Lý thuyết xã hội học về truyền thông đại chúng – https://thomaygiat.com

– Khung lý thuyết

9. Ý nghĩa nghiên cứu

1.2.2. Lý thuyết xã hội học về truyền thông đại chúng

Chúng tôi đề cập 1 số ít hướng nghiên cứu và điều tra của xã hội học, trong đó có hướng nghiên cứu và điều tra tác động ảnh hưởng của truyền thông đại chúng so với công chúng ; và trong xã hội học truyền thông lúc bấy giờ, nghiên cứu và điều tra công chúng báo in đang là hướng nghiên cứu và điều tra chính. Tìm hiểu những yếu tố nghiên cứu và điều tra về báo chí truyền thông đã được tiếp cận, xem xét như thế nào từ góc nhìn xã hội học, làm cơ sở cho việc đề xuất kiến nghị những cách tiếp cận đơn cử ở phần sau .
Trên quốc tế, thế kỉ XX đã Open nhiều triết lý tiếp cận trong xã hội học truyền thông đại chúng. Trong xã hội học văn hóa truyền thống, hay trong nghiên cứu và điều tra văn hóa truyền thống học, từ lâu phổ cập hướng tiếp cận theo thuyết công dụng ( functionalism ) của B.Malinowski và thuyết công dụng – cấu trúc của A. R. Brown, mà nội dung chính của nó là ý niệm xã hội như một toàn diện và tổng thể, như một khung hình con người, mỗi bộ phận, mỗi thiết chế xã hội, trong đó có những thiết chế văn hố, đều có những tính năng xã hội khác nhau, tuy nhiên lại nhờ vào lẫn
nhau, ln có sự liên hệ mật thiết với nhau trong một cấu trúc xã hội không thay đổi, bảo vệ cho xã hội cân đối trong hoạt động giải trí .

Trong xã hội học truyền thông đại chúng cũng vậy, thuyết chức năng
cũng được coi là một cách tiếp cận truyền thống. Theo đó, các phương tiện
truyền thơng được coi là một bộ phận trong tổng thể các bộ phận cấu thành xã
hội, có chức năng riêng và phụ thuộc lẫn nhau. Thuyết chức năng, theo một số
nhà xã hội học phương Tây, “ đã thúc đẩy nhiều nhà nhân bản học xã hội đi vào
mô tả chi tiết và kỹ càng cách xử sự xã hội cụ thể của những thành viên một xã
hội nhất định ”, “ là một trong những phương pháp có thể có trong việc nghiên
cứu cách xử sự xã hội ”, “ làm rõ được một quan niệm rất đơn giản là trong mọi
xã hội, có những quan hệ lẫn nhau chặt chẽ giữa các hoạt động xã hội khác
nhau”

Chức năng của truyền thông đại chúng, xét về mặt xã hội học, là một trong những định chế góp thêm phần vào q trình xã hội hố những cá thể là một phương tiện đi lại có năng lực đưa cá thể hội nhập vào xã hội và làm cho mọi người trong xã hội trở nên kết nối với nhau ” ; và trong xu thế nghiên cứu và điều tra này, “ có một lối tiếp cận thường được gọi là lối tiếp cận “ sử dụng và hài lòng ” ( uses and gratifications approach ), với cách đặt yếu tố là : “ cơng chúng đã làm gì với những phương tiện đi lại truyền thơng đại chúng ? ”. Mặc dù có những hạn chế ở tính giáo điều, bảo thủ, xem truyền thơng đại chúng như một phương tiện đi lại thỏa mãn nhu cầu 1 số ít nhu yếu xã hội nhằm mục đích duy trì sự không thay đổi của xã hội chứ không phải một tác nhân làm biến hóa xã hội, những hướng tiếp cận này được coi là công cụ trung gian có ích để khảo sát trong thực tiễn, và nó sẽ triển khai xong nếu được bổ trợ bằng lối tiếp cận lịch sử dân tộc, hoặc lối tiếp cận lịch sử vẻ vang và so sánh .
Ngoài thuyết tính năng, trong cuốn Xã hội học báo chí truyền thông gần đây, Trần Hữu Quang ( 2006 ) điểm lại những nghiên cứu và điều tra mới nhất của Eric Maigret ( 2003 ), trình làng những quy trình tiến độ điều tra và nghiên cứu chính trong thế kỉ XX của giới xã hội học truyền thơng, trong đó có kể đến những kim chỉ nan tiếp cận : triết lý phê phán, kim chỉ nan quyết định luận kĩ thuật, trào lưu “ cultural studies ” ( nghiên

cứu văn hoá ), và những lý thuyết liên quan tới “ không gian công cộng “. Đáng
chú ý là thuyết không gian công cộng của Habermas, coi “ không gian cơng
cộng là khơng gian mà trong đó bất cứ cá nhân nào cũng có thể tham gia và trao
đổi ý kiến với nhau mà không bị áp lực từ bên ngồi … đây chính là nơi kết tinh
những ý kiến ( công luận ) và ý muốn của công chúng ”.

