4.832	8.515	6.187	11.019
1970	7.745	6.405	8.191	22.341
1971	5.621	5.012	7.057	17.690
1972 (tính đến tháng 7)	1.586	2.138	2.675	6.399
Tổng cộng	22.013	24.843	26.369	73.225

Đến khi hàng ngàn cơ sở cách mạng tự lộ mình để tham gia Cuộc tổng tấn công Mậu thân 1968, chương trình Phụng Hoàng mở màn thu được tác dụng cao. Sự tương hỗ và chăm sóc của Nước Ta Cộng hòa cũng lên rất cao, chương trình này được chính thức phê chuẩn và lan rộng ra. Từ đó, những thành phần công an, quân đội và những tổ chức triển khai chính quyền sở tại cộng tác để góp phần thông tin và hành vi chống lại hạ tầng cơ sở của Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam .Thành phần tham gia là những viên chức hội đồng xã, trưởng xóm, công an địa phương và lực lượng dân vệ. Khi có tin từ địa phương chỉ điểm thì quân đội được báo cáo giải trình để đối phó. Theo Hoa Kỳ, riêng năm 1968 sau cuộc Tổng công kích Tết Mậu Thân, hơn 13.000 cán bộ nằm vùng bị bắt hoặc giết qua chiến dịch Phụng hoàng. [ 1 ]

Chương trình Phụng Hoàng là nỗ lực sử dụng các nguồn tin tình báo, tiêu diệt các cá nhân trong mạng lưới nằm vùng. Một biện pháp của quân đội Mỹ nhằm vào mạng lưới cơ sở là bố ráp và truy lùng: quân đội bao vây một làng nghi vấn có Mặt trận Dân tộc hoạt động, sau đó tra hỏi rồi dời dân chúng đi nơi khác. Một số chiến dịch cũng dùng các biện pháp quân sự ví dụ như phục kích quân Giải phóng ở khoảng trống giữa các thôn ấp.

Xem thêm: Có 3 giai đoạn phát triển trí não đỉnh cao của trẻ

Trên sách vở, những cán bộ Mặt trận Dân tộc bị bắt giữ, đối xử như tội phạm hình sự, bị xử án và tù đày ( hoặc hành hình ), hoặc bị thuyết phục để ly khai hàng ngũ những người Cộng sản và quy hàng cơ quan chính phủ. [ 9 ] Tuy nhiên, trên thực tiễn, rất nhiều người bị giết trong những cuộc đọ súng, đột kích hoặc bị hành hình tức khắc .
Tờ bướm tuyên truyền của chính quyền Việt Nam Cộng hòa về chiến dịch
Tới năm 1969, khi chương trình Phụng Hoàng mất đi tính bí hiểm và lôi cuốn sự chú ý quan tâm của báo chí truyền thông, CIA dần rút khỏi chương trình này. Các tổ chức triển khai bí hiểm của Mỹ được thế chân bởi những cố vấn tình báo quân sự chiến lược Mỹ ( quy trình này tăng trưởng cùng tiến trình ” Việt Nam hóa cuộc chiến tranh ” ) và chú trọng vào giảng dạy, tổ chức triển khai nhân viên cấp dưới chính quyền sở tại Nước Ta Cộng hòa để duy trì áp lực đè nén với mạng lưới hệ thống cơ sở của Mặt trận Dân tộc. Các lực lượng đa phần được phó thác là Bảo an và Cảnh sát đặc biệt quan trọng. Tháng 1 năm 1970, có khoảng chừng 450 cố vấn quân sự chiến lược Mỹ tương hỗ chính quyền sở tại Nước Ta Cộng hòa trong khuôn khổ chương trình Phụng Hoàng. Sang năm 1972 thì Chiến dịch Phụng Hoàng được giao cho Cảnh sát Quốc gia quản lý và điều hành. Cũng năm đó, cố vấn Mỹ rút khỏi vị trí trong Kế hoạch Phụng Hoàng. Một số rời sang những chương trình bình định nông thôn .Cho đến thời gian quân đội Mỹ rút khỏi Nước Ta năm 1973, hiệu quả của chương trình Phụng Hoàng không đều khắp, thậm chí còn khá nhã nhặn. Theo báo cáo giải trình của Hoa Kỳ, tổng kết thời hạn 1968 – 1972, chiến dịch này đã giết 26.000 người, bắt 34.000 người ( trong số đó 22.000 quy hàng ), tức là trung bình mỗi năm có 12.000 người bị giết hoặc bị bắt [ 9 ] Kết quả nảỳ rõ ràng chỉ ảnh hưởng tác động không đáng kể tới số lượng của quân Giải phóng ( hơn 300.000 người vào năm 1968 và mỗi năm lại tuyển mộ thêm vài chục nghìn người ) .
Trong thời hạn diễn ra chiến dịch Phượng Hoàng, CIA bị tố cáo là đã sử dụng những hình thức tra tấn một cách có mạng lưới hệ thống. Theo lời K. Barton Osborn, một sĩ quan tình báo quân đội tham gia chiến dịch thì đã có nhiều hình thức tra tấn dã man như đóng đinh vào tai người bị hỏi cung cho tới chết, trích điện vào chỗ kín của đàn ông và đàn bà … Trong suốt 18 tháng viên sĩ quan này tham gia chiến dịch, anh ta không thấy bất kỳ người nào còn hoàn toàn có thể sống sót sau quy trình hỏi cung. Để lấy lại thể diện, CIA cũng đã triển khai một cuộc tìm hiểu tổng lực về những khai nhận của Osborn và bác bỏ 1 số ít chi tiết cụ thể nhỏ trong lời nói của sĩ quan này nhưng về toàn cục sự tàn khốc của cả chương trình là không hề chối bỏ. [ 10 ] [ 11 ]Không chỉ đích thân thực thi, những viên chức CIA còn đào tạo và giảng dạy cho những đơn vị chức năng địa phương của Nước Ta Cộng hòa những hình thức khủng bố ( gồm có ám sát, tra tấn, tống tiền và những ” kỹ thuật ” khác ) để đối phó với cán bộ nằm vùng, việc này giúp những viên chức Mỹ đẩy những phần việc họ không hề làm một cách hợp pháp cho những lực lượng quốc tế [ 12 ] .Có quan điểm thậm chí còn còn cho rằng tiềm năng chính của những quan chức Hồ Chí Minh trong chiến dịch Phượng Hoàng là tiền bởi CIA treo thưởng 11 Nghìn USD cho mỗi cán bộ nằm vùng bị bắt sống, với những người bị giết chết số tiền này bị giảm 50%. Tham gia chiến dịch ám sát này còn có những người từng là tội phạm hoặc những cựu Việt Cộng được CIA chiêu hàng và trả tiền, theo lời một người trong số này thì chỉ cần tích lũy vài xác chết để lấy tiền là họ hoàn toàn có thể sống tự do. [ 13 ] Một số sĩ quan địa phương thậm chí còn còn bắt những người vô tội để hoàn thành xong ” chỉ tiêu ” ( quota ) của CIA hoặc nhận hối lộ của những người bị bắt để thả họ [ 14 ] .