Đối chiếu với sự tăng trưởng của những mô hình truyền thơng đại chúng thời nay, kim chỉ nan này đã biểu lộ đặc thù mở và dự báo của nó, được nhiều nhà nghiên cứu và điều tra vận dụng và tăng trưởng .
Trong số kim chỉ nan vừa nêu, có những kim chỉ nan đã được đề cập trước đó theo một cách khác. Chẳng hạn, khi đề cập “ Những phương pháp luân phiên trong việc lý giải những truyền thông, Philip Breton và Serge Proulx ( 1996 ) trong Bùng nổ truyền thơng đã nghiên cứu và phân tích những dòng điều tra và nghiên cứu xã hội học về những truyền thông, trong đó làm rõ ba hướng tiếp cận chính là : tiếp cận từ chiều kĩ thuật, tiếp cận từ chiều biểu trưng và tiếp cận từ chiều xã hội – chính trị .

Tiếp cận từ chiều kĩ thuật là lý thuyết do McLuhan khởi xướng, đề cao
tính quyết định, tính định mệnh chủ nghĩa kĩ thuật (tiếng Pháp : déterminisme
technique, tiếng Anh: technological determinism ) ( trong Xã hội học báo chí
nói trên, Trần Hữu Quang dịch là lý thuyết quyết định luận kĩ thuật ), cho rằng
yếu tố kĩ thuật của các phương tiện truyền thông là yếu tố quyết định đến suy
nghĩ, đến nhận thức và cách ứng xử của người dân.

Tiếp cận từ chiếu biểu trưng lại nhấn mạnh vấn đề tính biểu trưng của nền văn hóa truyền thống văn minh, điều tra và nghiên cứu phù hiệu học ( semiology ) ( hay kí hiệu học ) những nội dung văn hóa truyền thống được những truyền thông chuyên chở ( Trần Hữu Quang dịch là Trào lưu “ Cultural Studies ”, nhấn mạnh vấn đề người tiếp đón hoàn toàn có thể giải thuật một thơng điệp theo thứ mã của người phát mong ước, hoặc họ tự tạo ra một cách giải thuật gắn với mã của người phát, hoặc hoàn toàn có thể dùng một mã hồn tồn trái ngược, tùy theo văn hóa truyền thống mà họ chịu tác động ảnh hưởng. Nghĩa là, tôn vinh năng lực đảm nhiệm, phát minh sáng tạo và cả để kháng của công chúng, nhất là những những tầng lớp tầm trung trong tiếp đón và sử dụng những thông điệp truyền thông .
Tiếp cận từ chiều xã hội – chính trị lại nhấn mạnh vấn đề hồn cảnh xã hội – chính trị, coi đó như một chiều cốt lõi để phân tích sự quản lý và vận hành của quyền lực tối cao của những truyền thông. Tuy nhiên, những cách tiếp cận này cho đến những năm tám mươi thế kỉ XX đã thể hiện những hạn chế của nó. Các nhà nghiên cứu đi tìm những “ mơi hình nghiên cứu và phân tích mới ” và “ sau cuối, một sự nhất trí mang tính lộ liễu và trong thời điểm tạm thời, Open về cái gọi là sự tiếp đón : người ta thừa nhận vai trò số 1 của “ người tiếp đón ” trong việc làm giải thuật những thông điệp mà họ hiểu tùy theo thực trạng riêng của họ ”. Một cách tổng quát, chúng tôi cho rằng, những kim chỉ nan tiếp cận xã hội học truyền thơng đại chúng nói trên đều gặp nhau ở một điểm hoàn toàn có thể vận dụng khi điều tra và nghiên cứu ảnh hưởng tác động của truyền thông đại chúng, điều tra và nghiên cứu sự đảm nhiệm của người dân : thừa nhận vai trị số 1 của người đảm nhiệm – cơng chúng .

Lý thuyết xã hội học truyền thơng đại chúng : Tính chất dự báo là điểm quan trọng nhất khi vận dụng những kim chỉ nan xã hội học TTĐC ở trên vào q trình điều tra và nghiên cứu cơng chúng, để tìm ra những xu thế đảm nhiệm báo chí truyền thông của cơng chúng, địa thế căn cứ trên những chỉ báo về tình hình, từ những quy luật tiếp đón, từ xu thế hoạt động của chiều quá khứ – hiện tại, hiện tại – tương lai .

Lý thuyết xã hội học về truyền thông đại chúng – https://thomaygiat.com

Bài viết liên quan
Hotline 24/7: O984.666.352
Alternate Text Gọi ngay