Trong cuốn sách “Vấn đề tra tấn: Thẩm vấn của CIA, từ Chiến tranh lạnh tới cuộc chiến chống khủng bố” của Alfred McCoy xuất bản năm 2006, CIA đã sử dụng các biện pháp tra tấn một cách có hệ thống. Barton Osborn, một sĩ quan tình báo quân đội tham gia chiến dịch Phượng Hoàng, kể rằng, trong số hình thức tra tấn dã man có gí điện vào cơ quan sinh dục người bị hỏi cung, đóng đinh vào tai cho đến chết… Osborn tham gia chiến dịch suốt 18 tháng, nhưng không thấy người nào sống sót sau khi bị hỏi cung. Vì lính biệt kích SEAL thường dùng dao găm KA-BAR để giết người theo kiểu man rợ, nên KA-BAR được gọi là dao đồ tể[15]

Đánh giá thành công xuất sắc và thất bại[sửa|sửa mã nguồn]

Phía Hoa Kỳ cho là nhờ có chiến dịch Phượng Hoàng, tính đến tháng 6 năm 1970, đã có 91 % trên tổng số 10,944 ấp được coi là bảo mật an ninh hay tương đối bảo mật an ninh, và 7.2 % đang còn tranh chấp, và chỉ có 1,4 % được coi như là do Việt Cộng trấn áp. Những số lượng đó theo họ đã chứng tỏ một ” sự suy giảm ảnh hưởng tác động của hạ tầng cơ sở Việt Cộng ” ( HTCSVC ). [ 2 ] Hoa Kỳ cho rằng Chiến dịch Phụng Hoàng đã đạt hiệu suất cao, nên khi quân Giải phóng mở Chiến dịch Xuân – Hè 1972 và Chiến dịch Mùa xuân năm 1975 thì nguồn nhân lực hầu hết không còn là dân cư địa phương nữa mà là những đơn vị chức năng hành quân từ miền Bắc vào. [ 16 ] Tuy nhiên quan điểm này thời nay đã được xem xét kỹ lại, vì việc quân Giải phóng biến hóa hình thái đấu tranh từ nổi dậy địa phương sang hoạt động giải trí quân sự chiến lược chỉ thuần túy là quyết định hành động rút ra từ hiệu quả của Cuộc tổng tiến công Tết Mậu Thân, cùng với việc cán cân lực lượng đang biến hóa rõ ràng. Khi khối nòng cốt của quân Giải phóng ngày càng vững mạnh, trang bị tốt hơn ( có cả xe tăng, đại bác ) thì việc chuyển dần sang đánh chính quy là điều đương nhiên, và đánh du kích không còn là ưu tiên số 1 nữa. Bên cạnh đó, trong quy trình diễn tiến của những chiến dịch năm 1972 và 1975, lực lượng dân sự tại miền Nam đã đóng vai trò quan trọng giúp lực lượng quân sự chiến lược giành quyền trấn áp tại khắp những địa phương chứ không hề biến mất như phía Hoa Kỳ vẫn nghĩ .Theo số liệu của quân Giải phóng, năm 1966, dân quân du kích trên toàn miền Nam có 301.354 người, năm 1967 là 302.638 người, đầu năm 1975 số lượng này là 296.984 người [ 17 ] Như vậy, chiến dịch Phượng Hoàng gần như không làm suy giảm số lượng dân quân du kích của quân Giải phóng hoạt động giải trí tại miền Nam như phía Hoa Kỳ công bố .

Thực tế, chương trình Phụng Hoàng còn gây hậu quả xấu lâu dài cho Hoa Kỳ – VNCH vì nó tạo ra sự bất bình trong dân chúng. Chương trình này nguy hiểm ở chỗ nó bị sử dụng để đàn áp những người bất đồng quan điểm với chính phủ VNCH bất kể họ là Việt Cộng hay không. Nó cũng góp phần đáng kể cho sự nhũng loạn của hệ thống hành chính, khi nhiều quan chức địa phương đe dọa người dân hoặc tha bổng người bị bắt để đòi hối lộ.

Xem thêm: Giáo án dạy học Toán 11 theo định hướng phát triển phẩm chất năng lực – https://thomaygiat.com

Thậm chí một số ít nhân viên quân sự chiến lược cho rằng chương trình Phụng Hoàng mang lại tác động ảnh hưởng tích cực cho Mặt trận Dân tộc Giải phóng hơn là gây mối đe dọa. Việc tù đày, tra tấn rất nhiều người mà phần lớn là những người chỉ hoạt động giải trí ở tầng thấp ( thậm chí còn hoàn toàn có thể chỉ là dân thường bị oan ) – khiến dân chúng nhiều khi quay sang hợp tác với Mặt trận Giải phóng, còn Nước Ta Cộng hòa thì ngày càng bị một bộ phận lớn dân chúng xa lánh. Có quan điểm còn cho rằng, chương trình này gây mất lòng dân chúng hơn bất kể hành vi nào khác của quân đội viễn chinh Mỹ và chính quyền sở tại Hồ Chí Minh. [ 5 ]

Chương trình Phụng Hoàng thường được gọi bằng cái tên “chiến dịch ám sát”, và bị chỉ trích là một ví dụ tiêu biểu của những hành động tàn bạo, xâm phạm nhân quyền mà CIA và các tổ chức của nó đã tiến hành. Theo thống kê của Mỹ, trong năm 1969, 19.534 người bị coi là Việt Cộng đã bị “vô hiệu hóa” (từ sử dụng trong chương trình Phụng Hoàng): 6.187 người bị giết, 8.515 bị bắt, 4.832 người về theo chương trình chiêu hồi. Tới năm 1971, William Colby đưa ra con số người bị giết trong chương trình này là 20.857. Con số của chính quyền Sài Gòn còn cao hơn rất nhiều: 40.994[18]. Cá biệt, một nhóm dưới sự chỉ đạo của Karl Sherrick và Gary Leroy giết tới 23 người trong một tháng. Các đơn vị của hai người này chịu trách nhiệm về 200 cái chết trong các đợt hành động của họ. Tuy nhiên, chỉ có dưới 10% số nạn nhân của chương trình Phượng Hoàng đã thực sự là mục tiêu của chương trình này. Phần còn lại bị gán là cơ sở của Mặt trận Dân tộc sau khi họ đã bị giết hại. Các nỗ lực của các tỉnh trưởng nhằm đạt chỉ tiêu giao phó cũng dẫn đến sự phóng đại con số thống kê bằng cách tính cả các vụ bắt giữ người không theo Mặt trận Dân tộc, bắt giữ nhiều lần một đối tượng, và đưa cả số người chết từ các hoạt động quân sự vào kết quả chương trình Phụng Hoàng.

Ngoài ra, cơ sở để định đoạt một đối tượng người dùng có phải là du kích nằm vùng hay không cũng rất thiếu đơn cử. Trong nhiều trường hợp, người này vu oan giáng họa người kia là Việt Cộng để mượn tay quân đội Mỹ giết kẻ mình thù oán .

Liên kết ngoài[sửa|

sửa mã nguồn]

Source: https://thomaygiat.com
Category : Kỹ Thuật Số